کشتی اورگرین در مسیر درست درکانال سوئز قرار گرفت

مقامات کانال سوئز ظهر امروز دوشنبه ۲۹ مارس در بیانیه‌ای اعلام کردند که کشتی کانتینری «اورگرین» تا ۸۰ درصد به «مسیر درست» در کانال سوئز بازگردانده شده است.

به این ترتیب انتظار می‌رود بحرانی که از سه‌شنبه گذشته میلیاردها دلار به اقتصاد جهان آسیب رسانده، به زودی پایان یابد.

اسامه ربیع، رئیس سازمان مدیریت کانال سوئز اعلام کرد: «کشتی تا ۸۰ درصد در مسیر درست قرار گرفته و عقب کشتی تا ۱۰۲ متر از ساحل دور شده است.»

با این وجود هنوز اطلاعاتی دربارۀ زمان راه افتادن دوباره این کشتی منتشر نشده است؛ شرکت ژاپنی مالک این کشتی که «شوی کیسن» نام دارد نیز اعلام کرده که این کشتی غول پیکر تا این لحظه تنها «چرخیده» است و هنوز «شناور» نشده است.

عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر نیز امروز از عملیات «موفقیت آمیز» آزاد سازی کشتی کانتینری «اورگرین» تقدیر کرد.

او در پیامی توییتر نوشت: «امروز مصری‌ها موفق شدند به بحرانی که در کانال سوئز ایجاد شده بود پایان دهند؛ آنهم با وجود همۀ پیچیدگی‌های فنی این کار.»

مصر: برای تخلیه کانال از ۴۰۰ کشتیِ در انتظار، به «۳.۵ روز» زمان نیاز است

ربیع اعلام کرد که با انسداد کانال سوئز، بیش از ۴۰۰ کشتی بین‌المللی در داخل آن گرفتار شده‌اند. بنابراین پس از پایان این حادثه و حرکت کانتینربر «اورگرین»، به سه و نیم روز زمان نیاز است تا این کشتی‌های در انتظار بتوانند حرکت کرده و به تدریج از کانال خارج شوند و به این ترتیب ترافیک کانال به حالت عادی برگردد.

او گفت: «با باز شدن راه، کانال ۲۴ ساعت شبانه‌روز فعال خواهد بود و بلافاصله کار تخلیه کشتی‌ها را آغاز خواهد کرد.»

اولین جابه‌جایی‌ها در بامداد دوشنبه

پیش‌تر در بامداد دوشنبه آژانس دریایی «Leth» که از سال ۱۹۲۴ میلادی در زمینه فعالیتهای مربوط به ترابری در کانال سوئز فعال است، اعلام کرده بود که تیم‌های نجات موفق شده‌اند کشتی کانتینری «اورگرین» که مدت یک هفته است مسیر رفت و آمد در این کانال بین‌المللی را بسته، «تا حدودی» از محل خود جابجا کنند.

این موفقیت پس از تلاش ۱۰ قایق یدک ‌کش همچنین خاک برداری و لایروبی چند روزۀ شن و ماسه‌ها از اطراف این کشتی ممکن شد.

اسامه ربیع، رئیس سازمان مدیریت کانال سوئز نیز تایید کرد که تیم‌های نجات به عملیات «کشیدن» این کشتی برای حرکت دوبارۀ آن ادامه می‌دهند.

۲۷ هزار متر مکعب خاک‌برداری

عملیات جابه‌جایی این کانتینربر عظیم در حالی به نتیجه رسیده که تا روز یکشنبه دست‌کم ۲۷ هزار متر مکعب شن و ماسه تا عمق ۱۸ متر از اطراف این کشتی خاک‌برداری شده است.

مقامات اعلام کردند که عملیات پاکسازی اطراف این کانتینربر به دلیل بافت «سنگی» زمین به کندی پیش می‌رود.

به گفته ایهاب طلعت البنان، دریادار سابق مصر این حادثه در بخشی از کانال روی داده که زمین سنگلاخ است و حفر آن به سختی ممکن است.

کشتی عظیم کانتینربر «اورگرین» با وزن ۲۲۰هزار تن که از چین به مقصد بندر روتردام هلند در حرکت بود، از ساعات پایانی سه‌شنبه گذشته ۲۳ مارس عرض کانال سوئز را مسدود کرده است.

این حادثه باعث شد تا بیش از ۴۰۰ کشتی دیگر در این آبراهه بین‌المللی گیر کنند و قیمت نفت در بازارهای جهانی نیز افزایش یابد.

