اسناد پاندورا؛ سیاستمداران متهم از خود دفاع می‌کنند

یورونیوز: در ادامه واکنش‌ها به گزارش اخیر کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی، «آی‌سی‌آی‌جی» شمار دیگری از رهبران کشورها و چهره‌های مشهور جهان روز دوشنبه افشاگری‌های انجام شده تحت عنوان «اسناد پاندورا» را رد کرده و ادعاهای مطرح شده درباره فرار مالیاتی و در اختیار داشتن ثروت‌هایی اعلام نشده را نادرست خواندند.

اسناد پاندورا که با همکاری ۶۰۰ روزنامه‌نگار تحقیقی تهیه شده، حاوی ۱۱.۹ میلیون سند لو رفته از ۱۴ شرکت خدمات مالی و هزاران شرکت‌ فراسرزمینی در سراسر جهان است. شرکت‌های فراسرزمینی یا آفشور، مؤسساتی تجاری هستند که با هدف کسب امتیازات اقتصادی از جمله فرار از پرداخت مالیات یا کاهش مبلغ آن، در یک کشور خارجی به ثبت می‌رسند و از راه دور اداره می‌شوند.

گیلرمو لاسو، رئیس جمهور اکوادور که بر اساس «اسناد پاندورا» وجوه کلانی را به دو تراست مستقر در در ایالت داکوتای جنوبی آمریکا منتقل کرده است، در واکنش اعلام کرد: «این کاملا درست است که سال‌ها پیش از این، من سرمایه‌گذاری‌های مشروعی در دیگر کشورها داشته‌ام اما اطمینان می‌دهم که تمام درآمدم را اعلام و مالیات آنها را در اکوادور پرداخت کرده‌ام.»

در مجموعۀ اسناد پاندورا اطلاعات فرار مالیاتی و ثروت‌اندوزی پنهانی رؤسای جمهور دو کشور دیگر آمریکای لاتین یعنی شیلی و جمهوری دومینیکن نیز دیده می‌شود.

تحقیقات روزنامه‌نگاران همچنین نشان داد که بیش از دو سوم مدیران ارشد و سیاستمداران، دارایی‌های خود را در شرکت‌های فراسرزمینی تأسیس شده در جزایر ویرجین بریتانیا پنهان کرده‌اند. از جمله دنیس ساسو نگسو که مدت ۲۴ سال است بر کرسی ریاست جمهوری کنگو تکیه زده، برای حدود به بیست سال مالک یک شرکت فراسرزمینی در این جزایر بوده و علی بونگو، رئیس جمهور گابن نیز از اواخر دهه ۲۰۰۰ میلادی دو شرکت را در این منطقه در اختیار داشته است.

شکیرا و دومینیک استروس‌کان

از چهره‌های مشهور دیگری که نامشان در اسناد پاندورا دیده می‌شود می‌توان به شکیرا خواننده کلمبیایی، کلودیا شیفر مدل آلمانی، ساچین تندولکار اسطوره کریکت هند همچنین تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا و دومینیک استراس‌کان، رئیس پیشین بانک جهانی اشاره کرد.

اسناد پاندورا نشان می‌دهد که رئیس پیشین صندوق بین‌المللی پول که در پی یک رسوایی جنسی مجبور به ترک صحنه سیاست فرانسه شد و اکنون مشاور اقتصادی و مدرس است، چندین میلیون دلار را از طریق یک شرکت مراکشیِ معاف از مالیات به خارج از فرانسه فرستاده است.

او در واکنش در پیامی توییتری نوشت: «من از سال ۲۰۱۳ ساکن مراکش هستم و مالیات خود را در آنجا پرداخت می‌کنم. من برای سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ میلادی ۸۱۲ هزار یورو مالیات پرداخت کرده‌ام که معادل ۲۳.۸ درصد از سود دریافتی‌ام است.»

دارایی‌های مدعیان مبارزه با فساد

اوهورو کنیاتا، رئیس جمهور کنیا که بارها از عزم خود برای مبارزه با فساد سخن گفته، بر اساس «اسناد پاندورا» دارای شرکتی در پاناما است و چند تن از اعضای خانواده او نیز بیش از ۳۰ میلیون دلار در شرکت‌های فراسرزمینی دارند.

پاتریک آچی، نخست وزیر ساحل عاج نیز بر اساس این تحقیقات، دست‌کم تا سال ۲۰۰۶ میلادی یک شرکت آفشور در باهاما داشته است. او روز دوشنبه هرگونه «اقدام غیرقانونی» و تلاش برای فرار از پرداخت مالیات را رد کرد.

ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین از دیگر مدعیان مبارزه با فساد است؛ با این وجود اسناد پاندورا نشان می‌دهد که او از سال ۲۰۱۲ میلادی شبکه‌ای از شرکت‌های فراسرزمینی را در اختیار داشته و سه ملک مجلل در لندن خریده است.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در واکنش به این گزارش، تلاش رهبران و سیاستمداران برای فرار از مالیات را «کاملاً غیرقابل قبول» خواند و تاکید کرد که اتحادیه اروپا باید در این باره «بیشتر» کار کند.

