فیلم‌‏هایی که نشان داد این‌‏کاره نیست / جواد روح

درباره محکومیت الهه محمدی
(محمدجواد روح، سردبیر روزنامه هم‌میهن و همکار الهه محمدی)

آنچه دیروز در قالب فیلم و گزارش و فضاسازی‌ تکمیلی برای اثبات مجرم نشان دادن دو روزنامه‌نگار زندانی منتشر شد، دست‌کم برای من تازگی نداشت. پیش از این، در جلساتی سردبیران و مدیران روزنامه‌ها را دعوت کرده بودند و پاورپوینت‌های خود را ارائه کرده بودند تا نشان دهند الهه و نیلوفر بی‌خود و بی‌جهت، تبدیل به «سوژه امنیتی» نشده‌اند. گفته بودند که آنها به این کشور و آن کشور رفته‌اند و دوره‌هایی را دیده‌اند و مطالبی را تولید کرده‌اند که در چارچوب سناریوهای آمریکا برای «جنگ نرم» علیه ایران بوده است.

بگذریم که در همان جلسه هم کسی با این توجیهات قانع نشد؛ حتی در این حد که تذکری جدی و رسمی به الهه محمدی بابت قطع آنچه «ارتباطات او» می‌خواندند، داده شده باشد. مسئله‌ای که باعث شد تا در آخر جلسه از مقام مسئول آن را بپرسم و تنها جوابی که شنیدم، این بود: «خانم حامدی دوستش بوده؛ حتما به او خبر داده».

اما فارغ از این مسئله، آنچه در کل این یک سال و یک ماهی که از بازداشت الهه محمدی می‌گذرد، گفته‌ام و آن را با خود مسئولان دستگاه‌های مرتبط هم در میان گذاشته‌ام، این بوده که فرض کنیم آنچه شما درباره ارتباطات این دو روزنامه‌نگار و فعالیت خواسته یا ناخواسته آنها در «پروژه نفوذ» می‌خوانید، کاملاً درست بوده باشد و مستندات محکمی هم در این زمینه در دست دارید؛ پرسش اصلی این است که چرا پیش از این، با آنها برخورد نکرده‌اید؟ چرا برای روزنامه‌هایی که مدعی هستید همکاری آنان در آن، «پوشش برای عملیات نفوذ» بوده، تذکر یا توصیه‌ای نفرستادید و از مدیران آنها نخواستید با حساسیت بیشتری مطالب و سوژه‌های آنان را بررسی کنند؟

فراتر از این، چرا خانم غنچه قوامی که در فیلم ساخته‌شده توسط خبرگزاری میزان، ارتباط و تماس‌های الهه محمدی به او مصداق ارتباطات خارجی و همکاری در زمینه اغتشاش‌آفرینی و... معرفی شده؛ در سال ۱۳۹۳ چنان‌که وکیل سابق او اعلام کرده، از چنین اتهاماتی تبرئه شده بود؟ (عین متن خبر منتشرشده در خبرگزاری ایلنا به نقل از محمود علیزاده‌طباطبایی، وکیل سابق غنچه قوامی: «اتهامات جدیدی از جمله جاسوسی و اجتماع و تبانی برای اقدام علیه امنیت کشور اخیراً در پرونده قوامی مطرح شده بود که با پیگیری‌های ما قرار منع تعقیب برای این اتهامات صادر شد»/ خبرگزاری ایلنا، اول آذرماه ۱۳۹۳/ کد خبر: ۲۲۶۱۸۸).

حال، چطور چند تماس تلفنی با کسی که خودش از اتهام جاسوسی تبرئه شده، چنین پررنگ می‌شود و بر سر آن تبلیغاتی می‌کنند گویی خبرنگار «هم‌میهن» مستقیماً با رؤسای سیا و موساد تماس گرفته و گزارش فعالیت‌های میدانی خود در ایران را به او می‌دهد؟

بنابراین، روشن است که یا مستندات جدی برخلاف آنچه ادعا می‌شد درباره ارتباطات خارجی و فعالیت الهه محمدی در قالب «شبکه نفوذ» وجود نداشته است که تا قبل از ماجرای مهسا امینی با او برخورد نکرده‌اند و یا اینکه اگر فرضاً مستندات جدی هم وجود داشته (که مجموعه موارد ارائه‌شده تاکنون چنین چیزی را نشان نمی‌دهد)، باید اذعان کرد که نهادهای ذیربط از کمترین تحلیل و برآورد و زمان‌شناسی در برخورد با این دو متهم برخوردار نبوده‌اند و برخورد با آنان را در اوج اعتراضات سال گذشته و زمانی انجام داده‌اند که حتی با مستندترین اتهامات هم، نمی‌توانستند افکارعمومی و به‌ویژه جامعه مطبوعات را قانع کنند که بازداشت و محاکمه این دو روزنامه‌نگار، دلیلی جز فعالیت حرفه‌ای آنان در پوشش ماجرای مرگ مهسا امینی داشته است.