علاوه بر صدها کشتی که در این کانال حبس شده‌اند و در انتظار بازگشایی دوبارۀ مسیر هستند، دهها کشتی نیز تصمیم گرفتند قبل از ورود به این آبراهۀ کلیدی، مسیر خود را تغییر دهند و با عبور از دماغه امید نیک در جنوبی‌ترین نقطه آفریقا و با اضافه کردن حدود دو هفته به مدت زمان سفر خود، محموله‌های خود را به مقصد برسانند.

اهمیت کانال سوئز در چیست؟

حادثۀ روی داده برای کشتی باری «اورگرین» که باعث شده از بامداد چهارشنبه در پهنای کانال سوئز گیر کند، موجب مسدود شدن این آبراه تجاری حیاتی شده و بر چرخه کالا در جهان نیز تأثیر گذاشته است.

ارزش کالاهایی که در حالت عادی با کشتی از کانال سوئز می‌گذرند، به میانگین روزانه ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد.

در روزهای پنج‌شنبه و جمعه تلاش برای تخلیۀ بار کانتیربر ۲۲۰ هزار تنی «اورگرین» ادامه داشت و اکنون به دلیل توقف کشتی‌ها در دو سوی کانال، بازگشایی هرچه سریع‌تر این آبراه استرتژیک با هدف مهار پیامدهای اقتصادی و جهانی این حادثه، به یک فوریت مطلق بدل شده است.

کانال سوئز که ساخته دست بشر است، مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کند و راه میان‌بُری را برای ترابری بین اروپا و آسیا فراهم می‌سازد.

اهمیت کانال سوئز از نظر کشتیرانی
به طور معمول، کشتی‌های کانتینربر و نفت‌کش‌ها به جای دور زدن کل قاره آفریقا، مسیر بسیار کوتاه‌تر ۱۹۳ کیلومتری کانال سوئز را طی می‌کنند تا از آسیا به اروپا یا برعکس بروند، به طوری که حدود ۱۰ درصد از کل تجارت جهان از این کانال عبور می‌کند.

«لویدز لیست»، مجله معروف ترابری دریایی بریتانیا به طور دقیق‌تر ارزش میانگین کالاهایی را که هر روز با کشتی از کانال سوئز می‌گذرند، ۹.۶ میلیارد دلار برآورد کرده است. لویدز لیست همچنین می‌نویسد که حدود ۵.۱ میلیارد دلار از این میزان ترافیک از شرق به غرب و ۴.۵ میلیارد دلار آن از غرب به شرق می‌رود.

تقریباً یک چهارم این ترافیک مربوط به کشتی‌های کانتینربر مانند کشتی به گل نشسته «اورگرین» است. به نوشته لویدز لیست، به طور میانگین هر روز بیش از ۵۰ کشتی از کانال سوئز عبور کرده و ۱.۲ میلیارد تن بار را جابجا می‌کنند.

سانحه چه پیامدی برای زنجیره تأمین کالا خواهد داشت؟
«شرات گاناپاتی»، استاد اقتصاد دانشگاه جورج تاون آمریکا می‌گوید که وقتی صحبت از حمل و نقل کالا از آسیا به اروپا می‌شود، عملاً هیچ گزینه دیگری مانند حمل و نقل ریلی یا کامیونی برای این مسیر وجود ندارد.

وی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «این انسداد، رساندن طیف وسیعی از قطعات و مواد اولیه برای توید محصولات اروپایی مانند پنبه هند برای تولید لباس، نفت خاورمیانه برای پلاستیک و نیز قطعات خودرو چینی را به تأخیر می‌اندازد.»

ووان فونگ وونگ، استاد اقتصاد دانشگاه اورگن آمریکا در این زمینه می‌گوید: «مسدود شدن مهم‌ترین نقطه مرکزی شبکه تجارت جهان پیامدهای مهمی در سراسر جهان خواهد داشت.»

البته این حادثه به طور مستقیم اثر کمتری بر ایالات متحده امریکا خواهد گذاشت زیرا این کشور بیشتر محموله‌های آسیایی را از سواحل غربی خود دریافت می‌کند. با این حال ممکن است واردات از اروپا به آمریکا به تأخیر بیفتد زیرا بسته شدن کانال سوئز مانع از بازگشت کانتینرهای خالی به آسیا شده است. این موضوع به ویژه سبب کمبود کانتینر برای حمل مواد مصرفی و افزایش تقاضا برای این کالاها در دوران بحران کرونا در جهان می‌شود.

گاناپاتی می‌گوید: «اگر یک نقطه در شبکه ترابری متورم شود، این تورم رفته رفته به کل سیستم سرایت می‌کند و مدتی طول خواهد کشید تا همه چیز از انسداد دربیاید.»

آیا زنجیره تأمین کالا از هم اکنون دچار مشکل شده است؟
زنجیره تأمین کالا در جهان هم اکنون به دلیل همه‌گیری کرونا و نیز افزایش میزان خرید نسبت به تولید، بحرانی است و بنابراین وضعیت کنونی در کانال سوئز ممکن است مشکلات موجود در زنجیره تأمین را حادتر کند.

