رجب طیب اردوغان در پارلمان ترکیه اعلام کرد شواهد بدست آمده نشان می‌دهند که قتل جمال قاشقجی خبرنگار منتقد سعودی «از چندین روز پیش» برنامه‌ریزی شده بوده است. او گفت خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است.

رجب طیب اردوغان، رییس جمهوی ترکیه امروز سه‌شنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) نتایج تحقیقات این کشور درباره قتل جمال خاشقجی را اعلام کرد. اردوغان گفت خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده و از حکومت عربستان خواست از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند.

بخش‌هایی از سخنان اردوغان به نقل از خبرگزاری آناتولی و دیگر رسانه‌ها:

* قبل از ورود خاشقجی به سرکنسولگری مشخص می‌شود که نقشه‌ای برای او کشیده شده و برخی کارکنان از آن محل خارج شده‌اند.

* دو تیم سعودی با دو هواپیمای خصوصی در دو زمان متفاوت به استانبول آمدند. آنها در یک هتل مستقر شده و بعد از آن هر کدام به طور جداگانه در ساعت‌های متفاوت به کنسولگری عربستان می‌روند. این همان روزی است که خاشقجی از لندن وارد استانبول شده و به همراه نامزدش ساعت یک و ۵۰ دقیقه بعد از ظهر به کنسوگری می‌روند و بعد از حدود یک ساعت هر گونه ارتباط و اطلاع از او قطع می‌شود.

* هارد دیسک دوربین‌های مداربسته کنسولگری قبل از ورود خاشقجی به این مکان، توسط گروهی که به استانبول آمده بودند، خارج شده بود.

* پس از این مساله تیم تحقیقات ترکیه وارد پرونده شده و مشخص شد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری از آن محل دیپلماتیک خارج نشده است.

* در تحقیقات انجام شده مشخص شد که یک تیم ۱۵ نفره از ماموران اطلاعاتی، پزشکی قانونی و افراد دیگر با استفاده از هواپیمای خصوصی و پرواز عادی وارد ترکیه شده‌اند و بعد از آن نیز فردی شبیه به جمال خاشقجی وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد.

* تیم سعودی از چند روز قبل از کشته‌شدن خاشقجی برای این سناریو طرح ریزی کرده بود. اما عربستان تا روز چهارم اکتبر  با بازرسان ترکیه همکاری نمی‌کرد و جنایت قتل خاشقجی در داخل کنسولگری را انکار می‌کرد.

* عربستان هم‌چنین اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمی‌داد.

* سرکنسول عربستان سعودی ابتدا اجازه ورود به هیئت ترکیه را نداد. من برخورد وی را به اطلاع پادشاه عربستان سعودی رساندم. بدین ترتیب سرکنسول برکنار شد و به کشورش بازگشت.

* پس از اعلام خبر قتل خاشقجی در کنسولگری توسط عربستان سعودی، دوباره با پادشاه این کشور گفت‌وگو کردم. ریاض نیز اعلام کرد ۱۸ تن از جمله سه کارمند کنسولگری بازداشت شده‌اند.

* براساس مدارک به دست آمده، خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است.

* درست است که جنایت در کنسولگری عربستان رخ داده که بر اساس قوانین بین‌الملل این مقر دیپلماتیک بخشی از خاک عربستان محسوب می‌شود، اما فراموش نکنید که کنسولگری در خاک ترکیه قرار دارد و قوانین بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که چنین جنایت وحشیانه‌ای در یک مکان دیپلماتیک انجام شود و تحت مصونیت سیاسی قرار گیرد. علاوه بر این خاشقجی یک روزنامه‌نگار و یک چهره مشهور جهانی است که خبر قتل او در جهان دنبال می‌شود و ترکیه هم این قضیه را از بعد انسانی و وجدانی هم پیگیری می‌کند.

* عربستان سعودی با پذیرش مسئولیت این قتل گام مهمی برداشت. انتظار داریم عوامل این جنایت شناسایی و محاکمه شوند. شواهدی دال بر اقدامی برنامه‌ریزی شده در این زمینه داریم.

* ما منتظر هستیم که عربستان از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام برنامه‌ریزی نشده نبود و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشت.

* ۱۵نفری که خاشقجی را به قتل رسانده‌اند دستور را از چه کسی گرفته بودند؟ لازم است که این موضوع آشکار شود.

