چراغ سبز آمریکا به قطر برای کمک مالی به سوریه

خبرگزاری رویترز از قول سه منبع مطلع نوشت، ایالات متحده به ابتکار قطر برای تأمین مالی بخش دولتی سوریه چراغ سبز نشان داده است. این اقدام می‌تواند به دولت جدید سوریه که در تلاش برای بازسازی دولتی فروپاشیده پس از سال‌ها درگیری است، کمک مالی حیاتی کند.

قطر، که یکی از قوی‌ترین حامیان بین‌المللی رئیس‌جمهور سوریه احمد الشرع است، پیش از این تمایلی به اقدام بدون موافقت واشنگتن نداشت. آمریکا در زمان حکومت بشار اسد، رهبر سابق سوریه، تحریم‌هایی را علیه این کشور اعمال کرده بود.

تحریم‌ها، ۱۴ سال درگیری و دهه‌ها حکومت فاسد تحت رهبری اسد، دولت سوریه را ورشکسته کرده و کارمندان دولت را با دستمزدهای ناچیز رها کرده است. از سوی دیگر، دولت الشرع تنها تا حدی توانسته کشورهای غربی محتاط را متقاعد کند که او از گذشته اسلام‌گرای خود فاصله گرفته است.

دو منبع آگاه به رویترز گفتند که قطر از چراغ سبز آمریکا مطلع شده و انتظار می‌رود دفتر کنترل دارایی‌های خارجی خزانه‌داری آمریکا به زودی نامه‌ای صادر کند که تأیید می‌کند این ابتکار از تحریم‌های آمریکا معاف است.

این اقدام نشان‌دهنده نرم‌شدن موضع واشنگتن است، در حالی که کشورهای اروپایی سریع‌تر به سمت کاهش تحریم‌های سوریه حرکت کرده‌اند.

یک منبع مالی سوری گفت که این کمک مالی مشروط است و تنها به کارمندان بخش دولتی غیرنظامی سوریه تعلق می‌گیرد و وزارت‌های دفاع و کشور شامل آن نمی‌شوند. این موضوع بازتاب نگرانی‌های غرب از گذشته بنیادگرایانه گروهی است که اکنون بر سوریه حکومت می‌کند و در حال بازسازی نیروهای امنیتی خود است.

این منبع مالی گفت که انتظار می‌رود این کمک‌ها از ماه آینده آغاز شود و افزایش ۴۰۰ درصدی دستمزدها که مدت‌ها انتظار آن می‌رفت، به تدریج طی چند ماه به بیش از یک میلیون کارمند دولت پرداخت شود.

ابهام در مورد تحریم‌های آمریکا

تمام منابع رویترز به دلیل عدم اجازه برای صحبت رسمی، به صورت ناشناس سخن گفتند. وزارت خارجه قطر و خزانه‌داری آمریکا بلافاصله به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.

منبع سوری گفت که دولت سوریه منابع مالی لازم برای افزایش حقوق کارمندانی را که تحت پوشش طرح حمایتی قطر نیستند، تأمین خواهد کرد.

قطر از مدتی پس از سرنگونی اسد توسط شورشیان اسلامگرای تحریر الشام (HTS) در دسامبر سال گذشته، برنامه‌ای برای حمایت از پرداخت حقوق در سوریه داشت. اما این ابتکار به دلیل ابهام در مورد تحریم‌های آمریکا و سیاست سوریه در دوران دولت ترامپ، به تعویق افتاد.

با این حال، نشانه‌هایی وجود دارد که کشورهای عربی خلیج فارس توانسته‌اند در لابی‌گری با آمریکا برای حداقل اجازه تعامل با دمشق پیشرفت‌های محدودی داشته باشند. عربستان سعودی و قطر ماه گذشته بدهی‌های سوریه به بانک جهانی را پرداخت کردند، که راه را برای دریافت کمک‌ها و وام‌های بین‌المللی باز کرد.

عربستان همچنین ماه گذشته در جریان نشست‌های بهاری صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن، میزبان نشستی سطح بالا با محوریت سوریه بود که برای اولین بار در بیش از یک دهه گذشته، وزیر دارایی و رئیس بانک مرکزی سوریه در آن حضور داشتند.

اولویت اقتصادی

دولت قبلی آمریکا در ۶ ژانویه معافیتی از تحریم‌ها صادر کرد تا برای مدت شش ماه، انجام معاملات با نهادهای حکومتی سوریه امکان‌پذیر شود. با این حال، کشورها و نهادهایی که خواهان تعامل با سوریه هستند، به دنبال تضمین‌های بیشتری بوده‌اند.

این معافیت، که به عنوان “مجوز عمومی” شناخته می‌شود، تلاشی برای تسهیل جریان کمک‌های بشردوستانه و امکان همکاری با بخش انرژی سوریه بود، در حالی که تحریم‌ها به طور کلی باقی ماندند.

الشرع بارها خواستار لغو تحریم‌های غرب شده است که با هدف منزوی کردن اسد به دلیل سرکوب خشونت‌بار در جریان جنگ داخلی سوریه از سال ۲۰۱۱ اعمال شدند.

تقویت اقتصاد، که پس از دهه‌ها سیاست حمایتگرایی، اکنون در یک آزمایش بازار آزاد گشوده شده، اولویت اصلی الشرع است. سازمان ملل می‌گوید ۹۰ درصد سوری‌ها در فقر زندگی می‌کنند.

وزیر دارایی موقت سوریه در ژانویه اعلام کرد که حقوق کارمندان بخش دولتی از فوریه ۴۰۰ درصد افزایش می‌یابد که هزینه ماهانه آن حدود ۱.۶۵ تریلیون پوند سوری (۱۳۰ میلیون دلار) برآورد شده است. او یکی از منابع تأمین این افزایش را کمک‌های منطقه‌ای عنوان کرد.

سیاست غرب در قبال سوریه به دلیل ریشه‌های جهادی گروه تحریر الشام پیچیده شده است. این گروه مسلح که پیشتاز سرنگونی اسد بود، توسط قدرت‌های جهانی به عنوان گروه تروریستی شناخته می‌شود.

تحریر الشام از جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه، ظهور کرد تا اینکه الشرع در سال ۲۰۱۶ ارتباط با آن را قطع کرد. این گروه رسماً در ژانویه منحل شد.

تیمور ازهری و اندرو میلز / خبرگزاری رویترز / ۷ مه ۲۰۲۵