خدمه کشتی‌های تجاری با محدودیت‌های مربوط به کووید۱۹ درگیرند. از سوی دیگر، کشتی‌های باری به دلیل شلوغی بنادر مجبور شده‌اند در سواحل کالیفرنیا لنگر بیندازند و به همین دلیل بقیه کشتی‌ها قادر به بارگیری و تخلیه کالاهای خود نیستند. همین مسئله باعث کمبود نیمه‌رساناها و عناصر خاکی کمیاب شده، امری که به کار تولیدکنندگان خودرو و سایر محصولات مصرفی آسیب رسانده است.

«جولی سوان»، کارشناس تدارکات در دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی می‌گوید: «تا همین الان چیزهای زیادی هست که نشان می‌دهد زنجیره تأمین آسیب‌پذیر شده و در معرض اختلال بوده است، آن وقت این سانحه کشتی هم امروز مزید بر علت شده است.»

تأثیر بر مصرف‌کنندگان
اگر حمل و نقل در کانال سوئز بیش از چند روز مختل شود، ممکن است مصرف‌کنندگان امریکایی تا حدودی تأثیر آن را بر زندگی خودشان احساس احساس کنند. محصولات آسیایی از راه اقیانوس آرام به آمریکا می‌رسند، با این حال با بسته شدن کانال، ممکن است کار حمل برخی از اجزای محصولاتی که در اروپا مونتاژ شده و به ایالات متحده فرستاده می‌شوند، به تأخیر بیفتد.

«مارک زندی»، اقتصاددان ارشد در شرکت پژوهش‌های اقتصادی «مودی» امریکا به آسوشیتدپرس می‌گوید: «انسداد کانال احتمالاً تأثیر چندانی بر اقتصاد ایالات متحده یا کل جهان نخواهد داشت، مگر این که کار آزادسازی کشتی و بازگشایی راه هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد.»

به گفته زندی، این موضوع ممکن است باعث بالا رفتن قیمت نفت بشود، اما در حد سنت، نه در حد دلار. زندی می‌گوید که اگر بسته شدن کانال کار حمل و تحویل قطعات خودرو به تولیدكنندگان بزرگ را به تأخیر بیندازد، اقتصاد آلمان ممکن است آسیب ببیند.

گاناپاتی می‌گوید ممکن است قیمت بنزین در اسپانیا، ایتالیا و فرانسه بالا برود زیرا این کشورها به نفتی که از طریق کانال سوئز به بنادرشان می‌رسد، وابسته‌اند.

قیمت نفت
به نوشته لویدز لیست، به طور معمول روزانه حدود ۱.۹ میلیون بشکه نفت از کانال سوئز عبور می‌کند که حدود ۷ درصد حمل و نقل دریایی جهان است بسته شدن کانال سوئز ممکن است بر حمل و نقل نفت و گاز طبیعی از خاورمیانه به اروپا تأثیر بگذارد.

به گفته شرکت مشاوره و اطلاعات نفتی «پلتس» به طور میانگین روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت خام و ۱.۴ میلیون بشکه بنزین و سایر محصولات تصفیه شده از خاورمیانه و آسیا از راه کانال سوئز به اروپا فرستاده می‌شود.

جیم بورکهارد، رئیس بخش پژوهش‌های شرکت خدمات اطلاعات نفت خام «آی‌اچ‌اس مارکیت» گفته است که اگر کانال سوئز زود باز شود، تأثیر منفی بر بازار جهانی نفت محدود خواهد شد. به دلیل همه‌گیری کرونا، تقاضا برای حامل‌های انرژی پایین آمده و هنوز از ظرفیت خط لوله سومد استفاده نشده است. خط لوله نفتی سومد به منظور کمک به انتقال نفت، از پایانه‌ای در ساحل دریای سرخ تا بندر اسکندریه در شمال مصر کشیده شده است.

بورکهارد می‌گوید: «اگر ماجرا یک ماه طول بکشد، گزینه‌های دیگری هم وجود دارد. مثلا می‌توان آفریقا را دور زد، گر چه این کار متضمن هزینه بیشتری خواهد شد. اگر کشتی (اورگرین) تا هفته آینده جابجا شود، داستان واقعا اهمیت خود را از دست خواهد داد و تنها ممکن است در پاورقی تاریخ آن را بنویسند.»

