دوشنبه ۱۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ -
Monday 6 May 2024
|
با وجود نزدیک شدن بیسابقه مواضع ایران و گروه ۱+۵ در مذاکرات هستهای اما همچنان اختلاف نظرهای جدی وجود دارد که توافق را از دسترس دور میکند.
به گزاش عصرایران، سایت شبکه اسکای نیوز عربی در گزارشی به قلم اشرف سعد خبرنگار این شبکه در لندن به مهمترین اختلافات در مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ پرداخت.
گفتههای دو طرف مذاکرات هستهای نشان میدهد ایران و گروه ۱+۵ در گفتگوهای لوزان سوئیس هیچگاه تا اینقدر نزدیک نشده بودند با این حال اختلافات مهمی همچنان وجود دارد.
مذاکرات هستهای محرمانه انجام میشوند اما با این حال برخی منابع، خبرهای غیررسمی را از گفتگوها درز میدهند که از سوی منابع رسمی هم معمولا تایید نمیشوند.
اختلافات اصلی ایران و ۱+۵ بر سر چیست؟
ایران و گروه ۱+۵ تا ۱۰ فروردین ۹۴ مهلت دارند به توافق برسند. آنها تا روز جمعه گذشته مذاکراتی را در شهر لوزان سوئیس انجام دادند و قرار است این مذاکرات از روز چهارشنبه آینده در همین مکان از سرگرفته شود.
برخی از مهمترین اختلافات باقی مانده میان ایران و گروه ۱+۵ به این شرح است.
برنامه زمانبدی رفع تحریمها
طرف ایرانی پیشنهاد قدرتهای جهانی را در زمینه زمانبندی رفع تحریمها نمیپذیرد. براساس این طرح پیشنهادی، تحریمها علیه ایران به دلیل برنامه هستهایاش، در چند مرحله و زمانهای مختلف برداشته میشوند.
ایرانیها خواهان برداشتن کامل و نهایی همه انواع تحریمها به محض آغاز اجرای توافق هستهای هستند.
فرانسه نیز مهمترین مخالف این تقاضای ایران است و پاریس آن را به صورت کامل رد میکند. این موضوع باعث شد پیشرفت و ادامه مذاکرات با مشکل مواجه شود.
پاریس در مذاکرات، سرسختترین عضو گروه ۱+۵ است و تندروترین مواضع را در پیش گرفته است.
علاوه بر این بخشی از مهمترین تحریمهای اعمال شده علیه ایران توسط کنگره آمریکا تصویب شده و کسی جز کنگره هم توانایی لغو آنها را ندارد. کنگره نیز در حال حاضر در کنترل جمهوری خواهان آمریکاست که از اساس مخالف تلاشهای دیپلماتیک باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا برای حل مسئله هستهای ایران هستند.
علاوه بر این، فرانسه خواهان دریافت تضمینهای بیشتری درباره صلح آمیز بودن فعالیتهای هستهای ایران است تا درباره صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران اطمینان کسب شود.
فرانسه همچنین خواهان نظارت کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی بر همه تاسیسات هستهای ایران است.
پاریس هشدار داده است در غیراین صورت توافق هستهای با شکست روبه رو خواهند شد. فرانسه در مذاکرات از آمریکا نیز عبور کرده است و شدیدترین و سرسختترین مواضع را در پیش میگیرد.
۱۰ یا ۲۵ سال
از جمله اینکه آمریکا خواهان محدودیتهای ۱۰ ساله برای برنامه هستهای ایران به ویژه تعداد سانتریفیوژهای ایران است اما فرانسه اصرار دارد این زمان ۲۵ ساله باشد.
تعداد سانتریفیوژها
آمریکا موافقت کرده است ایران از مجموع ۱۰ هزار سانتریفیوژ ۶ هزار دستگاه ان را حفظ کند. این در حالی است که قبل از این آمریکا خواهان حفظ تنها ۱۵۰۰ دستگاه سانتریفیوژ ایران بود. این موضوع دلیلی بر عقب نشینی امریکاست.
سطح غنی سازی
اختلاف دیگر بر سر میزان غنی سازی ۲۰ درصدی است. کشورهای ۱+۵ خواهان عدم غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ایران است اما تهران میگوید برای مصارف دارویی و تولید برق نیازمند غنی سازی ۲۰ درصدی است.
