درباره پلمپ کتابفروشی ثالث

کتابفروشی ثالث در خیابان کریمخان روز [۱۰ بهمن] به دستور اداره اماکن «پلمپ» (پلمب)شد. به بهانه حجاب نداشتن مشتریان. می‌گویم بهانه، چون به نظرم قضیه فراتر از بی‌حجابی مشتریان است. جمهوری اسلامی به ویژه در این یک سال گذشته به مخالفت با هر مکان و فضایی رو آورده که خارج از قلمرو گفتمان رسمی‌اش بوده است.

قبلا چنین نبود. قبلا فضای عمومی و گفتمان رسمی همپوشانی‌های اندکی با یکدیگر داشتند که باعث می‌شد تضاد همیشگی «زندگی و ضدزندگی» در جمهوری اسلامی پنهان بماند یا حداقل خیلی به چشم نیاید. اما از پاییز سال گذشته این دو قلمرو کاملا از هم جدا شدند و به این ترتیب کافه‌ها، کتابفروشی‌ها، مراکز خرید و کلا فضاهای عمومی تبدیل شدند به محورهایی برای نوعی از زندگی که در آن‌ دیگر هیچ نشانی از حکومت و ارزش‌های برساخته قدیمی‌اش مشاهده نمی‌شود.

ساده‌تر بگویم این نوع تازه زندگی همان «زندگی» مورد اشاره در شعار معروف «زن زندگی آزادی» است که حالا داریم همه جلوه‌های زیبای آن را در فضاهای عمومی می‌بینیم و احساس می‌کنیم.

مردم در این فضاهای عمومی هیچ کاری نمی‌کنند جز زندگی کردن. در این فضاها اتفاقا هیچ خبری از سیاست به معنای خاص آن نیست و مردم فقط مشغول زندگی عادی و انسانی خودشان هستند؛ نوعی زیستن در بیرون از پیله دروغ (به قول واتسلاو هاول): چای و قهوه نوشیدن، گپ زدن آزادانه، معاشرت‌های باز و راحت، کتاب خواندن و کتاب خریدن، تماشای تابلوهای نقاشی و محاصره کردن خویش در زیبایی‌ها، زیباپوشی‌ها و زیبایی‌های یکدیگر را تحسین کردن، و در یک کلام زندگی عادی و انسانی.

بدبختی نظام حاکم این است که کارش به اینجا کشیده که همین زندگی کردن عادی مردم را حالا همچون یک خطر موجودیتی علیه خودش قلمداد می‌کند و در نتیجه مذبوحانه به مقابله با آن برخاسته است.

همه نظام‌های تمامیت‌خواه نهایتا به واسطه همین زندگی عادی و انسانی‌ از معنا و مفهوم اعتقادی خویش تهی می‌شوند‌ زیرا چنین زندگی‌ای با ذات و جوهره غیر بشری نظام‌های تمامیت‌خواه، که انسان را همچون مهره‌ای عاری از خصوصیات انسانی در کف قدرتمند خویش می‌‌خواهد، در تضاد است. آن‌ها حالا بر حسب غریزه بقا متوجه شده‌اند که «زندگی» دارد تک تک قلمروهایشان را فتح می‌کند.

تلگرام نویسنده