دویچه وله: بنا به پژوهش یک بنیاد معتبر مطالعات سیاسی، راه و رسم دموکراسی در سراسر جهان رو به پسرفت دارد. فقر و نابرابری از عوامل دیکتاتوری است و گفته می‌شود که پاندمی کرونا می‌تواند این روند ناسالم را تقویت کند.

حکمرانی همراه با مشروعیت قانونی و رعایت آزادی‌های سیاسی در سراسر جهان با مخاطرات جدی روبرو شده است. این نتیجه‌گیری گزارش تازه‌ای‌ست از مؤسسه برتلسمان، از مهم‌ترین بنیادهای مطالعات سیاسی و اجتماعی در آلمان.

بنا به پژوهش تازه این بنیاد معتبر که روز چهارشنبه (۲۹ آو ریل) منتشر شد، دموکراسی از جمله در برزیل، هند و مجارستان تضعیف شده است و مردم‌سالاری به محاق فرو می‌رود.

طبق مطالعاتی که در ۱۳۷ کشور جهان صورت گرفته، امروزه نرخ دموکراسی در سطح جهان حدود ۵۴ درصد است، یعنی حدود سه درصد پایین‌تر از سال ۲۰۱۰.

طبق معیارهای بنیاد مطالعاتی برتلسمان ۷۴ کشور روی هم رفته به شکل دموکراتیک و ۶۳ کشور به شیوه دیکتاتوری اداره می‌شوند.

در ۶۰ کشور که موازین دموکراسی سازوکار محکمی دارند، آزادی‌های مدنی به نسبت یک دهه پیش کم‌رنگ شده‌اند. به ویژه در آسیا و آفریقا نظام‌های دیکتاتوری بر فقر و محرومیت استوار هستند و به نوبت خود باعث تشدید نابرابری و بی‌عدالتی می‌شوند.

رشد سرکوب و اختناق

به نظر نویسندگان گزارش، ساختارهای سرکوب و اختناق در بسیاری از کشورها تقویت شده است. در دهه گذشته در ۶۰ کشور خشونت افزایش یافته و در ۵۸ کشور آزادی‌های تجمع و تشکل تضعیف شده است. در نیمی از کشورهایی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، آزادی نشر و بیان محدود شده است.

نه تنها در کشورهای توسعه‌نیافته، بلکه در کشورهایی که وسط اروپا هستند، مانند مجارستان و لهستان نیز آزادی‌های دموکراتیک در مخاطره قرار گرفته‌اند.

حکومت‌های اقتدارگرا با دستاویز ناسیونالیسم و “امنیت ملی”، هم بنیادهای دموکراسی را تضعیف می‌کنند و هم به نابرابری و شکاف اقتصادی در جامعه دامن می‌زنند.

بنا به این گزارش، گرایش‌های ملی و مذهبی در بسیاری از کشورها ساختارهای دیکتاتوری را تقویت کرده‌اند، برای نمونه: ناسیونالیسم هندو در هند، پوپولیسم راستگرا در برزیل و رشد قهر دولتی در مجارستان، کشوری که در اتحادیه اروپا عضویت دارد.

در گزارش از دولت کنونی ترکیه نیز انتقاد شده است که در فشار به رسانه‌های جمعی مستقل و نقض حقوق شهروندان پیش می‌تازد.

نویسندگان گزارش هشدار می‌دهند که در شرایط امروز اعمال محدودیت‌های اجتماعی به علت گسترش اپیدمی کرونا می‌تواند رژیم‌های خودکامه را به اعمال رفتارهای مستبدانه گستاخ‌تر کند.

برخی از حکومت‌ها سعی می‌کنند ساختارهای دموکراتیک و حقوق مدنی مردم خود را محدود کنند. به نظر کارشناسان بنیاد مطالعاتی برتلسمان، چنین وضعیتی در کشورهایی مانند مجارستان پیش آمده است. در این کشور با دستاویز مقابله با گسترش ویروس کووید۱۹ روندی خطرناک با گرایش به محدودسازی آزادی‌های مدنی شروع شده است.

در گزارش به برخی از روندهای مثبت در رشد دموکراسی و پیشرفت جامعه مدنی در برخی از کشورها نیز اشاره شده است. اعتراضات گسترده توده مردم در کشورهایی مانند اتیوپی و الجزایر و سودان امید به ساختارهای دموکراتیک را تقویت کرده است.

کارشناسان بنیاد مطالعاتی برتلسمان از سال ۲۰۰۴ تاکنون بر چندوچون موازین و معیارهای دموکراسی در ۱۳۷ کشور جهان نظارت دارند و هر دو سال گزارشی در این باره منتشر می‌کنند.