دوری از «افراط» رویکرد وزارت اطلاعات

گروه سیاسی، احسان اقبال سعید-تعامل واژه‌ای بود که بعد از هشت سال ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد رنگ و بوی دیگر گرفت. این واژه دقیقا، خلا بین دو قوه تاثیرگذار مجلس و دولت بود، در آن دوران به نظر می‌رسید احمدی‌نژاد به دلایل مختلف قصد برقراری تعامل با مجلس را ندارد، اما امروز که شاهد رفتار بهارستان‌نشین‌ها در مقابل ساکنان جدید پاستور هستیم، تحلیل دیگری از عدم تمایل احمدی‌نژاد به تعامل با طرف مقابل متبادر می‌شود. از ابتدای دولت روحانی، برخی نمایندگان که کاندیدای مورد نظرشان نتوانست پیروز میدان رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری شود، برای خدشه وارد کردن به عملکرد دولت نو پا رفتارهای مغرضانه داشتند؛ هرچند که این رفتار‌ها در حوزه وظایف نمایندگی آنان لحاظ شده است اما آنقدر مغرضانه صورت می‌گیرد که قابل دفاع نیست. نمونه آخر این رفتار، سوال ۴۱ نماینده از وزیر اطلاعات است. این نمایندگان در ۲۱ بند، خواستار توضیح محمود علوی شدند که قریب به اتفاق آن سوالات در حوزه مسئولیت این وزارتخانه نیست. به نظر می‌رسد، بهارستان‌نشین‌ها ایرادی در رویکرد وزارت اطلاعات در دوره جدید طی ۶ ماه گذشته پیدا نکردند که نحوه توزیع سبد کالا، کدخدا دانستن آمریکا از سوی برخی مسئولان و مطرح شدن عادی‌ سازی روابط با آمریکا را، مستمسک سوال از علوی قرار دادند. به این بهانه، عملکرد وزیر خنده‌روی اطلاعات را بررسی کردیم.

نگاه ملی و به دور از جناح بندی
با تشکیل دولت یازدهم و وزارت سیدمحمودعلوی، وزارت اطلاعات به یک دستگاه با نگاه و رویکرد ملی و فراجناحی تبدیل شد و از بند جناح خاص که آن را ابزاری برای نیل به مقاصد حزبی خود و تهدید رقبا از اردوگاه مقابل می‌خواستند، بیرون آمد. در این دوران وزارت اطلاعات تمام احزاب، جریانات وگروه‌های داخل نظام را به مثابه فرصتی برای سیاست‌ورزی مسالمت جویانه محسوب کرده و به همه آنان یکسان و به چشم برابرنگریست. این رویکرد در وهله اول نگا ه امنیتی حاکم برجریان‌های سیاسی درون نظام را تعدیل کرد و از سوی دیگر این دیدگاه جدید علوی، انگیزه را برای فعالیت‌های سیاسی درمیان احزاب وجریان‌ها بیشترکرد و حتی احزاب تعطیل این سال‌ها نیز به صرافت فعالیت مجدد زیر لوای قانون و در چارچوب نظام افتادند.

احیای سندیکا‌ها وفعالیت‌های صنفی
نگاه امنیتی به فعالیت‌های صنفی و سندیکاهای مختلف ازآفات عملکرد دولت احمدی‌نژاد در ۸ سال گذشته بود. در دولت تدبیر و امید، اصناف و سندیکا‌ها به عنوان واسط و رابطی قابل اعتنا میان دولت و فعالان بخش‌های مختلف کشور محسوب شد و وزارت اطلاعات با داشتن نگاه سازنده در این حوزه درصدد تعامل بهتر و فراهم کردن عرصه نقش آفرینی برای آنان به منظور هر چه کارا ترکردن این رابطه دو سویه بود. نمود بارز این رفتار را می‌توان در باز پس‌گرفتن شکایت وزارت اطلاعات از انجمن صنفی روزنامه نگاران و چراغ سبز این وزارتخانه برای بازگشایی خانه سینما دانست که حاکی از فرصت دادن به فعالیت‌های صنفی وسندیکایی است.

فراهم سازی امکان فعالیت برای فعالان سیاسی
شرایط پس از حوادث سال۸۸ بسیاری ازمدیران کارآمد، باتجربه و دلسوز نظام جمهوری اسلامی به حاشیه رانده شده و سال‌ها تجربه آنان به هیچ انگاشته شد. حاصل این رویکرد نیز نحوه مدیریتی است که در دستگاه‌های اجرایی دولت گذشته شاهد بودیم. با روی کار آمدن دولت یازدهم و نگاه مثبت وزارت اطلاعات بسیاری از این مدیران با تایید مجدد توانستند به عرصه اجرایی کشور بازگردند و کشور از تجربه سالیان دراز آنان بهره‌مند شود. بازگشت اعتدال و عقلانیت به عرصه مدیریت کشور و حضور افراد کارآزموده که حاصل عمرنظام هستند را باید نتیجه رویکرد وزارت اطلاعات در دوره جدید به حساب آورد.

