بیانیه: پناهجویان افغانستانی فرصت هستند

اعلاميه سه سازمان و حزب جمهوری‌خواه سکولاردمکرات در ضرورت رواداری و کمک به پناه‌جویان افغانستانی ‏

در روزهای گذشته بعد از پناهنده شدن گروه بزرگی از افغانستانی‌ها به ایران و ایجاد درگیری‌های مشکوک در پی ‏آن، فضای ملتهبی در کشور ایجاد شد. ما سه سازمان جمهوری خواه سکولار دمکرات ضمن ابراز تاسف و ‏محکومیت رفتارهای زننده با مهاجران افغان نکاتی را در خصوص ضرورت حفظ و گسترش روابط دوستانه با مردم ‏افغانستان به شرح زیر اعلام می‌کنیم.

ـ مردم ایران و افغانستان دارای زبان، فرهنگ و تاریخ مشترک هزاران ساله هستند. میلیون‌ها افغانستانی از دهه ‏چهل و پنجاه خورشیدی به اين‌سو برای کار به ایران آمده‌اند. کودتاها و دخالت‌های نظامی خارجی در این دوره، ‏باعث شده تا شمار کارجویان افزایش پیدا کرده و شماری از آنها به ایران پناهنده شوند.‏

ـ در ماه های اخیر با به قدرت رسیدن دوباره گروه تروریستی طالبان جمع بیشتری از مردم افغانستان بخصوص ‏جوانان و زنان که امید به اصلاح و تغییر در افغانستان را از دست داده‌اند به ایران پناهنده شده‌اند. افزایش جمعیت ‏افغان‌های ساکن در ایران در شرایط بحران وخیم اقتصادی در کشور، وضعیت ویژه‌ای ایجاد کرده‌ و باعث بروز ‏مشکلاتی شده‌است.‏

ـ یک عامل مشکل بوجود آمده، نظام جمهوری‌اسلامی ایران است که از چند هفته گذشته برخوردها با مهاجرین ‏افغانستانی را شدت بخشيده است. حکومت با زور و خشونت گروه وسيعی از افغان‌ها را به کشورشان ‏برمی گرداند. به عنوان نمونه در اواخر اسفندماه ١٤٠٠ طی یک روز، ٢٠٠٠ پناهجو به افغانستان برگردانده شدند. ‏علاوه بر آن حکومت ايران با پناهندگان افغانستانی برخورد تبعيض آميز دارد و شرایط را برای پذیرش توام با رعایت ‏کرامت انسانی پناه‌جویان افعان مطابق استانداردهای جهانی هموار نکرده است.  همچنین وزارت «کار و تعاون»  ‏زمانی برای پناهندگان “مجاز” زمانی مجوز کار صادر می کند که «در میان اتباع ایرانی آماده به کار افزاد داوطلب ‏واجد تحصیلات و تخصص مشابه [همان کار مربوطه] وجود نداشته باشد»! در حالیکه وقتی پناه‌جو به صورت ‏رسمی پذیرفته می‌شود باید امکان کار و زندگی بدون محدودیت داشته باشد.‏

ـ جمهوری اسلامی هیچ گاه استراتژی مناسب و جامعی در قبال افغانستان نداشته‌است، موضوعی که برای ‏امینت ملی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. همزمان حکومت با توسعه طلبی شیعی‌گرایانه خود در عراق، ‏سوریه، لبنان، یمن و ... و تقویت گروه‌های افراطی شیعی در افغانستان و تشکیل یک نیروی نظامی از افغان‌های ‏شیعه تحت نام «گردان فاطمیون» ميلياردها دلار هزینه به مردم و کشور ما تحمیل کرده‌است. به خاطر همین ‏سیاست های ضد ملی و مغایر با مصالح همگانی تحریم های شدیدی علیه کشور تحمیل شده‌است‎.‎‏ يک متغیر ‏مهم در بحران اقتصادی گسترده در کشور همین عامل است که فضا را برای پذیرش گسترده پناه‌جویان افغانی با ‏چالش‌هایی مواجه ساخته‌است. نگاه آمریکاستیزی و اسلام‌گرایی در حکومت باعث شد تا قدرت حاکم در ایران ‏خطر بازگشت مجدد طالبان به قدرت در افغانستان را نادیده و یا دستکم بگیرد؛ در نتیجه امروز کشور تاوان این ‏راهبرد غلط را پس می‌دهد.

