گونه‌های جدید ویروس کرونا جهان را تهدید می‌کنند

شیوع گونه‌های جدید و ترکیبی ویروس کرونا در برخی کشورهای آسیایی ممکن است با ادامه نابرابری در توزیع جهانی واکسن تاثیر برنامه‌های واکسیناسیون در کشورهای ثروتمند را خنثی کرده و ویروس‌های جدیدی با دور زدن سیستم ایمنی شیوع پیدا کنند.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از پایگاه خبری دویچه وله، بنا به پایگاه داده (دیتابیس) ژنوم از قبیل nextstrain.org هم‌اکنون بیش از یک هزار گونه شناخته شده از ویروس “سارس کوو -2” SARS Cov-2 وجود دارد. تا الان گونه‌های نگرانی‌زا بر اساس محل اولین ظهور ویروس نامگذاری شده‌اند اما سازمان جهانی بهداشت اکنون به منظور جلوگیری از سیاه‌نمایی علیه کشورها، سامانه جدیدی برای نام‌گذاری بر اساس حروف الفبای یونانی ایجاد کرده است اما این برچسب‌ها مانند آلفا و بتا و گاما جایگزین اسامی پیچیده‌تر علمی آنها نخواهند شد.

گونه جدید ویروس کشف شده در ویتنام به نظر می‌رسد که پیوندی بین “آلفا” و “دلتا” است. به گفته “انگوین تان لونگ” وزیر بهداشت ویتنام این گونه جدید ویروس به سرعت از طریق هوا منتشر می‌شود که این امر می‌تواند شیوع سریع در ماه مه را توضیح بدهد.

ویتنام تاکنون تا حد زیادی از شر ویروس کرونا در امان بود و از شروع پاندمی تا آغاز ماه مه ۲۰۲۱ در حدود سه هزار و ۵۰۰ مورد ابتلا و ۴۷ مرگ ثبت کرده بود. این کشور با موفقیت شیوع کرونا را مهار کرده است. اما از ماه مه به این سو ویتنام تاکنون بیش از 3 هزار مورد جدید ثبت کرده است.

ممکن است تصور شود که این ارقام هنوز پایین است اما گونه‌های جدید در آسیا و جاهای دیگر برای همگان در هر جایی از دنیا موجب نگرانی باشد. و این تنها به این علت نیست که این امر به معنی ادامه پاندمی و رنج و مشکلات در سطح جهان خواهد بود.

در میان مدت، نیمکره شمالی همچنین ممکن است با وجود اجرای برنامه‌های گسترده واکسیناسیون بار دیگر تحت تاثیر قرار گیرد. در یک دنیای جهانی شده چنین گونه‌هایی از ویروس به سرعت منتشر می‌شوند. و اگر این گونه‌های جدید با میزبان انسانی خود تطبیق پیدا کنند در این صورت آنتی‌بادی ایجاد شده ناشی از واکسیناسیون یا ابتلای ما به ویروس، در مقطعی دیگر از ما محافظت نخواهند کرد. آزمایش‌های آنتی‌ژن یا PCR هم دیگر گونه‌های جدید ویروس را شناسایی نمی‌کنند و جواب منفی اشتباه می‌دهند و واکسیناسیون در دسترس هم به تدریج ناموثر خواهد شد.

به همین علت شناسایی گونه‌های جدید ویروس در اسرع وقت با استفاده از شناخت زنجیره ژنتیکی حائز اهمیت است تا اطمینان حاصل شود که مقادیر کافی نوع مناسب واکسن در سطح جهان و نه فقط در کشورهای ثروتمند در دسترس است.

نشانه‌های زیادی حاکی از اینکه گونه‌های ویروس سبب شیوع  ویروس‌های جدید در بخش‌های مختلفی از آسیا هستند. در سریلانکا و کامبوج گونه آلفا غالب است و می‌دانیم که واکسن‌های تولیدی بیون‌تک/فایزر و مدرنا سلاح موثری علیه این گونه ویروس است و این نوع واکسن‌های mRNA نستبا با سرعت قابل تطبیق هستند. واکسن آسترازنکا هم محافظت خوبی می‌دهد.

در هندوستان و شمال غربی نپال اما ویروس نوع “دلتا” بطور وسیع شیوع پیدا کرده است و در نتیجه کشور نپال از اواسط ماه آوریل شاهد افزایش شدید شمار موارد ابتلا بوده است. شناخت زنجیره ژنومی توسط موسسه ویروس‌شناسی هندوستان هشت مورد جهش ویروس در نوع دلتا را شناسایی کرده است که دو مورد از آنها با نرخ بالاتر انتشار مرتبط دانسته شده‌اند و یکی از آنها هم حتی با گریز از مصونیت مرتبط شده است که پاتوژن‌ها را قادر می‌کند سیستم ایمنی را دور بزنند.

گونه ویروس شناسایی شده در ویتنام ترکیبی از آلفا و دلتا است. تنها یک میلیون نفر از جمعیت ۹۶ میلیون نفری این کشور با واکسن آسترازنکا واکسینه شده‌اند که این واکسن دربرابر آلفا بخوبی محافظت می‌کند اما همانطور که گفته شد در برابر دلتا احتمالا به همان اثربخشی نیست.

اما در کشور بنگلادش گونه ویروس بتا موجب افزایش سریع موارد ابتلا شده است و واکسن آسترازنکا تاثیر زیادی بر این نوع ویروس نداشته است و این مشکل بزرگی است چرا که واکسن اصلی در دسترس در کشور بنگلادش واکسن “کووشیلد” است که نام واکسن آسترازنکا تولیدی در کشور هندوستان است.

این درحالی است که واکسن‌ها در سطح جهان بطور ناعادلانه‌ای توزیع شده‌اند. در حالی که بسیاری از کشورهای صنعتی در نظر دارند تا پایان تابستان اکثریت مردم را واکسینه نمایند اما بسیاری از کشورهای فقیر آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین حتی قادر نبوده‌اند کارزارهای واکسیناسیون را شروع نمایند. اما اگر گونه‌های جدید ویروس کرونا به همین سرعت به انتشار خود ادامه بدهند و با (بدن) میزبان‌های انسانی خود تطبیق پیدا کنند، این نابرابری در توزیع واکسن ممکن است مانند پتکی بر سر کشورهای ثروتمند وارد شود.