خانواده‌ها و وکلای زندانیان سیاسی و منابع کمپین حقوق بشر در زندان‌های ایران در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران نسبت به خطر شیوع کرونا در زندان‌ها هشدار داده و گفته‌اند که مسولان قضایی و امنیتی خطر شیوع کرونا در زندان‌ها را جدی نگرفته‌اند.

منابع «کمپین حقوق بشر در ایران» از تایید ابتلای ۵ زندانی در بند ۴ زندان اوین، یک زندانی در زندان ارومیه و دو زندانی در زندان قوچان  به بیماری کرونا خبر داده‌اند و خانواده‌های زندانیان سیاسی به کمپین گفته‌اند که علیرغم اعلام مرخصی بیش از ۵۴ هزار زندانی از سوی دستگاه قضایی، پی گیری‌های آنها برای مرخصی اعضای زندانی خانواده‌های شان به جایی نرسیده است.

ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه با دو بخشنامه در اسفند ماه شرایطی را برای اعزام زندانیان به مرخصی با هدف کنترل وضعیت بهداشتی زندان‌ها صادر کرد و غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه روز سه شنبه در مصاحبه با رسانه‌های ایران گفته است که سلامت زندانیان اهمیت دارد، امنیتی و غیرامنیتی ندارد و بیش از ۵۴ هزار زندانی به مرخصی رفته‌اند. خانواده‌ها و وکلای زندانیان سیاسی اما نظر دیگری دارند.

رقیه زارع پورحیدری، همسر رویین عطوفت، زندانی سیاسی که از مرداد ماه ۱۳۹۶ در زندان اوین زندانی است در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت: “چرا دروغ می‌گویند؟ این ۵۰ هزار نفر از کدام زندان هستند؟ اوین که ما شاهد هستیم هر روز مراجعه می‌کنیم و جز دو سه نفر همچون خانم شهناز اکملی و محمد کریمی به هیچ کسی مرخصی نداده‌اند. درحالیکه باید از روز اول به جای پنهانکاری و دروغ گویی، به مردم می‌گفتند و به زندانیان مرخصی می‌دادند. ما لحظه به لحظه منتظر و نگران هستیم و در مراجعات ما هم دست به سرمان می‌کنند. معاون دادیار زندان می‌گوید که لیستی از زندانیان به دادستان داده‌اند و مرخصی عزیزان ما منوط به موافقت او است. تا الان هم که خبری نیست.”

رویین عطوفت در بند ۸ زندان اوین زندانی است و همسرش به کمپین گفت: “با اینکه کسانی همچون همسر من تجربه زندان دهه ۶۰ دارند و خیلی مراقبت می‌کنند اما بدون امکانات بهداشتی نمی‌شود کنترل کرد. بعد از شیوع کرونا در کشور هیچ امکاناتی در زندان به آنها نداده‌اند نه مواد ضدعفونی کننده نه ماسک و تنها یک جفت دستکش لاتکس داده‌اند از دستکش‌های پزشکی نازک که چاره ساز نیست.”

خانم زارع پورحیدری به کمپین گفت که همسرش در تماس با او از مبتلا شدن ۵ زندانی در بند ۴ زندان اوین خبر داده است. او گفت: “بند ۴، بند قرنطینه است یعنی وقتی زندانیان را از بندهای امنیتی می‌خواهند به بندهای عمومی منتقل کنند می‌برند بند ۴ و به معنی قرنطینه پزشکی نیست. رویین به من گفت که ۵ نفر در این بند کرونا گرفته‌اند و تعدادی را از این بند به بند ۸ منتقل کرده‌اند گفت آنجا کرونا دارد شیوع پیدا می‌کند و اوضاع نگران کننده است. از دست ما هم کاری برنمی آید جز اینکه مراجعه کنیم داد و فریاد بزنیم و برگردیم.”

محمدحسین آقاسی، وکیل دادگستری که وکالت تعدادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی را برعهده دارد هم در مصاحبه با کمپین از هویت یکی از زندانیان بند ۴ زندان اوین به کرونا خبر داد و گفت: “در اتاق ۸ بند ۴ سالن ۴ زندان اوین، علی نبی نوری، صاحب یک موسسه مالی اعتباری و زندانی مالی مبتلا به کرونا شده و و روز دوشنبه او را به اتفاق تشک و وسایل‌اش از این بند بیرون برده‌اند.”