*****
تقلیل ۴۰ درصدی ظرفیت غنیسازی فعال ایران در گام نهایی
دو خبرنگار ارشد خبرگزاری امریکایی آسوشیتدپرس گزارش دادهاند که ایران در توافق نهایی ۶۰ درصد ظرفیت غنی سازی فعال فعلی خود را – حدود ۶۰۰۰ سانتریفیوژ در نطنز - حفظ خواهد کرد.
ایران هستهای- دو خبرنگار ارشد خبرگزاری امریکایی آسوشیتدپرس گزارش دادهاند که ایران در توافق نهایی ۶۰ درصد ظرفیت غنی سازی فعال فعلی خود را – حدود ۶۰۰۰ سانتریفیوژ در نطنز - حفظ خواهد کرد.
«جرج جان» و «بردلی کلپر» در گزارشی برای آسوشیتد پرس از لوزان که روز ۲۹ اسفند منتشر شده، این موضوع را از مقامهای امریکایی نقل کردهاند.
متن کامل گزارش این دو خبرنگار چنین است:
مقامات ارشد شرکت کننده در مذاکرات هستهای ایران روز پنجشنبه به آسوشیتد پرس اعلام کردند آمریکا و ایران در حال تهیه عناصر پیش نویس یک موافقتنامه هستهای هستند که بر اساس آن، تهران متعهد میشود شمار سانتریفوژهایی را که میتواند برای ساخت بمب اتم مورد استفاده قرار بگیرد ۴۰ درصد کاهش دهد.
در ازای این کاهش، برخی از تحریمهای اقتصادی فلج کننده علیه ایران به سرعت لغو خواهد شد. این موضوع همچنین شامل بخشی از تحریمهای تسلیحات متعارف سازمان ملل علیه ایران خواهد بود.
توافق در خصوص برنامه غنی سازی اورانیوم ایران میتواند نشانهای دال بر پیشرفت در مسیر دستیابی به یک موافقتنامه جامعتر باشد که هدف محدود کردن فعالیتهای هستهای ایران را پیگیری میکند.
دو طرف به شدت در تلاش هستند تا پیش از فرا رسیدن ضرب الاجل ۳۱ ماه مارس، در خصوص یک چارچوب به توافق برسند. ضرب الاجل دستیابی طرفین به توافق کامل نیز پایان ماه ژوئن معرفی شده است. این در حالی است که کنگره آمریکا فشارها علیه دولت این کشور را مبنی بر خودداری از امضای هر گونه موافقتنامه که در آن ایران امکان تبدیل شدن به قدرت هستهای را خواهد داشت، ادامه میدهد.
مقامات آگاه از فرآیند گفتگوها در این باره اعلام کردند این موافقتنامه در صورتی که به امضا برسد، دست کم یک دهه محدودیتهای جدید را در خصوص تعداد دستگاههای سانتریفوژ غنیسازی اورانیوم ایران اعمال میکند. مقامات آگاه در این باره اعلام کردند دو طرف در حال بحث درباره سقف شش هزار دستگاه سانتریفوژ برای ایران هستند. این در حالی است که طرفین در هفتههای اخیر در حال گفتگو درباره سقف شش هزار و ۵۰۰ دستگاه سانتریفوژ بودند.
این رقم همچنین کمتر از تعداد ۱۰ هزار سانتریفیوژی است که در حال حاضر در تهران در حال فعالیت است. اما این تعداد، بسیار بیشتر از رقم ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ دستگاه سانتریفوژی است که واشنگتن در ابتدا به عنوان سقف مجاز برای ایران درخواست کرده بود. تنها یک سال پیش بود که مقامات آمریکایی اعلام کردند سقف دستگاههای سانتریفیوژ مورد پذیرش آنها، چهار هزار عدد است.
این در حالی است که مقامات ارشد آمریکایی بر این موضوع پافشاری میکنند که تاکید صرف بر تعداد سانتریفوژها نیز نمیتواند هدف مورد نظر را محقق کند. واشنگتن عقیده دارد کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران به همراه دیگر محدودیتها در خصوص سطح غنی سازی و همچنین نوع سانتریفوژهایی که ایران میتواند مورد استفاده قرار دهد، باعث خواهد شد مدت زمان مورد نیاز تهران برای تولید سلاح هستهای را دست کم به یک سال افزایش دهد.
