۲۰ شایعه درباره واکسن‌های کرونا که نباید باور کنید

مطهره خردمندان / روزآروز

واکسیناسیون برای اقشار مختلف جامعه شروع شده است و قرار است طبق یک برنامه‌ریزی همه مردم جهان برای پایان یافتن این اپیدمی واکسینه شوند اما جدید بودن بیماری کرونا و تزریق این واکسن ابهاماتی را به وجود آورده و شایعات زیادی را در شبکه‌های اجتماعی تولید و منتشر می‌کند. این روزها مادر و پدرها شایعاتی درباره واکسن کرونا از شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌کنند و می‌گویند اینترنت گفته، واتس آپ نوشته، خودم خواندم و با باور این شایعات از تزریق واکسن اجتناب می‌کنند.

اولین موضوع درباره واکسن کرونا این است که همه‌گیری ویروس همچنان در تمام دنیا ادامه دارد. تزریق واکسن کرونا در حال حاضر امیدوارکننده‌ترین عامل برای پایان‌بخشیدن به این دوران است. طبیعی است که همه ما درباره آن سؤالات زیادی داشته باشیم اما پذیرفتن شایعات بدترین اتفاقی است که می‌تواند در این دوران بیافتد. تاثیر شایعاتی که روز به روز بیشتر پخش می‌شوند و باورپذیری آنها می‌تواند عزیزانمان را از ما بگیرد، پس بهتر است قبل از آنکه کار کردن با تلفن همراه را به پدر و مادران و فرزندانمان آموزش دهیم به آنها یاد دهیم تا با سواد علمی و شواهد علمی هر موضوعی را بپذیرند و هر آنچه که ترجمه شده، زیرنویس شده یا حتی به زبان های دیگر گفته می‌شود را منبعی موثق ندانند و به آن اطمینان نکنند. با هم مهم‌ترین شایعاتی که از ابتدا تا امروز جریان‌ساز شده را بررسی می‌کنیم تا ببینیم آیا واقعیت دارند یا نه؟ و بهتر است واکسن بزنیم یا به شایعات گوش بدهیم.

۱. کاری که با موشک نتوانستند بکنند با واکسن می کنند
به تازگی فیلمی در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می‌دهد نتانیاهو با نشان دادن سرنگ آن را تعبیر به فشنگ می‌کند و می‌گوید از طریق واکسن می‌خواهد به مردم ایران صدمه بزند ویدیویی که در واقعیت چیز دیگری را نشان داده؛ نتانیاهو در این ویدیو سرنگ واکسن را نشان می‌دهد و می‌گوید اسرائیل اولین کشوری است که واکسینه می‌شود. کاملا موضوعی بی ربط به آنچه درباره آن حرف شده است. (تذکر: فیلم زیر حامل اطلاعات غلط درباره واکسن کرونا است)

۲. شایعه فوت دو تن از کادر درمان پس از تزریق واکسن کرونا
شایعه دیگری که در ماه اخیر در فضای مجازی منتشر شده، شایعه «مرگ دو نفر از کادر درمان سبزواری پس از تزریق واکسن کرونا» بود اما بنابر گفته روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار یکی از متوفیان بر اثر پارگی آئورت، جانش را از دست داده و دیگری هم در محیطی خارج از بیمارستان فوت کرده.

۳. سالمندان بعد از تزریق فوت می‌کنند
به‌دلیل کهولت سن و همچنین بیماری‌های زمینه‌ای، میزان قابل توجهی از مرگ‌ومیر خودبه‌خودی در میان سالمندان انتظار می‌رود. در یک خانه سالمندان سالانه از هر ۵ نفر یک نفر می‌میرد. بنابراین نسبت دادن مستقیم مرگ‌ها به واکسن کار دشوار و اشتباهی است. از سوی دیگر روش‌هایی وجود دارد که می‌تواند میزان مرگ‌ومیر بیش از حد مرتبط با واکسن را مشخص کند. به‌عنوان مقایسه، تعداد مرگ در خانه‌های سالمندان و مراقبت‌های ویژه با افراد واکسینه شده و واکسینه نشده از یک سال به سال دیگر می‌تواند در نتیجه‌گیری رابطه علت و معلولی بین مرگ و تزریق واکسن بسیار کمک کند. این دقیقا همان کاری است که شرکت‌های سازنده واکسن و مقامات بهداشتی با استناد به آن ارتباط واکسن و مرگ افراد را رد می‌کنند.

۴. دستکاری دی‌ان‌ای
ترس از این که واکسن بتواند به نحوی در دی‌ان‌ای تغییر ایجاد کند، یکی دیگر از شایعاتی‌ است که به طور گسترده در فیس‌بوک به چشم می‌خورد. منبع این شایعه توئیت امرالد رابینسون، خبرنگاران کاخ سفید بود که برای یکی از وب‌سایت‌های حامی ترامپ به نام «نیوزمکس» می‌نویسد. او در توییتر خود نوشت: «این واکسن دی‌ان‌ی شما را دستکاری می‌کند.» شایعه‌ای که هیچ پایه و اساسی ندارد و نمی‌توان آن را ثابت کرد.