آقای آقاسی به کمپین گفت: “روز یکشنبه برای مذاکره با دادیار ناظر زندان، آقای وزیری، درباره موکلان ام و پی گیری مرخصی آنها رفته بودم عده زیادی از خانواده‌های زندانیان سیاسی هم آمده بودند. دادیار گفت سه نماینده تعیین کنید. مرا به عنوان نماینده تعیین کردند با دو وکیل دیگر رفتیم و صحبت کردیم. دادیار گفت اسامی را داریم در می‌آوریم و می‌دهیم دادستانی که او نظر بدهد چه کسانی آزاد شوند با وثیقه البته. تاکنون اما موکلان من گفته‌اند که حتی یک نفر را هم از بندهای آنها آزاد نکرده‌اند.”

در زندان تهران بزرگ (فشافویه) هم منابع کمپین از انتقال امیرحسین مرادی و بیش از ۲۰ زندانی دیگر به قرنطینه تیپ یک این زندان به دلیل علائم مشکوک به کرونا خبر داده‌اند. یک منبع آگاه به کمپین گفته است که امیرحسین مرادی پیش از انتقال تب و سرفه شدید داشته و همه این زندانی‌ها که به قرنطینه تیپ یک منتقل شده‌اند از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ماه هستند.

امیرحسین مرادی از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ماه به اتفاق سعید تمجیدی و محمد رجبی از سوی ابوالقاسم صلواتی، قاضی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به اعدام و ۳۸ سال زندان و ۲۲۲ ضربه شلاق و اعدام محکوم شده‌اند.

پایگاه خبری صراط، از رسانه‌های اصولگرا در ایران از مرگ یک زندانی با علائم مشکوک به کرونا در این زندان خبر داده است.

در زندان ارومیه منابع کمپین از انتقال سلمان سلیمانی نژاد با علائم مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا به خارج از زندان خبر داده‌اند. ناصر قره باغی، رییس بیمارستان طالقانی ارومیه که مرکز درمانی ویژه کرونا در این شهر به‌شمار می‌رود، در یک نشست خبری از بستری شدن این زندانی خبر داده و گفته که نتیجه آزمایش این بیمار هنوز وصول نشده است.

کریم دیهیمی، فعال مدنی از تماس رحمان عساکره از فعالین زندانی عرب در زندان قوچان خبر داده و به کمپین گفت: “رحمان عساکره در تماس از زندان قوچان گفته  که یکی از زندانیان مشکوک به ویروس کرونا بود و بعد از فشار زندانیان، او را برای تست برده‌اند و تست‌اش مثبت بود. یکی دیگر از زندانیان را هم قرنطینه کرده‌اند که مشکوک به کرونا است. رحمان گفته که خودش هم تب و سرفه و خارش دارد اما نمی‌دانم که کرونا است یا نیست. تاکنون هم تستی از او نگرفته‌اند.”

همه اینها در حالی است که به گفته محمود طراوت روی، وکیل دادگستری در ایران، مسولیت‌های حقوقی و اخلاقی در زمینه سلامتی و حفظ جان زندانیان متوجه مسولان قضایی و امنیتی است. آقای طراوت روی به کمپین گفت: “بیشتر و پیشتر از اینکه شیوع کرونا کشور ما را تهدید کند اپیدمی بی مسولیتی و بی تدبیری است که بنیان‌های اجتماعی ما را با خطر مواجه کرده. نمونه‌هایی از این بی خردی‌ها؛ تقریبا از اوایل اسفند ماه جدا از پنهانکاری‌ها ما مواجه شدیم با خطر قطعی شیوع بیماری کرونا در کشورمان. امروز که ۱۶ اسفند است دادگاههای ایران هنوز تعطیل نیست. هنوز اعزام زندانی از زندان‌ها به دادسراها و دادگاه‌ها وجود دارد. هنوز وکلای دادگستری درگیر پرونده‌ها هستند و هنوز برای وکلا وقت رسیدگی ابلاغ می‌شود. به عنوان نمونه برای خود بنده ابلاغ شده که ۱۹ اسفند باید برای یک پرونده امنیتی مراجعه کنم.”