ـ مشکل دیگر وجود نابردباری‌ و نگاه‌های نژادپرستانه در بخشی از جامعه ایران است که به نوبه خود مهاجرپذیری ‏در ایران را با تنگنا مواجه کرده‌است. از سوی دیگر گروه‌هایی در أفغانستان با دروغ‌پردازی و پروپاگاندا به جو‌ تنش و ‏خصومت بین دو ملت دامن می‌زنند.

‏-  آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد این واقعیت است که در ۴۳ سال گذشته پناهندگان افغان هیچ گاه مشکل  قابل ‏ملاجظه‌ای برای کشور ایران نبوده اند و از این پس هم نخواهند بود. این جمهوری اسلامی بوده و هست که امنیت ‏افغانستانی‌ها را از طریق سازمان دهی لشکر فاطمیون به خطر انداخته و هزاران نفر از آنها را به کشتن داده ‏است‎.

‏- پناهندگان و مهاجران افغانستانی مردمی سخت کوش، مهربان و شکیبا هستند و در شرایط اقتصادی نامناسبی ‏که در آن قرار گرفته‌اند دشوارترین کارها را انجام داده‌اند. آنها طی نیم قرن اخیر در توسعه زیرساخت‌ها و  گسترش ‏شهرهای ایران نقش داشته‌اند. البته قابل فهم هست که در شرایط کنونی ميليون ها ایرانی با مشکلات اقتصادی ‏بسیاری روبرو هستند و بخشی از جامعه نیز گرفتار بحران اشتغال است. منتهی باید در نظر داشت که در این ‏شرایط سخت همدردی لازم است و می توان با خویشتنداری و مدارا راه‌حل‌ها و تدابیری برای مهار مشکل ‏اندیشید. همچنین باید توجه داشت که اصل مشکلات ارتباط مستقیم با حضور پناهندگان ندارد.  مشکل ایران نه ‏تورم نیروی کار، که کمبود اشتغال است.  اقتصاد کشور در شرائط رونق، دارای قابلیت جذب میزان مشخصی از ‏نیروی کار از سطح تخصصی عالی تا کارهای ساده از کشورهای دور و نزدیک را دارد.

مردم ایران عمدتا در این ۴۳ سال با درایت تمام و میهمان‌نوازی خود توانستند افغانستانی ها را دریابند و یار و یاور ‏این مردم هم زبان و هم فرهنگ خود باشند. درست است که شرایط امروز خیلی دشوارتر از دیروز است اما ‏نیروهای جامعه مدنی ما هم اکنون هشیارتر از دیروز هستند و خواهد توانست حضور پناهندگان را نه تهدید بلکه ‏تبدیل به یک فرصت کرده و آنها را در جامعه متنوع و چند فرهنگی ایران جذب کنند. البته لازم است حکومت ‏ساماندهی مناسبی انجام دهد تا جلوی ورود قاچاقی اتباع افغانستان گرفته شده و در نقاط مرزی با کمک ‏نهادهای بین‌المللی اردوگاه‌های متناسبی تشکیل شود. همچنین حضور افغان‌های جدید در ایران در چارچوب ‏دریافت پناهندگی و شناسایی آنها از طریق ارائه مجوز کار باشد. وضعیت آشفته کنونی که شمار زیادی از افغان‌ها ‏به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند مشکلات متقابلی را ایجاد کرده است. مردم ایران  نیک می دانند که  ‏دامن زدن به دعوای ایران -افغانستان به صلاح کشور نیست. در این شرایط انتظار می‌رود که همه نیروهای ملی و ‏دمکراتیک کشور واکنش نشان داده  و نگذارند که اوضاع متشنج شود. نیروهای آگاه و دمکراتیک افغانستان نیزبه ‏نوبه خود مسئولیت دارند که اجازه ندهند فضا در افغانستان به سمت تنش در ارتباط با ایران و بهره‌برداری ‏گرایش‌های ایران‌ستیز متمایل شود.

همچنین ما سه سازمان و حزب جمهوری‌خواه از سازمان ملل متحد درخواست می‌کنیم که امکانات لازم برای ‏سامان‌دهی وضعیت پناه‌جویان به نحو مطلوب و حصول اطمینان از نحوه مصرف درست آنها در اختیار ایران قرار ‏دهد.‏

هیئت‌های سیاسی-اجرایی‎ ‎
اتحاد جمهوری خواهان ایران
حزب چپ ایران (فدائیان خلق)‏
همبستگی جمهوری خواهان ایران

‏۳۱ فروردین ۱۴۰۱، ۲۰ آوریل ۲۰۲۲‏