پوتین حامی انتخاباتی اردوغان؟! / صابر گل‌عنبری

انتخابات ترکیه در ۱۴ ماه مه را می‌توان مهم‌ترین انتخابات آن در صد سال اخیر پنداشت که نتیجه آن یا گذار به عهدی جدید با پایان حضور عدالت و توسعه و اردوغان در قدرت و یا تداوم این حضور خواهد بود.

با نزدیک شدن زمان انتخابات، مخالفان آنچه در توان دارند برای پیروزی قلیچدار اوغلو و شکست اردوغان هزینه می‌کنند و روی آرای هواداران حزب دموکراتیک خلق‌ها حساب باز کرده‌اند. در مقابل، اردوغان و حزب عدالت و توسعه نیز در حال رو کردن برگ‌های خود هستند. اردوغان در اقدامی حساب شده افتتاح پروژه‌های بزرگ‌نظامی، فناوری پیشرفته، اقتصادی و هسته‌ای را برای این روزهای انتخاباتی نگه داشته و چند روزی است که افتتاح این پروژه‌ها را کلید زده است که هر کدام از اهمیتی ویژه برخوردارند و منعکس کننده ورود ترکیه به دوره‌ای جدید می‌باشند.

در این راستا، اخیرا فیلمی تبلیغاتی درباره دستاوردهای ترکیه در دوران اردوغان و عدالت و توسعه در ترکیه دست به دست می‌شود که او را “سوپر اردوغان” یا “سوپر ماریوی ترک” می‌نامد که مانند بازی معروف سوپر ماریو به اهدافش یکی پس از دیگری در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌رسد.

اردوغان در روزهای گذشته طرح‌های راهبردی مهمی چون جت مافوق صوت «حرجت»، نخستین جنگنده بدون سرنشین «کیزیل الما»، تانک آلتای را افتتاح کرد که نشان از ورود صنایع نظامی ترکیه به دوره‌ای نوین دارد. ناگفته نماند که این صنایع در سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۲ میلیارد دلار برای ترکیه سودآوری داشته و صادرات آن به ۴.۴ میلیارد دلار رسیده که قبل از به قدرت رسیدن حزب آک پارتی در دو دهه قبل حدود ۲۰۰ میلیون دلار بود.

امروز نیز در تازه‌ترین پروژه، اردوغان با افتتاح نخستین نیروگاه اتمی کشورش “آک کویو” رسما ورود ترکیه به باشگاه کشورهای برخوردار از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را اعلام کرد. قرار است که با تکمیل کلیه فازها، این نیروگاه تا سال ۲۰۲۸، ده درصد از برق ترکیه را تامین کند. همین گزاره ورود به باشگاه هسته‌ای جهان خود می‌تواند حداقل در حدود ۱۵ درصد آرای خاکستری و یا غیر حزبی که هنوز گزینه خود را انتخاب نکرده‌اند موثر باشد.

این نیروگاه با مشارکت روسیه ساخته شده است و پوتین نیز در افتتاح آن شرکت داشت. حضور پوتین در این مراسم در این بازه زمانی انتخاباتی ترکیه حامل این پیام بود که کرملین اهتمام ویژه‌ای به پیروزی اردوغان در این انتخابات دارد و در واقع نگران شکست او هم هست. جدا از روابط صمیمانه اردوغان و پوتین، رئیس جمهور روسیه در چارچوب تقابل تاریخی کنونی با آمریکا و اروپا، ترکیهِ اردوغانِ عضوِ ناتو را بر ترکیه قلیچدار اوغلوِ عضوِ ناتو ترجیح می‌دهد و او را نماد دوران ائتلاف کامل ترکیه و غرب می‌داند.

پوتین در کنار حضورش در افتتاحیه “آک کویو” در سخنانش حسابی برای دوست خود اردوغان سنگ تمام گذاشت. او با ستایش از اردوغان گفت: «می‌خواهم چیزی را به صراحت به شما بگویم. شما خوب بلدی که اهداف بلندپروازانه خود را چگونه ترسیم کنی و با اعتماد به نفس کامل برای تحقق آن‌ها بکوشی». پوتین به این حد هم اکتفا نکرده و گفت که نیروگاه “آک کویو” “نمونه اقناعی از آن چیزی است که جناب پرزیدنت اردوغان، شما برای کشورت و برای همه شهروندان ترک در جهت توسعه اقتصادی انجام می‌دهی».

البته به احتمال زیاد پوتین به این حد هم اکتفا نکند و تلاش خود را خواهد کرد که در روزهای آتی دستاوردی سیاسی را نیز نصیب دوست خود کند که از طریق آن برگ فشار مهمی را از مخالفان او بگیرد. هم اکنون حضور حدود ۴ میلیون آواره سوریه در ترکیه به پاشنه آشیلی برای اردوغان تبدیل شده است و مخالفان، او و حزبش را مسئول پیامدهای این حضور می‌دانند و کمال قلیچدار اوغلو وعده داده است که بعد از پیروزی در انتخابات این آوارگان را به کشورشان بازخواهد گرداند. در واقع مهم‌ترین دلیل تحرکات اخیر دولت ترکیه برای آشتی با دمشق جدا از مساله کردها اطمینان دادن به رای دهندگان است که حزب حاکم برای حل مشکل آوارگان و بازگرداندن آن‌ها عملا تلاش می‌کند.

در این میان، دیدار اردوغان و اسد برگه مهمی است که رئیس جمهور ترکیه تلاش دارد قبل از انتخابات آن را رو کند. همچنان که چند ماه پیش نیز نگارنده در یادداشت “بشار و رجب: روسیه بله، ایران نه؟!”، مطرح کرد پوتین با انگیزه کمک انتخاباتی به همتای ترک خود برای انجام این دیدار می‌کوشد؛ اما دمشق احتمالا با حمایت ایران با آن بدون خروج نیروهای ترکیه از سوریه مخالفت کرد. احتمالا در روزهای آینده پوتین، اسد را مجاب به این دیدار کند.

در پایان با توجه به پرسش‌های مکرر درباره نتایج احتمالی انتخابات می‌توان گفت که رقابت میان اردوغان و اوغلو بسیار تنگاتنگ است؛ اما جمع‌بندی نگارنده “تا این لحظه” این است که احتمال پیروزی اردوغان بیشتر است و احتمال دو دوره شدن انتخابات نیز وجود دارد.

کانال تلگرام نویسنده