ایران، نرخ اول مهاجرفرستی در جهان

بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در یادداشتی اختصاصی برای جماران نوشت:

کارکرد سالنامه‌های مهاجرتی در جهان، نمایش آخرین شواهد و آمارهای مهاجرتی برای اطلاع و آگاهی عموم از آخرین وضعیت روندهای مهاجرتی و پیشنهاد راهکارهای عملی برای شناخت و مدیریت بهتر پدیده جهانی مهاجرت است. در همین راستا، در ادامه مهمترین نکات مربوط به سالنامه مهاجرتی کشورهای حوزه OECD (ویرایش ۴۷ ام) در ارتباط با کشور ایران که طی چند روز گذشته منتشر شده است به صورت خلاصه ارائه می‌شود.

اکثر  آمار و نکات مربوط به ایران در سالنامه جدید OECD (*) در سال ۲۰۲۳ پیش از این در سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱ که توسط رصدخانه مهاجرت ایران در آذر ماه سال گذشته منتشر شده بود، مورد اشاره و تاکید قرار گرفته بود و  لذا در اینجا صرفا به برخی از نکات جدید سالنامه OECD اکتفا می‌شود:

۱. رتبه اول مهاجرفرستی ایران در منطقه OECD بر اساس نرخ رشد مهاجران جدید

منطقه OECD به عنوان قطب اصلی جذب مهاجران در جهان، سالیانه تعداد زیادی مهاجران جدید را جذب می کند. درسال ۲۰۲۰ تعداد مهاجران جدید ورودی ایرانی به کشورهای این منطقه ۴۸ هزار نفر بود که طبق آخرین آمار این سالنامه در سال ۲۰۲۱ با ۱۴۱ درصد افزایش به ۱۱۵ هزار ورودی جدید در سال رسیده است. و به این ترتیب رتبه اول مهاجرفرستی بر اساس نرخ رشد مهاجر جدید را ثبت کرده است.  لازم به ذکر است، از نظر قدر مطلق تعداد مهاجران جدید،  ایران در جایگاه ۱۲ ام قرار دارد. کشور هند با اعزام ۴۰۷ هزار مهاجر جدید به این منطقه در جایگاه نخست از نظر قدرمطلق تعداد مهاجران جدید قرار دارد که نسبت به سال گذشته نرخ رشد ۸۶ درصدی را نشان می دهد.

۲. رتبه دوم مهاجرفرستی ایران به کشور ترکیه

کشور ترکیه در سال ۲۰۲۱، ۶۱۵ هزار مهاجر جدید را از کشورهای مختلف جذب کرده است که نسبت به سال گذشته رشد ۲۵۰ درصدی را (۲۴۲ هزار مهاجر جدید) ثبت کرده است. کشور عراق با ۷۴ هزار مهاجر جدید در رتبه نخست و ایران با ۶۷ هزار مهاجر جدید در رتبه دوم و کشور ازبکستان ۴۰ هزار مهاجر جدید در رتبه سوم در ترکیه قرار دارد. نکته حائز توجه این است که ۵۰ درصد از مهاجران جدید ایرانی در کشور ترکیه را زنان تشکیل می‌دهند.

۳. ایرانیان دومین ملیت تشکیل دهنده دانشجویان بین المللی  در کشور ایتالیا

هر ساله بسیاری از کشورهای منطقه OECD نسبت به جذب دانشجویان بین المللی اقدام می‌کنند. در سال ۲۰۲۱ در کشور ایتالیا در مجموع ۷۲ هزار دانشجوی بین المللی ثبت نام کرده اند، که دانشجویان ایرانی بعد از دانشجویان چینی، دومین ملیت تشکیل دهنده دانشجویان خارجی هستند و در جایگاه سوم دانشجویان کشور هند قرار دارند. در مجموع ۴ میلیون و ۳۲۴ هزار دانشجوی بین المللی در منطقه OECD مشغول به تحصیل هستند که دانشجویان چینی، هندی و ویتنام جایگاه های اول تا سوم را در اختیار دارند.