اما در کنار همه این موارد، فیلم ساخته‌شده توسط خبرگزاری قوه‌قضائیه، خود مستند و نشانه‌ای آشکار در رد ادعاها و اتهامات علیه الهه محمدی است. در این فیلم، ادعا شده که این روزنامه‌نگار دوره‌های خاص روزنامه‌نگاری، امنیت سایبری و... را دیده است تا بتواند ارتباطات خود را با طرف خارجی، کاملاً «امن» نگاه دارد. اما جالب است که بخش عمده مستندات این فیلم، نقل‌قول‌هایی از چت‌ها و پیام‌های صوتی الهه محمدی با دوستانش و یا فایل‌های مصاحبه او با خانواده و بستگان مهسا امینی است که به‌سادگی و با ضبط گوشی موبایل او، در اختیار نهادهای ذیربط قرار گرفته است.

همین مسئله و همین فیلم خبرگزاری قوه‌قضائیه نشان می‌دهد اتفاقاً الهه محمدی، نه‌فقط یک چهره پیچیده و دارای توان خارق‌العاده برای پیشبرد پروژه‌های تعریف‌شده نیست؛ بلکه اتفاقاً، یک خبرنگار ساده و البته، پرشور و هیجان است که حتی فایل‌ها و پیام‌های درون گوشی خود را هم نمی‌تواند از دسترس دیگران دور نگاه دارد. از این نظر، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و پیش‌برندگان پروژه نفوذ را باید تمسخر کرد که چنین افراد نابلدی را به کار گرفته‌اند؛ عواملی که پس از طی این‌همه دوره‌های حضوری و آنلاین و گذراندن انواع آموزش‌ها، به‌این‌سادگی در دام می‌افتند و یک «پروژه نرم براندازی» را بر باد می‌دهند!

فیلم ساخته‌شده توسط خبرگزاری قوه‌قضائیه بر علیه خبرنگاران

درباره حکمی که دیروز صادر شد

غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن

در ارتباط با پرونده‌های الهه محمدی و نیلوفر حامدی مشخص نیست که چه میزان از حکم داده‌شده قرار است نهایی شود اما امیدواریم که رای داده‌شده، نظر نهایی قوه قضائیه نباشد و در دادگاه تجدیدنظر دقت بيشتری به موازين حقوقی و انصاف صورت گيرد. آقای اژه‌ای در این پرونده ورود کنند چراکه به‌طور دائم می‌گویند که باید در دستگاه قضا عدالت برقرار باشد. به هر حال روند دادرسی در قوه قضائیه به‌صورتی است که طی مراحلی یک حکم متقن و قطعی می‌شود و حالا هم چنین انتظاری می‌رود.

باید این را بگویم که در روند پیگیری پرونده، از سوی مقامات قضایی هیچ‌وقت مرا در ارتباط با پرونده الهه محمدی قانع نکردند و خودم بارها این موضوع را از سوی افرادی در وزارت اطلاعات پیگیری کردم اما به نتیجه‌ای نرسیدیم. بعداً خبر آوردند که این پرونده ارتباطی به ماجرای مهسا امینی ندارد و مربوط به قبل است. حالا این سوال پیش می‌آید که اگر مربوط به قبل است چرا همزمان با جریان مهسا امینی مطرح شد؟ وقتی این موضوع را جویا شدم گفتند شعری گفته‌اند و حالا در قافیه‌اش مانده‌اند.

البته من متن حکم را ندیده‌ام و آنچه در رسانه‌های مربوط به قوه قضائیه منتشر شده تبلور مسائل مربوط به جریان مهسا امینی است. البته نمی‌دانم استنادات حقوقی آن چطور بوده اما با جوسازی‌ها و انتشار چندین ویدئو به‌گونه‌ای القا می‌شود که این افراد خطرناک بوده‌اند. اگر موضوع مربوط به قبل از جریان مهسا امینی است و این افراد هم آنقدر خطرناک بوده‌اند که باید چنین مجازاتی برایشان در نظر گرفته می‌شد، چرا زمانی‌که خانم محمدی در روزنامه هم‌میهن مشغول به کار شد، یک نفر هم به ما تذکر نداد که ایشان را در یک روزنامه رسمی به کار نگیریم؟

حتی بعد از یک بار بازجویی قرار بود از ایشان تعهد گرفته شود. اگر ایشان اینقدر خطرناک‌اند چطور می‌خواستند فقط یک تعهد از او بگیرند؟ اگر طوری که آنها در این کلیپ‌ها می‌گویند خطرناک بوده‌اند چرا تا آن موقع آزاد بودند؟

از نظر من این پرونده اشکالات زیادی دارد؛ از یک سو به تاکید رئیس قوه قضائیه طی تذکرات متعدد به قضات، «نباید متهمان بیش از اندازه در زندان بمانند.» اما در ارتباط با پرونده الهه محمدی دیدیم که این اتفاق افتاد و ایشان می‌توانستند تا زمان قطعی شدن حکم در زندان نباشند.

از سوی دیگر این نحوه برخورد با خبرنگاران، بر روحیه سایر خبرنگاران هم تاثیر می‌گذارد، درحالی‌که آقای اژه‌ای همواره تاکید دارند ارتباط‌شان با اطلاع‌رسانی از سوی رسانه‌های غیردولتی ادامه‌دار باشد و این موضوع را به‌طور مرتب پیگیری می‌کنند. بر همین اساس امیدواریم که این حکم‌های داده‌شده به سرنوشت منطقی‌تری منتهی شود.