* در روز حادثه آن ۱۵ نفر به دستور چه کسی به ترکیه آمدند و چرا ابتدا اجازه تفتیش کنسولگری داده نشد؟ چرا اظهارات متناقض ارائه شد؟ اگر کسی کشته شده، جسدش کجاست؟

* اگر جسد وی به یک همدست ترک داده شده، این فرد کیست که مسئولان عربستان سعودی اعلام کردند. تا زمانی که به این سئوالات پاسخ داده نشود، این پرونده مختومه نخواهد شد.

* اطلاعات نشان می‌هد که این قتل از قبل برنامه‌ریزی شده است. وجدان انسانیت تنها پس از محاکمه عاملان این حادثه آرام خواهد شد.

* به خادم الحرمین الشریفین می‌گوییم که حادثه در استانبول رخ داده و ۱۸ تن بازداشت شده‌اند. آنها باید در اینجا محاکمه شوند. این پیشنهاد من به آن‌هاست و تصمیم گیری بر عهده خودشان خواهد بود.

***

گزارش ایسنا از سخنان اردوغان:

* جمال خاشقجی، ۲۸ سپتامبر، روز جمعه ساعت ده دقیقه به ۱۲ ظهر برای انجام کارهای ازدواجش وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد. بعد از خروج او به تیمی که مسئول قتل وی هستند، اطلاع داده می‌شود. حتی به برخی از کارکنان کنسولگری گفته می‌شود که به کشورشان بازگردند تا مقدمات را انجام دهند.

* خاشقجی سپس در روز واقعه (دوم اکتبر) وارد کنسولگری کشورش در استانبول شد در حالی که تیمی که برای بازجویی از او آماده شده بود، منتظر او بودند. در یکم ماه اکتبر ساعت ۱۶ و سی دقیقه در روز دوشنبه یک تیم سه نفره وارد استانبول می‌شود. در دوم اکتبر هم ۹ نفر دیگر وارد استانبول می‌شوند و در کل ۱۵ نفر از ساعت ۹ و پنجاه تا ساعت ۱۱ صبح روز دوم اکتبر به صورت جداگانه وارد کنسولگری عربستان می‌شوند و سپس سیستم دوربین‌های کنسولگری قطع می‌شود.

* خاشقجی به همراه نامزدش ساعت یک و هشت دقیقه ظهر به کنسولگری می‌روند و بعد از حدود یک ساعت هر گونه ارتباط و اطلاع از او قطع می‌شود. در ساعت ۱۷ و پنجاه دقیقه نامزد وی مفقود شدن خاشقجی را اعلام می‌کند.

* پس از این مساله تیم تحقیقات ترکیه وارد پرونده شده و مشخص شد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری از آن محل دیپلماتیک خارج نشده است. بنا بر معاهده وین ما حق بازجویی از کارکنان دیپلماتیک را نداشتیم و به همین دلیل دادستان را موظف به انجام تحقیقات کردیم. در تحقیقات انجام شده مشخص شد که یک تیم ۱۵ نفره از ماموران اطلاعاتی، پزشکی قانونی و افراد دیگر با استفاده از هواپیمای خصوصی و پرواز عادی وارد ترکیه شده‌اند و بعد از آن نیز فردی شبیه به جمال خاشقجی وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد.

* تیم سعودی چند روز قبل از روزی که خاشقجی کشته شد برای این سناریو طرح ریزی کرده بود اما تا آن لحظه عربستان درباره روشن شدن واقعیت حادثه با بازرسان ترکیه همکاری نمی‌کرد، یعنی عربستان تا روز چهارم اکتبر کاملا جنایت قتل خاشقجی در کنسولگری را انکار می‌کرد.

* عربستان با همین رویه اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمی‌داد اما بر اساس اینکه جنایت در استانبول انجام شده بود ما در جایگاه مسئول قرار داشته و باید پاسخگو می‌بودیم لذا من با ملک سلمان پادشاه عربستان تماس گرفتم و شواهد اولیه و اطلاعات ترکیه را به او دادم.

* در این تماس توافق کردیم تیم مشترکی برای تحقیقات شکل گیرد. قبل از آمدن این تیم کنسول عربستان اجازه تفتیش را نمی‌داد اما بعد تماس با ملک سلمان این کنسول عزل شد و به ریاض بازگشت. به این ترتیب زمینه برای تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان مهیا شد.