قیمت جهانی نفت خام پس از سانحه کشتی در کانال سوئز افزایش یافت، اما روز پنج‌شنبه دوباره پایین آمد. تحلیلگران علت کاهش قیمت را انتشار گزارش یک گروه صنعتی درباره ذخیره زیاد نفت در آمریکا ذکر کرده و گفته‌اند که نگرانی از کاهش تقاضای نفتی در اروپا به دلیل محدودیت‌های مجدد کرونایی نسبت به ماجرای کشتی به گل نشسته، بسیار بیشتر است.

آیا تجارت محصولات وابسته به نفت کند می‌شود؟
حمل ونقل فرآورده‌های نفتی تصفیه شده به اروپا مانند بنزین و سوخت جت نیز از طریق کانال سوئز انجام می‌شود و طبعاً دچار تأخیر خواهد شد. بوركهارد می‌گوید پالایشگاه‌های اروپا می‌توانند با فشاری مضاعف تولید خود را موقتا بالا ببرند تا آشفتگی در بازار ترمیم شود.

بنابر اعلام شرکت‌های تحقیقاتی، نفتکش‌های عبوری از کانال سوئز ۸ تا ۱۰ درصد گاز طبیعی مایع جهان را حمل می‌کنند.

لوكاس اشمیت، تحلیلگر شرکت «وود مکنزی» می‌گوید: «هنگام وقوع حادثه کشتی، تنها چند محموله حامل ال‌ان‌جی در نزدیكی كانال بوده است.»

اشمیت به آسوشیتدپرس گفت: «ما انتظار گره‌های کور اقتصادی را نداریم، مگر این که واقعا شرایط بدی پیش بیاید.»

وی افزود با توجه به این که زمان حادثه در بهار است، تقاضا برای ال‌ان‌جی به طور معمول کاهش می‌یابد و این بدان معناست که اثر این حادثه بر قیمت‌ها کمتر از اثر تأخیرهای به وجود آمده اخیر در کانال پاناماست. طبق داده‌های شرکت پلتس، موارد تأخیر در حمل و نقل در کانال پاناما به افزایش نرخ ترابری ال‌ان‌جی انجامید.

مسدود شدن کانال سوئز اولین بار نیست

در پی وزش شدید باد و به گِل نشستن کشتی در کانال سوئز مصر، عبور و مرور از این کانال راهبردی و کشتیرانی بین‌المللی دچار وقفه شد اما این مسدود شدن کانال سوئز برای نخستین بار در تاریخ این کانال نیست که اتفاق می افتد.

حفر کانال سوئز در سال ۱۸۵۴ میلادی در دوران سعید پاشا، خدیو مصر با نظارت «فردیناند دلیسیبس»، مهندس فرانسوی آغاز و تا زمان درگذشت سعید پاشا زمامداری اسماعیل پاشا، خدیو بعدی مصر در سال ۱۸۶۳ میلادی ادامه یافت تا اینکه در سال هفدهم نوامبر ۱۸۶۹ میلادی افتتاح شد.

کانال سوئز در سال ۱۸۸۲ میلادی به هنگام انقلاب عرابی پاشا و اشغال مصر توسط بریتانیا با خطر مسدود شدن رو به رو شد به طوری که عرابی پاشا دستور پر کردن کانال را صادر کرد اما مهندس فرانسوی وی را متقاعد کرد که از این کار منصرف شود.

در سال ۱۸۸۵ میلادی برای بار دوم کانال سوئز به هنگام برخورد یک کشتی با جرثقیل بسته شد به طوری که این وضعیت به مدت ۱۱ روز ادامه یافت.

کانال سوئز بار دیگر در سپتامبر ۱۹۰۵ میلادی به هنگام برخورد دو کشتی در لنگرگاه هجدهم بسته شد، در نتیجه این برخورد یکی از کشتی‌ها دچار آتش‌سوزی شد که این مسدود شدن کانال به مدت ۱۰ روز تداوم یافت.

کانال سوئز مجددا در فوریه ۱۹۱۵ میلادی به دلیل غرق شدن چندین کشتی در تنگه پورت سعید به هنگام جنگ جهانی اول بسته شد.

کانال سوئز در ۲۸ اوت ۱۹۴۰ میلادی در جنگ جهانی دوم بار دیگر برای چند روز بسته شد.

در سپتامبر سال ۱۹۵۲ میلادی یک کشتی در نزدیکی شهر پورت سعید غرق شد که منجر به مسدود شدن کانال سوئز شد.

کانال سوئز در اکتبر سال ۱۹۵۶ میلادی برای بار هفتم در نتیجه غرق شدن ۴۸ کشتی و قایق بسته شد که این وضعیت تا سال ۱۹۵۷ میلادی ادامه یافت.

در پنجم ژوئن سال ۱۹۶۷ میلادی کانال سوئز به مدت ۸ سال بسته شد تا اینکه در سال ۱۹۷۵ میلادی به دستور انور سادات بازگشایی شد.

منبع: میدل ایست نیوز