در حال حاضر، ایران تنها به دو یا سه ماه زمان نیاز دارد تا ماده لازم برای تولید بمب را فراهم کند.
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در پیامی به مناسبت نوروز - سال نو ایرانی-، شهروندان ایران را به صورت مستقیم مورد خطاب قرار داد. وی در پیام ویدیویی خود که روز پنجشنبه در اینترنت منتشر شد اعلام کرد: «مذاکرات ما پیشرفتهایی داشته است، اما اختلافات باقی است.»
اوباما افزود: «اگر مقامات ارشد ایران بتوانند با یک موافقتنامه معقول، توافق کنند، این موضوع میتواند به یک مسیر بهتر منتهی شود؛ مسیر فرصتهای بیشتر برای مردم ایران.»
فشارها در کنگره آمریکا بر دولت این کشور در خصوص موضوع ایران، همچنان زیاد است. رئیس «کمیته روابط خارجی» سنای آمریکا در این باره گفت به تلاش برای تصویب قانونی ادامه خواهد داد که بر اساس آن، قانونگذاران آمریکایی در خصوص هر گونه موافقتنامه هستهای حق اظهار نظر خواهند داشت. ۳۶۰ عضو جمهوریخواه و دموکرات مجلس نمایندگان -بیش از تعداد مورد نیاز برای غلبه بر وتوی رئیس جمهور- نیز نامهای را به اوباما ارسال کردند که در آن آمده بود در صورتی که موافقتنامه صورت بپذیرد، کنگره در خصوص کاهش تحریمهایی که اعمال کرده است تصمیم گیری خواهد کرد.
در این نامه آمده است: «کنگره باید متقاعد شود که مفاد چنین موافقتنامه ای، هر گونه مسیر برای دستیابی به بمب را مسدود خواهد کرد. تنها در این شرایط، کنگره قادر خواهد بود موضوع لغو دائم تحریمها را مد نظر قرار دهد.» «الیوت انگل» نماینده ارشد دموکراتها در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان در جلسهای که روز پنجشنبه در کنگره برگزار شد خطاب به مقامات دولت اعلام کرد کنگره را نمیتوان به حاشیه راند، و اینکه «هر گونه تلاش برای کنار گذاشتن کنگره، مورد مخالفت هر دو طرف (جمهوریخواه و دموکرات) قرار خواهد گرفت.»
مدت زمان یکساله لازم برای آغاز تلاش سریع ایران جهت ساختن بمب اتمی، به یک موضوع مهم تبدیل شده است که دولت اوباما تمایلی ندارد در گفتگوهای فنی مورد بیتوجهی قرار دهد. همچنین بر اساس پیش نویس موافقتنامه، مدت زمان محدودیتهای اعمال شده حد اقل ۱۰ سال خواهد بود. پس از سپری شدن این مدت زمان، محدودیتها به آرامی کاهش پیدا خواهد کرد. مجموع مدت این موافقتنامه دست کم ۱۵ سال و احتمالا ۲۰ سال خواهد بود.
به عنوان بخشی از این توافقها، تحریمهای اقتصادی آمریکا نیز به مرور زمان لغو خواهد شد. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا از این اقتدار برخوردار است تا برخی از تحریمها را به سرعت لغو کند. سایر تحریمها زمانی لغو خواهد شد که ایران، همسویی خود را به مروز زمان اثبات کند. برخی از تحریمها تا چند سال پس از امضای موافقتنامه ادامه خواهد داشت، در حالی که لغو آخرین مجموعه از این تحریمها، نیازمند آن خواهد تا کنگره آمریکا که به شدت بدبین است، برخی قوانین را تغییر دهد.
هر چند موضوع برهههای زمان، محدودیت تعداد دستگاههای سانتریفوژ و تحریمها قبلا نیز مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است، بخش عمده جزئیاتی که توسط مقامات اعلام شد، جدید شمرده میشود. این مقامات خواستند نامشان فاش نشود، زیرا اجازه نداشتند درباره این مسائل محرمانه گفتگو کنند.