۵. افرادی که حساسیت دارند نمی‌توانند واکسن کرونا بزنند
در موارد بسیار نادر (یک‌نفر در هر یک‌میلیون نفر)، برخی افراد به واکسن حساسیت شدید داشته‌اند. البته اگر حساسیتی دارید که به تزریق دارو مربوط نیست، احتمالا همچنان می‌توانید واکسن کرونا را دریافت کنید.همچنین متخصصان می‌گویند اگر به هریک از مواد تشکیل‌دهنده واکسن کرونا حساسیت دارید، آن را تزریق نکنید.

در ضمن، کسانی که به پلی‌سوربات (Polysorbate) حساسیت دارند، باید از تزریق این واکسن پرهیز کنند. در مجموع، اگر بعد از دریافت اولین دوز واکسن کرونا علائم حساسیت بروز دادید، نباید دوز دوم را تزریق کنید.

۶. زنان باردار و شیرده واکسن نزنند
هنوز تحقیق علمی و مستندی درباره اثر واکسن کرونا روی زنان باردار یا زنانی که در دوره شیردهی هستند وجود ندارد.

۷. معتادها نمیگیرن
شایعه شد شیره تریاک کرونا را بهبود می‌بخشد اما در این‌باره رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری گفته:« شایعه بهبود کرونا با شیره تریاک صحت ندارد. این خود درمانی را در خصوص چند بیمار شاهد بودیم که وضعیت بیماران بدتر هم شد.حتی بیماری داشتیم که علاوه بر اینکه کرونای شدیدتری گرفت، درگیر ترک اعتیاد هم شد. جدای همه مشکلات، ممکن است این مواد با داروهای دیگر تداخل کرده و وضعیت بیماران را وخیم‌تر ‌کند.»

۹. واکسن فایزر می‌کُشد؟
این واکسن تائیدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دارد. برای حملش به دمای منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد نیاز است. بعد از ذوب‌شدن یخ آن، فقط تا پنج روز قابل‌استفاده است.

میزان کارایی آن، هفت روز بعد از تزریق دوز دوم، ۹۵ درصد است. این یعنی ۹۵ درصد از کسانی که واکسن را دریافت کرده‌اند در برابر بیماریِ شدید کرونا مصون شده‌اند. این واکسن برای افراد بالاتر از ۱۶ سال مناسب است و باید ۲ دوز از آن با فاصله ۲۱ روز تزریق شود.

۱۰. به مدرنا اعتماد نکنید
مدرنا دومین واکسنی است که تاییدیه سازمان غذا  و داروی آمریکا را گرفته پس می‌توانید بدون شک به آن اعتماد کنید، واکسن مدرنا برای حمل‌ونقل و نگهداری، به دمای منفی ۲۰ درجه سانتی‌گراد نیاز دارد اما تا یک ماه می‌تواند در یخچال با دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد کارایی داشته باشد.

میزان کارایی این واکسن ۹۴٫۱ درصد است و برای افراد بالاتر از ۱۸ سال مناسب است و باید ۲ بار با فاصله زمانی ۲۸ روز تزریق شود.

۱۱. فقط مدرنا و فایزر بزنید
برای تولید هر نوع واکسنی تحقیقات کامل انجام می‌شود اگر نتایج پایانی آن مورد تایید وزارت بهداشت کشور بود می‌توان از آن استفاده کرد حتی اگر میزان اثر‌گذاری آنها کمتر از فایزر و مدرنا باشد به معنی نیست که خطرناک است.

۱۲. ایرانی نزنید
به گفته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، تا اول دی‌ماه ۱۳۹۹فقط یک شرکت ایرانی تائیدیه سازمان غذا و داروی ایران را برای شروع بررسی بالینی فاز اول دریافت کرده. این واکسن از ویروس غیرفعال‌شده ساخته شده است. واکسن‌های دیگری هم هستند که از این نوع‌اند. شرکت سینووک (Sinovac)، سینوفارم (Sinopharm) و کانسینو (CanSino) چینی، شرکت گامالیا (Gameleya) روسی، شرکت آکسفورد-آسترازنکا (Oxford-AstraZeneca) انگلیسی، شرکت جانسون و جانسون (Johnson & Johanson) آمریکایی و شرکت بهارات (Bharat Biotech) هندی نیز برای تولید واکسن از همین فناوری بهره برده‌اند.

۱۳. ایرانی ها بلد نیستند واکسن تولید کنند
باز به گفته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، انستیتو پاستور ایران و مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی نزدیک به ۱۰۰ سال است که انواع واکسن‌ها را تولید می‌کنند. بسیاری از واکسن‌هایی که در دوران کودکی تزریق کرده‌ایم ساخت خود ایران بوده‌اند، مثل واکسن فلج اطفال.

