دولت چین سرکوبگرتر و جامعه بی‌نشاط‌تر شده است

سرمقاله «اکونومیست» درباره سیاست‌های «شی جین پینگ»: سرخوردگی جوانان در قدرتمندترین اقتصاد دنیا

روزنامه اعتماد

هفته‌نامه اکونومیست در طرح جلد شماره ۱۹ آگوست سال ۲۰۲۳، به سرخوردگی جوانان در چین پرداخته است. برای کشوری که آقای شی وعده داده است تا اواسط قرن به یک قدرت بزرگ تبدیل شود، بیزاری و ملال مردمش مساله‌های عمیقی را ایجاد می‌کند. وبسایت «اکوایران» این گزارش را به صورت کامل ترجمه کرده است. بخش‌هایی از این گزارش را بخوانید.

جمعیت از دیدن جورج مایکل و اندرو ریجلی هیجان‌زده به نظر نمی‌رسید. وقتی «وام!» اولین گروه پاپ غربی در چین کمونیستی اجرا کرد، به تماشاگران دستور داده شده بود که در صندلی‌های خود بمانند. سال ۱۹۸۵ بود و علی‌رغم ظاهرشان، جوانان حاضر در واقع شاد بودند. کشور آنها به هیچ‌وجه آزاد نبود، اما در حال اصلاح و گشایش بود. طی سه دهه بعدی، اقتصاد با سرعتی سریع رشد کرد و فرصت‌های جدیدی را برای مردم ایجاد کرد. تعداد زیادی از چینی‌ها به خارج از کشور - برای تحصیل و سفر - رفتند.

حتی حزب کمونیست نیز نشانه‌هایی از آرامش را نشان داد. کسانی که در این دوره متولد شدند و پرورش یافتند، امید زیادی به آینده داشتند.

اما امروز، ابر تیره‌ای چینی‌های متولد دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ را احاطه کرده است. از زمانی که شی جین پینگ در سال ۲۰۱۲ قدرت را به دست آورد، دولت سرکوبگرتر و جامعه بی‌نشاط‌تر شده است. سانسورچیان، اینترنت را به مکانی دلگیر و کسل‌کننده تبدیل کرده‌اند و در همین حال به بلاگرهای ناسیونالیست اجازه داده‌اند که برای حکومت تبلیغ کنند. در دانشگاه، دانشجویان باید با ایدئولوژی شخصی نفرت‌انگیز آقای شی دست و پنجه نرم کنند. بدتر از همه برای برخی، اقتصاد چین در حال رکود است. نرخ بیکاری برای افراد ۱۶ تا ۲۴ ساله در شهرها بیش از ۲۱ درصد است؛ عدد به قدری مأیوس‌کننده است که در اوایل ماه جاری دولت انتشار این داده‌ها را متوقف کرد.

اکونومیست در این هفته با مردان و زنان جوان چینی در مورد اینکه چه احساسی دارند، صحبت کرده است. بسیاری هنوز به حزب ایمان دارند و از دستورات آقای شی برای قوی کردن چین حمایت می‌کنند. اما بسیاری از آنها از اضطرابی عمیق رنج می‌برند. فارغ‌التحصیلان دانشگاه متوجه می‌شوند که مهارت‌هایی که سال‌ها صرف یادگیری آنها کرده‌اند، مهارت‌هایی نیست که کارفرمایان می‌خواهند. کمبود شغل و بحران قیمت مسکن امید آنها را برای خرید خانه و تشکیل خانواده از بین برده است. وضعیت در حال تیره‌تر شدن است و جوانان ناامید از تسلیم شدن صحبت می‌کنند.

