رد اعتراض واشنگتن درباره عدم صلاحیت دیوان لاهه برای رسیدگی به شکایت ایران درخصوص تحریم‌ها، با واکنش منفی دولت آمریکا به ریاست «جو بایدن» مواجه شد.

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه چهارشنبه (به وقت واشنگتن) طی نشست خبری ضمن ابراز تأسف و سرخوردگی از رأی دیوان لاهه در این خصوص، اما تصریح کرد که واشنگتن برای این نهاد قضائی بین‌المللی «احترام زیادی» قائل است.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، پرایس در پاسخ به سوالی در این باره گفت: «ما از اینکه دادگاه استدلال‌های صحیح ما مبنی بر اینکه شکایت ایران خارج از صلاحیت دادگاه است را نپذیرفت، مأیوس شدیم».

وی ضمن انتقاد از اینکه ایران از این رأی دیوان لاهه به عنوان یک پیروزی یاد می‌کند، اظهار داشت: «دادگاه فقط یک حکم اولیه صادر کرده و تصمیم‌گیری نهایی درخصوص صلاحیت نیست».

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اعلام اینکه واشنگتن در مرحله بعدی دادگاه توضیحاتی درباره معتبر نبودن ادعای ایران ارائه می‌کند، افزود: «ما نسبت به خطراتی که فعالیت‌های شرورانه ایران دارد، هوشیار هستیم و به همین دلیل است که [مسیر] مهم دیپلماسی را در پیش گرفته‌ایم».

دیوان لاهه: صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران را داریم

دیوان بین‌المللی دادگستری، رکن قضائی اصلی سازمان ملل متحد و مستقر در شهر لاهۀ هلند، روز چهارشنبه رای خود را در قبال ایرادات مطرح شده از سوی واشنگتن برای رسیدگی این نهاد به شکایت ایران از ایالات متحده اعلام کرد.

بر اساس حکم دیوان، این نهاد قضایی صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران را دارد.

ایران در اواسط سال ۲۰۱۸ میلادی آمریکا را به دیوان بین‌المللی دادگستری کشاند و اعلام کرد که واشنگتن با اعمال تحریم‌ها، عهدنامه «مودت» ميان آمریکا و ایران، امضا شده در سال ۱۹۵۵ میلادی (۱۳۳۴ شمسی) میان دولت آیزنهاور و دولت شاهنشاهی ایران را نقض کرده است.

تهران بر این اساس خواستار لغو تحریم‌هایی شد که در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ علیه این کشور وضع شده بود.

با این وجود واشنگتن از همان آغاز روند رسیدگی به این شکایت، همواره تاکید داشت که دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت قانونی رسیدگی به این پرونده را ندارد. واشنگتن همچنین استدلال می‌کرد که اعمال این تحریم‌ها الزامی بودند زیرا ایران «تهدیدی جدی» برای امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود.

با رای روز چهارشنبه دیوان در قبال ایرادات مطرح شده از سوی آمریکا، امکان رسیدگی ماهوی به این دادخواست فراهم شد.

بر اساس بیانیه‌ای که از سوی دیوان بین‌المللی دادگستری منتشر شده است، قضات دیوان به اتفاق آراء، اعتراض مقدماتی آمریکا به صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی به این شکایت را رد کردند. زیرا از نظر آنها موضوع شکایت، تفسیر یا اعمال معاهدۀ مودت امضا شده در سال ۱۹۵۵ میلادی نبوده است.

قضات دیوان همچنین به اتفاق آراء، اعتراض آمریکا به عدم صلاحیت دیوان برای رسیدگی به موضوعات مربوط به فعالیتهای تجاری و معاملات ایران(یا اتباع و شرکتهای ایرانی) با کشورهای ثالث (یا اتباع و شرکتهای آنها) را رد کردند.

قضات دیوان با پانزده رای موافق در مقابل یک رای مخالف، اعتراض ایالات متحده مبنی بر غیرقابل قبول بودن شکایت مطرح شده از سوی ایران را رد کردند.

قضات دیوان همچنین با پانزده رای موافق در مقابل یک رای مخالف، اعلام داشتند که این دیوان به موجب بند ۲ پیمان مودت، صلاحیت رسیدگی به دادخواست دریافت شده از سوی ایران در تاریخ ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۸ میلادی را دارد و این درخواست قابل قبول است.

واکنش ایران به حکم دادگاه لاهه

ایران تصمیم روز چهارشنبۀ دیوان بین‌المللی دادگستری را که خود را برای رسیدگی به دادخواست لغو تحریم‌های ایالات متحده «صالح» می‌دانست، یک «پیروزی» توصیف کرد.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در پیامی توییتری نوشت: «یک پیروزی دیگر برای ایران.»

ایالات متحده آمریکا پیش از این در اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی، پس از آنکه دیوان بین‌المللی دادگستری طی حکمی اعلام کرد که این کشور باید در موضوع وضع تحریم‌ها علیه ایران محدودیتهایی قائل شود و موانع صدور اقلام بشردوستانه به ایران را برطرف کند، به «پیمان مودت با ایران» پایان داد.

در آن زمان مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت آمریکا اعلام کرد که «ایران از دادگاه بین‌المللی دادگستری برای حمله به آمریکا سوءاستفاده کرده است».

منابع گزارش:‌ فارس، یورونیوز