پیش از این کاخ سلطنتی عبدالله دوم، پادشاه اردن که بر اساس این اسناد مالک دست‌کم ۳۰ شرکت آفشور است و از این مسیر ۱۴ ملک لوکس در ایالات متحده و بریتانیا به ارزشی بیش از ۱۰۶ میلیون دلار خریده، همچنین کاخ کرملین اتهامات طرح شده در «اسناد پاندورا» را نادرست خوانده و رد کرده بودند.

***

چرا در اسناد پاندورا از آمریکایی‌های مشهور ردپایی نیست؟

ایندی پندنت: آخرین نسخه از اسناد پاندورا بر راهبردهای قدرتمندان و فوق‌ثروتمندان برای مخفی کردن دارایی‌هایشان از مراجع مالیاتی پنجره‌ای تازه گشوده است.

این تحقیق که چند سازمان خبری مهم با هدایت انجمن بین‌المللی خبرنگاران تحقیقی انجام داده‌اند، سازوکارهای گریز از مالیات در ایالت‌های آمریکا را برملا کرده است؛ اما هیچ شرکت تجاری یا چهره سیاسی مهم ایالات متحده را شامل نمی‌شود.

با اینکه آمریکایی‌های سرشناس تا حد زیادی از چشم این تحقیقات پنهان مانده‌اند، خود ایالات متحده نتوانسته است چنین کند زیرا بر اساس یافته‌های این محققان، ایالات متحده در حال حاضر پناهگاه بسیاری از مالیات‌گریزان خارجی است.

کارشناسان در مصاحبه با ان.‌پی‌.آر گفته‌اند که نرخ پایین مالیات در ایالات متحده (در مقایسه با سایر کشورهای توسعه‌یافته) در این وضعیت نقش داشته است؛ به طوری که برخی از آمریکایی‌ها اصولا نیازی نمی‌بینند پولشان را در خارج مخفی کنند و بقیه هم احتمالا از شرکت‌هایی استفاده می‌کنند که امور مالی‌ آن‌ها در تازه‌ترین مجموعه این اسناد برملا نشده است.

واشینگتن‌پست دریافته است که شماری از آمریکایی‌ها هنوز برای پنهان کردن دارایی های خود هنگام بازجویی یا رسیدگی به پرونده‌ها از روش‌های مشابه استفاده می‌کنند. البته به‌طور مشخص از کسی نام برده نشده است.

این روزنامه گزارش می‌دهد: «این اسناد همچنین نشان می‌دهد که چگونه شرکتی در آمریکای مرکزی، برای مشتریان آمریکایی به فروشگاهی چندمنظوره تبدیل می‌شود و به آن‌ها اجازه می‌دهد هنگام مواجهه با تحقیقات جنایی یا پرونده‌های حقوقی، دارایی‌های خود را پنهان کنند.»

شرکت‌های آمریکایی تا حد زیادی از زیر چشم انتقادی این پرونده در رفته‌اند اما در حوزه‌های قضایی این طور نبوده است. دولت‌های ایالتی، به ویژه دولت‌های نوادا و داکوتای جنوبی، متهم شدند که اجازه داده‌‌اند این ایالت‌ها به بهشت مالیاتی تبدیل شوند؛ جایی که اتباع خارجی از شرکت‌های مستقر در این ایالت‌ها برای جابه‌جایی پول بدون اطلاع آنان، استفاده می‌کردند.

محققان بر اساس گزارش ان.پی.آر نوشته‌اند که داکوتای جنوبی و نوادا «قوانین محرمانگی امور مالی را به اجرا در آورده‌اند که همانند قوانین فعالیت در محدوده خارج از حوزه قضایی آن‌ها است» و در آن به رشد «انفجاری» چنین طرح‌هایی در ایالات متحده اشاره شده است.

گویا ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، یکی از استفاده‌کنندگان از ایالات متحده برای مقاصد مالیاتی بوده است و در این تحقیق کشف شده است که املاک باارزشی به قیمت بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در واشینگتن دی‌سی و مالیبو کالیفرنیا دارد.

اما دولت اردن با ارسال بیانیه‌ای به رویترز، چنین تخلفی را تکذیب کرده است.

یک سخنگوی دولت اردن هم گفته است: «اینکه اعلیحضرت در ایالات متحده و بریتانیا چند آپارتمان و اقامتگاه دارد چیزی سری نیست و نه غیرمعمول است، نه نادرست.»

این سخنگو افزود: «اعلیحضرت هزینه این املاک و تمام مخارج آن‌ها را شخصا پرداخته و هیچ کدام از این هزینه‌ها از بودجه یا خزانه‌ دولت تامین نشده است.»

وزارت خارجه روسیه یکی از اولین‌ها بود که ایالات متحده را به دلیل یافته‌های این تحقیقات مسخره کرد و آن را چشمی کبود بر چهره ایالات متحده در تلاش برای تشویق به اقدام‌های ضد فساد مالی در اروپا و جاهای دیگر خواند.

دیمیتری پسکوف، معاون مطبوعاتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، می‌گوید: «نکته چشمگیر این است که خود این کشور بزرگ‌ترین مرداب جهان است. منظورم ایالات متحده است.»

آقای پسکوف گفت: «این کار به هیچ وجه با ادعاهای آن‌ها برای مبارزه با فساد همخوانی ندارد... می‌بینیم که ایالات متحده مرداب اصلی فرار مالیاتی در کل جهان است.»