چرا ایران به هشدار آمریکا درباره حمله داعش توجه نکرد؟

رویداد۲۴ / لیلا فرهادی

نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال می‌گوید ایالات متحده اطلاعاتی به دست آورده بود که نشان می‌داد داعش خراسان در حال برنامه‌ریزی برای حمله به ایران است و پیش از این حمله درباره برنامه این گروه به ایران هشدار داده بود.

مقامات آمریکایی به وال استریت ژورنال گفته‌اند که اطلاعاتی که درباره برنامه این حمله به ایران داده بودند، شامل موقعیت مکانی حمله احتمالی بوده و به اندازه کافی به موقع بوده که تهران بتواند برای خنثی کردن یا حداقل کاهش تلفات حمله اقدامی کنند.

این در حالی است که با وجود این هشدار‌ها ایران نتوانسته از بمب‌گذاری‌های انتحاری در شهر کرمان جلوگیری کند و جمعیتی که در مراسم بزرگداشت سردار قاسم سلیمانی شرکت کرده بودند، هدف این حمله قرار گرفتند.

هشدار آمریکا به ایران درباره حمله تروریستی داعش از کانال‌های محرمانه

یک مقام آمریکایی به وال استریت ژورنال گفته: «قبل از حمله تروریستی داعش در تاریخ سوم ژانویه در کرمان، دولت ایالات متحده به ایران هشداری محرمانه مبنی بر وجود تهدید تروریستی در داخل مرز‌های ایران داده بود.

او گفته «دولت ایالات متحده یک سیاست دیرینه تحت عنوان «وظیفه هشدار دادن» دارد که در تمام دولت‌های ایران برای هشدار دادن به آن‌ها در برابر تهدیدات مرگبار بالقوه اجرا شده است. ما این هشدار‌ها را به این دلیل می‌دهیم که نمی‌خواهیم زندگی افراد بی‌گناه در حملات تروریستی از دست برود.»

نمایندگی ایران در سازمان ملل به درخواست وال استریت ژورنال برای گفتگو و اظهارنظر پاسخ نداده اند.

این نشریه آمریکایی نوشته: علیرغم هشدار آمریکا، برخی از تندرو‌های ایرانی گفته اند که عاملان داعش با ایالات متحده و اسرائیل مرتبط بوده اند. در مراسم بزرگداشت قربانیان حمله تروریستی در کرمان، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران گفت که داعش ” از بین رفته و جهادی‌ها امروز فقط به عنوان مزدور برای منافع ایالات متحده و اسرائیل کار می‌کنند.

مقامات آمریکایی از بیان اینکه از چه کانال‌هایی برای هشدار دادن به ایران استفاده کرده اند، خودداری کردند. آن‌ها همچنین درباره اینکه آیا این اولین بار است که واشنگتن چنین هشداری را به ایران داده هم اظهار نظر نکرده اند.

چرا ایران با وجود هشدار، حمله را متوقف نکرد؟

یک مقام آمریکایی به وال استریت ژورنال گفته که مقامات ایرانی بعد از این هشدار پاسخی به ایالات متحده ندادند. به گفته چندین مقام آمریکایی، مشخص نیست که چرا ایرانی‌ها نتوانستند این حمله را خنثی کنند.

در این گزارش آمده ایالات متحده به طور معمول هشدار‌های مربوط به فعالیت‌های تروریستی احتمالی به متحدان و شرکای خود می‌دهد و در برخی موارد، به دشمنان احتمالی اش نیز هشدار داده است. در دسامبر ۲۰۱۹، رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، از ترامپ برای به اشتراک گذاشتن اطلاعاتی درباره یک توطئه در سن پترزبورگ تشکر کرد.

بمب‌گذاری‌های کرمان منجر به کشته شدن ۸۴ ایرانی و زخمی شدن صد‌ها نفر دیگر شد. این حمله خونین‌ترین حمله تروریستی در داخل ایران از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ایران بود.

داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و گفت که دو تن از عوامل آن کمربند‌های انفجاری را منفجر کردند. از نظر داعش، مسلمانان شیعه، اکثریت جمعیت ایران مرتد هستند. داعش و ایران قبلا با هم درگیر شده بودند.

داعش خراسان اولین بار در سال ۲۰۱۵ پس از اعلام خلافت داعش در عراق و سوریه در افغانستان ظهور کرد. این گروه مسئول بمب گذاری در نزدیکی فرودگاه کابل در آگوست ۲۰۲۱ بود که به کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی و حدود ۱۷۰ غیرنظامی افغان منجر شد.

این گروه دشمن طالبان است و در طول حضور نظامی آمریکا در افغانستان با حملات نیرو‌های ایالات متحده و دولت افغانستان و توسط خود طالبان به شدت تضعیف شده است.

با خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان، داعش خراسان هم قدرت بیشتری پیدا کرده است. مقامات آمریکایی می‌گویند که این گروه یکی از خطرناک‌ترین گروه‌ها در منطقه است به گونه‌ای که عملیات‌های القاعده را تهم حت الشعاع قرار می‌دهد.

مقامات دولت بایدن بلافاصله پس از حمله ۳ ژانویه در ایران تأیید کردند که اطلاعاتی دارند مبنی بر اینکه داعش خراسان مقصر حادثه بوده است. اما آن‌ها فاش نکردند که ایالات متحده اطلاعات بیشتری در مورد این حمله دارد یا اینکه آن‌ها به ایرانی‌ها هم از پیش اطلاعات داده بودند.

وال استریت ژورنال درباره سیاست و دستورالعمل اطلاعاتی در ایالات متحده تحت عنوان «وظیفه هشدار دادن» نوشته: این سیاست، سازمان‌های جاسوسی را ملزم می‌کند تا به قربانیان مورد نظر، اعم از شهروندان آمریکایی و غیر آمریکایی، در صورتی که هدف حمله تروریستی قرار گیرند، هشدار دهند. استثنائاتی هم در این قانون وجود دارد، از جمله اگر قربانیان مورد نظر خودشان تروریست یا جنایتکار باشند، یا اگر صدور اخطار پرسنل ایالات متحده یا متحدانش یا عملیات اطلاعاتی یا نظامی آن‌ها را به خطر بیندازد.

هدف آمریکا از هشدار دادن به ایران چه بود؟

این رسانه نوشته: در مورد ایران، واشنگتن در واقع به دشمنی هشدار داده که چندین گروه نیابتی اش از جمله حوثی‌های یمن و شبه‌نظامیان در سوریه و عراق را مسلح کرده و از اواسط اکتبر بیش از ۱۵۰ حمله به نیرو‌های آمریکایی انجام داده است.

یکی از مقامات سابق ایالات متحده به وال استریت ژورنال گفته که ممکن است دلایل متعددی برای این چنین هشدار‌ها وجود داشته باشد. دلایل آن علاوه بر محافظت از غیرنظامیان بی گناه، ممکن است جلوگیری از واکنش تهران به حمله و ایجاد بی ثباتی بیشتر در منطقه و به طور بالقوه تضعیف منافع ایالات متحده بوده باشد.

برخی دیگر از مقامات سابق آمریکایی گفته اند که ارائه چنین هشداری ممکن است راهی برای تشویق ایران به گفتگو در مورد مسائل سیاست خارجی باشد.

داگلاس لندن، افسر سابق سیا به این رسانه گفته: «ایالات متحده، سپاه پاسداران ایران را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرده، اما بیشتر قربانیان حمله داعش خراسان، غیرنظامیان بودند.»

لندن که روی مبارزه با تروریسم از جمله حوزه مرتبط با به وظیفه هشدار در آژانس جاسوسی کار می‌کرده، گفته که تصمیم برای اطلاع رسانی به ایران احتمالا توسط مقامات ارشد کاخ سفید و سیا گرفته شده است.

او گفته که انتقال اطلاعات به ایالات متحده اجازه می‌دهد تا موقعیت اخلاقی بالایی داشته باشد و همچنین می‌تواند به منظور تشویق ایران به پذیرش توافق با واشنگتن در مورد برخی از مسائل امنیتی باشد.

یک مقام آمریکایی گفته که در داخل دولت ایالات متحده، هشدار به ایران یکی از اسرار با دقت محافظت شده بوده است و نشان می‌دهد که واشنگتن در تلاش است تا خطر افشای تماس با تهران، حتی به صورت غیرمستقیم، را به حداقل برساند.

وال استریت ژورنال نوشته بمب‌گذاری‌های داعش معمایی را برای تندرو‌های ایران ایجاد کرده که ایالات متحده و اسرائیل را دشمنان همیشگی این رژیم معرفی کرده‌اند.

پس از اینکه داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت، ایران چهار موشک بالستیک خیبر شکن را به سمت اهدافی شلیک کرد که به گفته تهران، با داعش در استان ادلب سوریه مرتبط هستند. به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، این حمله طولانی‌ترین حمله موشکی ایران بود که از استان خوزستان ایران شلیک شد.

تحقیقات وزارت اطلاعات ایران، که در ۱۰ ژانویه منتشر شد، نشان داد که این حمله توسط تیمی از عوامل تاجیک مستقر در افغانستان انجام شده است.

الکس واتانکا، مدیر برنامه ایران در مؤسسه خاورمیانه، یک اندیشکده واشنگتن به وال استریت ژورنال گفته که حمله داعش یک شکست تحقیرآمیز برای تهران بود، که استراتژی آن تجهیز نیرو‌های نیابتی در سراسر خاورمیانه با این هدف است که با این تروریست‌ها در خاک خود نجنگند.

او مدعی شده با وجود این استرتژی «عوامل داعش توانستند وارد زادگاه سردار سلیمانی شده و دست به حمله بزنند.»