چراغ سبز به ایرانیان خارج از کشور
سخنان وزیراطلاعات درباره ایرانیان خارج ازکشور امید فراوانی در میان آنان و نیز در داخل جامعه برانگیخت. به گفته وزیراطلاعات تمام ایرانیان خارج ازکشورکه مرتکب جرمی نشده‌اند می‌توانند در پناه این وزارتخانه و نظام‌جمهوری اسلامی به کشور بازگردند. برای بسیاری از ایرانیان خارج ازکشورکه دچار هراس‌های خود ساخته یا اسیر توهمات ناشی ازگفتارهای تند‌و‌تیز برخی افراد در داخل کشور بودند و در سال‌های اخیر کشور را ترک گفته‌اند امکان بازگشت را فراهم کرد. این گفتار بسیار سازنده علوی که توام با همین رویکرد در وزارت اطلاعات است امکان بازگشت جمع کثیری از سرمایه‌داران، کارآفرینان و صاحبان دانش را که درخارج مرزهای این سرزمین روزگار می‌گذرانند فراهم کرد. از سوی دیگر به همراه این رفعت اسلامی با ایجاد امکان دیدار برای جدا افتادگان از میهن باعث ترمیم شکاف‌های عاطفی درخانواده‌های این افراد شده و جامعه‌ای سالم‌تر را نوید می‌دهد.

دانشگاهی پر نشاط به دور از دید امنیتی
ایجاد فضای سکون و رخوت دردانشگاه‌های کشور، فریاد بسیاری از بزرگان نظام را نیز درآورده بود. حتی در اواخر دولت قبل، رئیس‌جمهور وقت به بهانه فضای امنیتی بودن دانشگاه سعی درتعویض رئیس دو دانشگاه بسیارمهم داشت. دولت حسن روحانی با نویدهای بسیار به دانشگاه و دانشگاهیان برسرکارآمد. مهم‌ترین این اقدامات ایجاد فضای شور و نشاط دردانشگاه‌های کشوراست که پیش‌شرط اساسی تحقق آن برداشتن فضای امنیتی ازسر محیط‌های دانشگاهی است. وزارت اطلاعات در راه تحقق سخنان رئیس جمهور در این باره مساعدت‌های‌ بسیاری داشت. با رویکرد جدید این وزارتخانه شرایط ادامه تحصیل برای دانشجویان ستاره دار، امکان بازگشت اساتید برجسته‌ای که به اجبار بازنشسته شده بودند، امکان فعالیت مجدد تشکل‌های به محاق رفته می‌سر شد و با این وصف استاد و دانشجو با فراغ بال و نشاط به نقش‌آفرینی در سرنوشت کشور و ایجاد یک دانشگاه پویا پرداختند.

نگاهی فرصت ساز به قومیت‌ها
دکتر روحانی در مبارزات انتخاباتی‌اش نگاه وی‍ژه‌ای به مسائل قومیت‌ها داشت. رای بالای او در این مناطق هم نشانگر همراهی قومیت‌ها با شعار‌ها و وعده‌های روحانی است. ایجاد معاون امور قومیت‌ها در دولت خود نشان از دغدغه روحانی در این ارتباط است. وزارت اطلاعات نیز در این۶ ماهه دوشادوش دولت، با رویکرد مثبت و سازنده وارد این مقوله شد به طور حتم موافقت و زمینه سازی وزارت اطلاعات برای انتصاب ۳ بانوی اهل سنت در مدیریت‌های اجرایی استان سیستان و بلوچستان در تحقق این آرمان‌ها موثر بوده است.

تدبیر و فشار افراط
با توجه به این اقدامات ارزنده وزارت اطلاعات در روزهای نخست دولت غیر از اینکه نسیم امید را در دل مردم زنده می‌کند، هیچ اثر مخربی ندارد و به نظر می‌رسد مخالفان دولت به همین دلیل که هیچ بهانه‌ای برای برخورد با وزارت علوی ندارند و از آنجایی که این افراد بیشتر منفعت شخصی خود را به منافع ملی ترجیح می‌دهند، سعی دارند با اتهامات واهی و بی‌اساس به وزیر اطلاعات زهر خود را بریزند.