این وکیل دادگستری به کمپین گفت: “ما با یک موضوع اخلاقی جدا از موضوع حقوقی مواجه هستیم ما وقتی فردی را درست یا نادرست زندانی کردیم اختیار و انتخاب سبک زندگی و سبک بهداشتی را برای او محدود و نوع لباس و نوع غذا و نوع نظافت‌اش را به موجب آیین نامه و بخشنامه و قانون، مشخص و محدود کردیم. همین الان بیرون از زندان با کمبود عظیم اقلام بهداشتی مواجه هستیم و حتی وقتی بیرون از زندان، شرایط بهداشتی مناسب بوده توی زندان به دلیل ازدیاد جمعیت کیفری و به خاطر شکل زندان‌ها و به خاطر سلیقه مند بودن مدیریت زندان‌ها مشکلات عدیده‌ای داشتیم این مشکل امروز بیشتر خود را نشان می‌دهد و حتی اگر نخواهیم نگاه حقوقی بکنیم نگاه اخلاقی و انسانی ایجاب می‌کند که بیشتر هوای کسانی را داشته باشیم که در زندان‌ها توسط دستگاه قضایی و امنیتی محدودیت برای شان ایجاد شده.”

به گفته آقای طراوت روی “مطابق اصل سوم، بیستم و ۱۵۶ قانون اساسی به ویژه اصل ۱۵۶ دستگاه قضایی باید پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و تحقق بخشیدن به عدالت باشد. بخشنامه‌ای را در تاریخ هفتم اسفند و متعاقب آن دهم اسفند رئیس قوه قضائیه به زیرمجموعه خودش ابلاغ کرده. اولا چرا اینقدر دیر و دوما استثنائاتی که قائل شده مشکل ایجاد می‌کند. مشخصا در بند جیم بخشنامه هفتم اسفند متهمان به اقدام علیه امنیت که میزان حبس آنها ۵ سال است را از مرخصی مستثنا کرده یا در بخشنامه دهم  اسفند با آوردن قید موارد ضروری در عدم اعطای مرخصی، دست افراد تنگ نظر در دستگاه قضایی باز گذاشته شده و ما امروز مواجه هستیم با برخوردهای سلیقه‌ای وقتی می‌خواهند قراری را تبدیل و فردی را به مرخصی بفرستند می‌بینیم یک شعبه‌ای برای متهم قرار کفالت یا وثیقه صد یا صدو پنجاه میلیونی صادر می‌کند و برای متهمی با همان شرایط و همان عنوان اتهامی مواجه با قرار یک میلیاردی می‌شویم. این هم تبعیض ناروا است و هم عملا متهم یا محکوم زندانی را در شرایطی قرار می‌دهد که نتواند قرارش را برای آزادی تودیع کند.”

از بند زنان زندان اوین به گفته رضا خندان، همسر نسرین ستوده، ۵ زندانی سیاسی به مرخصی رفته‌اند. آقای خندان در مصاحبه با کمپین گفت: “از ۴۱ نفر زندانی بند زنان تا امروز که با نسرین صحبت کردم  به ۵ نفر را مرخصی داده‌اند و برای هنگامه شهیدی هم وثیقه خواسته‌اند. در مورد بند زنان خوشبختانه زندانی ورودی جدید نداشتند و آنطور که نسرین می‌گفت قرار است ورودی جدید نباشد مگر اینکه ۱۴ روز قرنطینه را طی کند تا بدانند که کرونا ندارد اما با زندانیان بند ۴ زندان اوین که صحبت می‌کردم گفتند ۵ نفر را که علائم کرونا داشتند از بند خارج کرده و برنگردانده‌اند. اگر سرماخوردگی بود می‌بردند بهداری و برمی گرداندند. اما این ۵ نفر را برنگردانده‌اند. یکی از این ۵ نفر جدیدالورود بوده و در این بند حدود ۲۵۰ زندانی هستند که حدودا ۴۰ نفر زندانی سیاسی هستند.”