۴.تشدید کانال مهاجرت پناهجوئی برای ایرانیان

در کنار کانالهای مهاجرتی تحصیلی، کاری و خانوادگی، کانال مهاجرت پناهجوئی یکی از راههای رایج در میان مهاجران در جهان است. نکته قابل توجه در سالنامه مهاجرتی OECD در سال ۲۰۲۳، حضور چشمگیر مهاجران ایرانی در فهرست ۱۵ کشور برتر ثبت درخواست پناهجوئی در کشورهای میزبان است که علاوه بر تنوع کشورهائی که درخواست پناهجوئی جدید در آنها به ثبت رسیده است، این درخواستها بعضا افزایش چشمگیری نیز داشته اند. برای مثال، ایرانیان رتبه اول را در میان ملیتهای ثبت کننده درخواست جدید  پناهجوئی  در کشور استرالیا با ۱۹۱۶ درخواست در سال ۲۰۲۲ کسب کرده اند که نسبت به سال گذشته (۲۰۲۱) رشد ۲۲۶ درصدی ( ۸۴۶ ثبت درخواست جدید پناهجوئی) را نشان می دهد.

ایرانیان با ثبت ۶۳۲۰ درخواست جدید در کشور آلمان در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال گذشته ( ۲۶۹۵ درخواست) رشد ۲۳۴ درصدی را تجربه کرده اند.

جایگاه ایران در میان ۱۵ ملیت برتر ثبت درخواست جدید پناهجوئی در کشور های میزبان به صورت زیر است:

استرالیا (رتبه ۱)، مجارستان (رتبه ۲)، بریتانیا (رتبه ۳)، ترکیه (رتبه ۴)، لتونی (رتبه ۴) ، کانادا (رتبه ۵)، دانمارک ( رتبه ۵)، آلمان (رتبه ۶)، لوکزامبورگ (رتبه ۶)، فنلاند (رتبه ۸)، نروژ (رتبه ۹)،  سوئیس (رتبه ۹)، سوئد (رتبه ۱۰)، لهستان (رتبه ۱۰)، ایسلند (رتبه ۱۰)، لیتوانی (رتبه ۱۱)، هلند (رتبه ۱۱)، اسلونی ( رتبه ۱۱)، ژاپن ( رتبه ۱۲)، اتریش (رتبه ۱۳)، بلژیک (رتبه ۱۴)

با توجه به نکات بالا و اهمیت روزافزون و گسترده‌ی مهاجرت در جامعه‌ی امروز ایران، بدیهی است نورپراکنی و آگاهی بخشی عمومی در این حوزه و ادامه‌ی انتشار سالنامه‌های مهاجرتی در کشور که همگام و مطابق با استانداردهای  بین‌المللی است تا چه میزان برای کشور ضروری و کمک کننده به شمار می‌آید.

———————————-
* سازمان توسعه و همکاری اقتصادی(OECD) سازمانی بین‌المللی است که دارای ۳۸ عضو است و اعضای آن متعهد به اصول دموکراسی و اقتصاد آزاد هستند. این سازمان به تعبیری عمده‌ترین سازمان بین‌المللی تصمیم‌گیرندهٔ اقتصادی است.
این سازمان در سال ۱۹۴۸ میلادی تحت عنوان سازمان همکاری اقتصادی اروپا تأسیس شد. مقر اصلی این سازمان در شهر پاریس است.
کشورهای بلژیک، اتریش، استرالیا، کانادا، شیلی، لیتوانی، دانمارک، جمهوری چک، کلمبیا، استونی، فنلاند، مجارستان، فرانسه، یونان، آلمان، ایتالیا، ایسلند، لهستان، هلند، نروژ، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه، نیوزلند، پرتغال، اسپانیا، سوئیس، سوئد، لوکزامبورگ، مکزیک، بریتانیا، اسلوونی، اسلواکی، لتونی، جمهوری ایرلند و ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در حال حاضر عضو سازمان OECD هستند.