۱۴. کرونا گرفتم، لازم نیست واکسن بزنم
شما با مبتلا شدن به کرونا به مصونیت طبیعی می‌رسید و این مصونیت از فردی به فرد دیگر مختلف است. علاوه بر این دوره زمانی این مصونیت مشخص نیست. پس بهتر است به اینکه مبتلا شدید اکتفا نکنید و هر زمان نوبت واکسیناسیون رده سنی شما بود برای تزریق مراجعه کنید.

۱۵. عوارض طولانی مدت؛ از فلج اعصاب تا مرگ
فقط حدود ۱۵ درصد از داوطلبان در ناحیه تزریق‌شده نشانه‌های کوتاه‌مدت (درد، قرمزی و تورم) مشاهده کردند. نیمی از آنها واکنش‌های بدنی مثل سردرد، لرز، خستگی، بدن درد و تب که یک تا دو روز ادامه دار بوده داشته‌اند.

علاوه بر این ۱۵ دقیقه بعد از اینکه واکسن را زدید، پزشک علائم‌تان را بررسی می‌کند تا واکنش فوری به آن نشان نداده باشید.اکثر افراد عوارض جانبی واکسن را در ۳ روز بعد از واکسیناسیون از خود بروز می‌دهند. این نشانه‌ها فقط ۱ تا ۲ روز باقی می‌ماند و به این معنی است که سیستم ایمنی بدنتان دارد به واکسن واکنش می‌دهد.(تذکر: فیلم زیر حامل اطلاعات غلط درباره واکسن کرونا است)

۱۶. واکسن بیشتر از کرونا می‌کشد
شایعه‌ای در فضای مجازی پخش شد که ادعا می‌کرد میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا یک تا دو درصد است و نباید برای جلوگیری از این میزان، به واکسنی روی آورد که هنوز امتحان خود را پس نداده است. عموم واکسن‌ها تحقیقات زیادی را از سر گذارنده‌اند و بعد به مرحله تزریق رسیده‌اند.

آنچه مهم است این است که هیچ واکسنی ۱۰۰ درصد کارآمد نیست، اما دریافت‌کردن واکسن بهتر از دریافت‌نکردن آن است.

۱۷. من بیماری زمینه‌ای ندارم، کرونای شدید نمی‌گیرم
هنوز هیچ منبع معتبری دلایل ابتلای افراد به کرونای شدید را منتشر نکرده است و ممکن است شما با یا بدون بیماری‌های زمینه‌ای دچار کرونای شدید شده و عوارض آن را تا طولانی مدت تحمل کنید.

۱۸. واکسن کرونا بیماری‌های دیگر می‌آورد
با زدن هرکدام یک از واکسن‌های کرونا فقط ایمنی بدن شما نسبت به کرونا قوی‌تر می‌شود و تا به امروز نتایج تحقیقات هیچ نشانه‌ای از اینکه علائمی مثل عفونت در بدن زیاد شود را نشان نداده است.

۱۹. واکسن بزنم کرونا می‌گیرم، پس نمی‌زنم
محال است با تزریق واکسن کرونا، کرونا بگیرید قرار است بیماری در بدن شما خنثی شود.

ممکن است چند هفته زمان لازم باشد تا بدنتان بتواند آنتی‌بادی لازم را در برابر کرونا بسازد؛ پس این احتمال وجود دارد که در این فاصله زمانی کرونا بگیرید. اما معنی آن این نیست که ویروس از طریق واکسن به بدنتان وارد شده است.

۲۰. واکسن باعث ناباروری در زنان می‌شود
واقعیت این است که یک توالی اسیدآمینه بین پروتئین اِس و پروتئین جفت جنینی مشترک‌اند اما با این‌ حال، متخصصان بر این باورند بازه زمانی‌ای که پاسخ ایمنی بدن ایجاد می‌شود کوتاه‌تر از آن است که بخواهد روی باروری اثر بگذارد.

این شایعات را باور نمی‌کنیم اما به چه کسی اعتمادکنیم
بهترین کار اعتماد به کادر پزشکی و مقالات علمی و معتبر است. هر مطلبی که میخوانید به دنبال منبع آن باشید و اگر به منبع اصلی و درستی دسترسی پیدا نکردید به آن اعتماد نکنید. با کارها و حرف‌های غیر‌علمی جان خودتان و عزیزانتان را به خطر نیاندازید.

شما چه قدر از این شایعات را شنیده و باور کرده بودید؟ با ما در میان بگذارید.

پی‌نوشت:
در تهیه این گزارش به غیر از منابعی که در متن آمده است، از اطلاعات گزارش «پاسخ متخصصان به تمام افسانه‌ها و شایعاتی که نباید باور کنید» سایت چطور استفاده شده است.