سخنان نويدبخش روحانی

سخنان رييس‌جمهوری در آيين اختتاميه جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها، نويد‌دهنده تداوم پايبندی ايشان به دغدغه‌هايی است که سبب شد اقبال مردم و نيروهای سياسی اصلاح‌طلب و تحول‌خواه در انتخابات رياست‌جمهوری يازدهم را به دست آورند. آنچه موج حمايت مردمی از آقای روحانی را دامن زد، نشان‌دادن اهميت‌ به خواست واقعی مردم در مبارزات انتخاباتی و شعارها بود که در کنار تقدير از همراهی و حمايت رهبران جريان اصلاحات و ساير رهبران سياسی، رخداد ۲۴خرداد را ثبت کرد. بدنه حاميان اصلاحات و اعتدال بارها عنوان کرده‌اند که انتظار معجزه ندارند اما بحق انتظار دارند رييس‌جمهور منتخب آنها به‌خاطر داشته باشد چه مجموعه‌ای از خواسته‌ها و تمايلات و مطالبات بود که از ميان هشت‌نامزد، نگاه‌ها را به سمت ايشان برد. مواضع صريح دکتر روحانی پيرامون رسانه‌ها و مطبوعات، حوزه فرهنگ و مفاسد اقتصادی در ميان اصحاب رسانه نشان داد که ايشان تسليم هجمه‌هايی که از سوی برخی رسانه‌ها صورت می‌گيرد، نمی‌شود و روی اصلی‌ترين محورهای خواست عمومی، همچنان متمرکز است. البته همه می‌دانيم که امکانات دولت در اين راستا محدود بوده و ممکن است نتواند از آزادی مطبوعات آنطور که خودش و مردم می‌خواهند دفاع و حمايت کند اما همين که روی اين خواسته‌ها تکيه می‌کند، اين امر اميدواری را بيشتر می‌کند که در عرصه عمل نيز با تدبير و سعه‌صدر و اصلاحات بتواند تا جايی که امکان دارد، اين خواسته‌ها را محقق کند. در عين حال توجه به چند نکته تاکتيکی و شايد جزيی، لازم است. درباره دفاع از آزادی مطبوعات، تجربياتی از دوران اصلاحات بر جا مانده که خوب است دولت و همه ما به آنها توجه داشته باشيم.
نخست آنکه بپذيريم ممکن است از سوی مطبوعات و رسانه‌ها، خطا صورت بگيرد چراکه رسانه‌ای که هر روز در حجم مشابه يک کتاب، مطالب مختلف را منتشر می‌کند، از خطا بری نيست. راه مواجهه با آن نيز تذکر است. قابل پذيرش است که گاهی اين خطا ممکن است مستوجب پيگرد قانونی باشد اما بايد به همان حد قانون اکتفا شده و از همه مهم‌تر، بازدارندگی آن مدنظر قرار گيرد. تجربه ديگر اين است که کافی است از سوی کسانی که وفادار به آرمان اصلاحات هستند، در نقد يک اشتباه کوچک افراد يا رسانه‌های مستقل، سخنی گفته شود و آنگاه جريانات تندرو با بهانه قراردادن آن، همه چيز را از بيخ و بن بر‌می‌کنند. در دوران مجلس ششم نيز اين تجربه بارها ديده شد. طرف اين سخن من، وزارت ارشاد و هيات نظارت بر مطبوعات است. با دقت عمل بالا می‌توان بر اجرای قانون تاکيد کرد. نهادهای دولت يازدهم وظيفه خطيری دارند که در بازی تندروها نيفتند. مواضع آقای روحانی آن هم در شرايطی که هجمه سنگينی روی ايشان و دولت قرار دارد و اين «فضاشکنی» در حمايت از مطبوعات و رسالت حوزه فرهنگ و سياست را به فال نيک می‌گيريم. البته برخی حساسيت‌ها وجود دارد که همه ما بايد مراقب آن بوده و قدرت تحمل جامعه را بالا ببريم. بخش ديگری که به نظر خيلی مهم و حساس است همان نکته مورد نظر رييس‌جمهور يعنی توزيع نامتناسب عدالت در مطبوعات است. رسانه‌هايی وجود دارند که به‌زعم خودشان، تکليف آنها ايجاب می‌کند تا امثال نگارنده را کافر يا خائن بنامند. کلماتی به‌کار می‌برند که گويی وحی منزل است اما اگر واقعا محاجه‌ای صورت گيرد و فردی که اتهام به آن نسبت داده می‌شود اعاده حيثيت کند، «پای استدلال» تندروها، سخت چوبين خواهد بود و «بينه» حقوقی برای ارايه ندارند. صرفا با تحليل سياسی به‌نام و کام خود، نمی‌توانند به مخالفان سياسی، اتهامات سنگين نسبت دهند. بايد نشان داد چگونه برخی مطبوعات و رسانه‌های مجازی، احساس مصونيت آهنين می‌کنند و ستون‌هايی به‌راه می‌اندازند که بر مبنای نوعی خوانش و چينش از تحليل‌های مساله‌دار، به شکل ابتر، ناقص و مخدوش به طرح موضوعات پرداخته و با ذهنيتی خاص، به پراکنده‌کردن اتهام و بی‌اخلاقی می‌پردازند. اينها مصداق غيبت است و معنای واقعی نقض ارزش‌هاست. مگر می‌توان مدعی ارزش‌ها بود و به قول آقای روحانی «دروغ» منتشر کرد؟ مشکل اينجاست که اکثر همفکران ما دارای مشغله‌های متعدد در زندگی شخصی خود هستند. با اين حال می‌توان و بايد بر ضد اين فضا، طرح دعوی کرد و فرآيند آن را برای اطلاع افکار عمومی منعکس کرد.