هنوز مشخص نیست این پیش نویس موافقتنامه تا چه اندازه تکمیل شده است. به علاوه، موضوع تاسیسات غنی سازی زیرزمینی ایران، همچنان یک مشکل محسوب میشود. واشنگتن خواستار تغییر کاربری این تاسیسات است و تهران بر این موضوع تاکید دارد که بتواند صدها دستگاه سانتریفوژ را در این مکان مورد استفاده قرار دهد.
مقامات آمریکایی از این موضوع نگران هستند که این سانتریفیوژها ممکن است به سرعت تغییر کاربری پیدا کند و برای غنی سازی مورد استفاده قرار بگیرد.
ایران در حال حاضر با استفاده از سانتریفیوژهای فعال خود، توانایی تولید اورانیوم غنی شده معادل میزان لازم برای ساخت یک سلاح هستهای را دارد. این در حالی است که آیت الله علی خامنهای رهبر معظم ایران اعلام کرد این کشور سرانجام تعداد دستگاه سانتریفیوژ کافی را مورد استفاده قرار خواهد داد تا همان میزان اورانیوم غنی شده را تولید کند که ۱۹۰ هزار دستگاه از مدلهای کنونی سانتریفوژ این کشور تولید میکند.
*****
تحریمهای سازمان ملل منشاء اختلاف
رادیوفرانسه: دو روز مانده به از سرگیری مذاکرات نهایی میان ایران و قدرتهای جهانی بر سر پروندۀ اتمی حکومت تهران، کارشناسان و دیپلماتهای غربی که از نزدیک مذاکرات هفتۀ گذشته در سوئیس را دنبال کردهاند بعید نمیدانند که مسئلۀ تحریمهای سازمان ملل به شکست این گفتگوها منجر شود.
یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفته است که شخص علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، فشارهای زیادی وارد آورده که بلافاصله پس از امضای توافقنامه دربارۀ برنامۀ اتمی ایران، تحریمهای سازمان ملل علیه این کشور لغو شوند. رهبر جمهوری اسلامی با تکرار این موضع در سخنرانی نوروزیاش گفت که بدون لغو فوری و همزمان تحریمهای سازمان ملل، جمهوری اسلامی ایران هیچ توافق و گفتگویی بر سر برنامۀ اتمیاش را نمیپذیرد.
دیپلمات اروپایی همچنین افزوده است که مذاکره کنندگان ایرانی صریحاً گفتهاند که در صورت عدم تحقق این مطالبه، دولت ایران به گفتگوهای اتمیاش خاتمه میدهد. خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات اروپایی افزوده است که قدرتهای غربی نه میخواهند و نه میتوانند تحریمها و تنبیههای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران را فوراً لغو کنند، هر چند آمریکا و اتحادیۀ اروپا با تعدیل تحریمهایی که خود علیه نفت و نظام بانکی ایران وضع نمودهاند موافقند تا اقتصاد ایران از رکود کنونیاش خارج شود.
علت مخالفت قدرتهای غربی با لغو فوری تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران این است که راستی آزمایی ماهیت صلح آمیز برنامۀ اتمی ایران بسیار زمان بر است و آژانس بین المللی انرژی اتمی برای این منظور به سالها زمان احتیاج دارد.
در این حال، فرانسه که به عنوان عضو شورای امنیت سازمان ملل از حق وتو نیز برخوردار است با لغو فوری تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران مخالف به نظر میرسد.
همزمان با این اظهارات، پل برنان، مدیر سازمان اطلاعات آمریکا، سیا، اظهار داشته که در صورت شکست مذاکرات اتمی با ایران ایالات متحد آمریکا از گزینههای متعددی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی برخوردار است.
رییس سازمان اطلاعات آمریکا سپس تأکید نموده که رییس جمهوری این کشور، باراک اوباما، صریحاً بر مخالفت خود با دستیابی ایران به سلاح اتمی مخالفت کرده است و رهبران ایران به خوبی میدانند که اگر بخواهند در جهت رسیدن به جنگ افزار هستهای گام بردارند موجودیت خود را به خطر میاندازند.
رییس سازمان اطلاعات آمریکا در جای دیگری از سخنانش افزود که این کشور اشراف خوبی به برنامه و تأسیسات اتمی ایران دارد. وی همچنین ابراز اطمینان کرد که برنامۀ اتمی ایران به توسعۀ فعالیتهای مشابه در کشورهای منطقه از جمله عربستان و ترکیه منجر نشود.
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|