* مشخص است که در کنسولگری درگیری روی داده و به این حادثه ختم شده است. دوباره با سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان تماس گرفتم و او به من گفت ۱۸ نفر در این باره در عربستان دستگیر شده‌اند. وقتی لیست را به ما دادند دیدم ۱۵ نفر از این لیست همانهایی هستند که وارد ترکیه شده بودند و سه نفر نیز از کارکنان خود کنسولگری در استانبول بودند و این نشان می‌دهد که جنایت رخ داده و آنها خود نیز پذیرفته‌اند.

* پس از آن با رئیس جمهوری آمریکا تلفنی صحبت کردم و دو طرف تاکید کردیم که تحقیقات کامل باید انجام شود و حقیقت آنچه که رخ داده باید مشخص شود.

* ترکیه بر اساس قوانین بین‌الملل هر آنچه که نیاز باشد را انجام می‌دهد و تاکنون نیز انجام داده است. ما هدف حملاتی از بیرون قرار گرفتیم که می‌دانیم از سوی چه کسانی است. اما این باعث نمی‌شود که از مسئولیت‌های بین‌المللی کوتاه بیاییم و کرامت خود را زیرپا بگذاریم.

* جنایت در کنسولگری عربستان رخ داده و درست است که بر اساس قوانین بین‌الملل این مقر دیپلماتیک بخشی از خاک عربستان محسوب می‌شود اما فراموش نکنید که کنسولگری در خاک ترکیه قرار دارد و قوانین بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که چنین جنایت وحشیانه‌ای در یک مکان دیپلماتیک انجام شود و تحت مصونیت سیاسی قرار گیرد.

* سوای از این خاشقجی یک روزنامه‌نگار و یک چهره مشهور جهانی است که خبر قتل او در جهان دنبال می‌شود و ترکیه هم این قضیه را از بعد انسانی و وجدانی هم پیگیری می‌کند. او به شکلی وحشیانه کشته شد و آسیبی جدی به وجدان بشری زد.

* عربستان اقدام بسیار مهمی انجام داد که وقوع قتل را پذیرفت و الان ما منتظر هستیم که از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام برنامه‌ریزی نشده نبود و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشت.

* چرا باید این ۱۵ نفر در همان روز قتل خاشقجی به ترکیه می‌آمدند؟ از چه کسی دستور گرفته بودند؟ چه بر سر جسد خاشقجی آمده است؟ آنها می‌گویند جسد او را به یک همدست محلی داده‌اند. آن همدست محلی کیست؟

* ما براساس معاهده وین، قوانین بین‌المللی به تحقیقات ادامه خواهیم داد و هیچکس نمی‌تواند ما را از ادامه تحقیقات باز دارد. مقامات عربستان تنها به مقصر نشان دادن تعدادی از شخصیت‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور اکتفا کرده که نمی‌تواند پاسخگوی ما و جامعه جهانی باشد.

* وجدان انسانی باید درباره روشن شدن تمام ابهامات این پرونده مطمئن شود. لذا من تشکیل تیم تحقیقاتی بی‌طرف، واقع‌گرایانه و مبتنی بر کشف عدالت را پیشنهاد می‌کنم که هیچ یک از کسانی که ارتباطی با این قتل دارند، نباید در تیم تحقیقاتی حضور داشته باشند.

* در نظر بگیرید که این یک قتل سیاسی بود و عاملان آن در کشورهای مختلف اگر وجود دارند باید مورد بازجویی قرار گیرند. برکنار کردن و سرزنش برخی مسئولان اطلاعاتی، ما و جامعه جهانی را قانع نمی‌کند. لذا عربستان باید بر اساس شریعت اسلام و قانون این کشور و نیز قوانین بین‌المللی جزئیات بیشتری را در این خصوص بیان کرده و عاملان این جنایت را مجازات کند. این جرمی است که در ترکیه صورت گرفته و برای ما قابل چشم پوشی نیست.

* به پادشاه عربستان و خادم حرمین شریفین پیشنهاد می‌کنم این ۱۸ فرد بازداشت شده را در استانبول محاکمه کند. ما به همکاری عربستان درخصوص پرونده خاشقجی اطمینان داریم. من شخصا هیچ تردیدی درباره حسن نیت ملک سلمان ندارم. می‌خواهیم روشن شود از بین این ۱۸ فرد بازداشت شده چرا ۱۵ نفر معرفی و شناسایی شده‌اند؟