آقای خندان که روز یکشنبه با نسرین ستوده ملاقات کرده به کمپین گفت: “یکشنبه نسرین در ملاقات که آمده بود فقط  از شوینده‌های چندمنظوره که در خانه‌ها برای نظافت در و دیوار استفاده می‌کنند دست‌اش بود. دستکش و ماسکی در کار نبود. قبلا از شوینده‌های دست در بهداری و فروشگاه زندان اوین بود اما الان حتی در بیرون از زندان هم پیدا کردن این چیزها خیلی سخت است. امکانات بهداشتی اصلا مفهومی در زندان ندارد و ماسک و اسپری خنده دار است. در مورد مرخصی‌ها هم ۵۴ هزار نفر که می‌گویند عدد بسیار بزرگی است و ما فرض را بر این می‌گیریم که چیزهایی که می‌گویند دروغ است مگر اینکه درستی‌اش ثابت شود.”

در شیراز اما قاضی ناظر زندان رسما به خانواده‌های زندانیان سیاسی گفته است که به آنها مرخصی تعلق نخواهد گرفت. یکی از خانواده‌های زندانیان سیاسی عقیدتی در این شهر به کمپین گفت: “قاضی ناظر گفته کاری به میزان حکم هم نداریم و مرخصی نمی‌دهیم. در بند ۱۴ امنیتی در ابتدای راهروی بند سبز باز می‌شود که در این بند اکثرا مالی هستند. در چند روز گذشته بیشترین مرخصی را به محکومین مالی داده‌اند. آمار دقیق عددی نداریم ولی براساس شمارش تا جایی که می‌دانیم بالای ۸۰ تا ۹۰ نفر از این ۳۰۰ نفر را مرخصی داده‌اند و ظاهرا هم ادامه دارد. اما به بچه‌های بند سیاسی حتی ماسک و دستکش دادن هم نداده‌اند و با مرخصی آنها مخالفت کرده‌اند و در این میان با مرخصی حتی حسین سپنتا که ضایعه نخاعی و شرایط حاد حرکتی دارد و دیگر زندانیان  او را حتی دستشویی می‌برند هم موافقت نشده است.”

حسین سپنتا، شهروند زرتشتی و زندانی عقیدتی در زندان عادل آباد شیراز است که از سال ۱۳۹۲ در زندان به سر می‌برد و به ۱۳ سال و ۹ ماه زندان محکوم شده است.

محمود طراوت روی، وکیل دادگستری در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت: “خبرهایی می‌رسد از زندان‌ها که محدودیت‌هایی ایجاد شده و نگرانی ما از بازداشتگاه‌هایی است که تحت نظارت سازمان زندان‌ها نیستند و خیلی ضابطه مند عمل نمی‌کنند. در حالیکه دستگاه قضایی و سازمان زندان‌ها باید حافظ جان زندانی که تحت نظر آن سازمان قرار دارد باشند. من فکر میکنم با یک کوتاهی مواجه هستیم تا عدم امکان و وجود اقلام یا دسترسی به امکانات لازم. شرایط زندان‌ها با شرایط بیرون بسیار فرق می‌کند. وقتی بیرون هستیم قدرت انتخاب سبک زندگی داریم در زندان نداریم و نوع و شکل بهداشت فردی و محیطی که باید بهداشت فردی مان را رعایت کنیم و استفاده از هوای آزاد و آفتاب و دسترسی به دارو و ژل و ماسک به کنار، شکل نگهداری زندان‌ها معضل بسیار بزرگی است. در اکثر زندان‌های ما با بندهای چند ده نفره مواجه هستیم مراوده زندانی‌ها با هم و با پرسنل زندان و مراوده پرسنل زندان با ملاقات کننده‌ها و مراجعه کنندگان به زندان‌ها می‌تواند زندان‌ها را به بزرگترین کانون شیوع بیماری تبدیل کند. منتهی خیلی هنوز ظاهرا جدی گرفته نشده خطر بالفعلی که به دلیل کرونا در زندان‌های ما ایجاد شده است.”