چین تنها کشوری نیست که جوانان در آن غمگین هستند. نزدیک به نیمی از امریکایی‌های ۱۸ تا ۳۴ ساله می‌گویند که به آینده اعتماد ندارند. شاید نسل زد و نسل هزاره در سراسر جهان تمایل به افسرده بودن دارند. با این حال به نظر می‌رسد که در چین، جایی که حدود ۳۶۰ میلیون نفر بین ۱۶ تا ۳۵ سال سن دارند، اتفاق جدی‌تری در حال وقوع است. نردبان زندگی بهتر در حال برداشته شدن است. در پاسخ، بسیاری تصمیم می‌گیرند که به تلاش‌های بیهوده‌شان برای یک لقمه نان پایان دهند. برای کشوری که آقای شی وعده داده است تا اواسط قرن به یک قدرت بزرگ تبدیل شود، بیزاری و ملال مردمش سوالات عمیقی را ایجاد می‌کند.

مساله واقعی پیش روی آقای شی

مساله واقعی که حزب با آن روبه‌رو است نه تهدید انقلاب، بلکه رد آرام جاه‌طلبی‌هایش توسط مردم است. آقای شی برای رسیدن به هدف خود برای بازگرداندن عظمت چین، به جوانان نیاز دارد تا ازدواج کنند، بچه‌دار شوند و جریان افت جمعیتی کشور را معکوس کنند. به منظور تمرکز مجدد اقتصاد روی تولید و دوری از فناوری‌های اینترنت‌محور، او دوست دارد که آنها علوم سخت را مطالعه کنند، نه اینکه رویای طراحی بازی‌های ویدیویی را در سر داشته باشند و او می‌خواهد جوانان بیشتری در کارخانه‌ها کار کنند، از جمله در کارخانه‌هایی که برای نیروهای مسلح در حال رشد چین سلاح تولید می‌کند. آقای شی به جوان می‌گوید: «سختی را تحمل کنید» و بسیاری نمی‌توانند بفهمند که چرا؟

حزب حواسش به ناامیدی جوانان است. سیاست‌گذاران به امید کاهش قیمت‌ها اقداماتی را برای مهار سفته بازی در بازار ملک انجام داده‌اند. شرکت‌ها تحت فشار قرار گرفته‌اند تا با کارمندان جوان خود که بیش از حد کار می‌کنند بهتر رفتار کنند. هدف آقای شی از «شکوفایی مشترک» افزایش تحرک اجتماعی و کاهش نابرابری است. اما بسیاری از این موارد نتیجه معکوس داشته است.

این منجر به بزرگ‌ترین مساله برای چین می‌شود. رهبران چین دوست دارند حکومت تک حزبی خود را با غربی که به مردم‌شان می‌گویند معیوب و ناکارآمد است، مقایسه کنند. اما ناخشنودی جوانان، نقاط قوت و ضعف هر سیستم را به وضوح نشان می‌دهد. این مقایسه‌ای نیست که به نفع چین باشد. ترک تحصیل در امریکا، جایگزین‌هایی برای دنبال کردن دارد. این کشور مسیرهای زیادی را برای یک زندگی رضایت بخش ارایه می‌دهد. اما در چین، پیشرفت منحصرا از طریق حزب کمونیست انجام می‌شود.

به نظر می‌رسد تعداد کمی (اما رو به رشد) از جوانان چینی تحصیلکرده و با پتانسیل بالا، کشورشان را ترک خواهند کرد. سیاستمداران در امریکا و غرب اغلب می‌گویند که طرف مردم عادی چین هستند. آنها می‌توانند ادعای خود را با تضمین استقبال دانشگاه‌ها و اقتصادهای غربی از جوانانی که احساس می‌کنند فرصت‌های‌شان در خانه محدود است، ثابت کنند.

بگذار رویاپردازی کنند

با این حال، اکثر جوانان چینی در خانه خواهند ماند. وقتی آقای شی آرزوهای فردی آنها را به خاطر منافع جمعی نادیده می‌گیرد، به ملال آنها می‌افزاید. او همچنین نقشی را که رویاها و انتخاب‌ها در تقویت چهار دهه رشد چین ایفا کردند، نادیده می‌گیرد. حزب باید راه‌های جدیدی را به جوانان مأیوس خود برای یک رفاه مسالمت‌آمیز ارایه دهد. راه‌های جایگزین، ازجمله دامن زدن به فعالیت‌های ناسیونالیستی خشن و نظامی، تهدیدی برای چین و جهان خواهد بود.