صدور حکم بازداشت پوتین به جرم ارتکاب جنایت جنگی

ایران امروز: دیوان کیفری لاهه روز جمعه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را مسئول جنایات جنگی رخ داده در اوکراین اعلام و حکم بازداشت او را صادر کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، دیوان لاهه هم‌چنین پوتین را به ربودن غیرقانونی کودکان اوکراینی در مناطق اشغال شده و انتقال آنها به خاک روسیه متهم کرده است.

در بیانیه رسمی دیوان کیفری بین‌المللی آمده است: «آقای ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین، متولد ۷ اکتبر ۱۹۵۲، رئیس جمهوری فدراسیون روسیه متهم به ارتکاب جنایت جنگی، اخراج غیرقانونی جمعیت (کودکان) و انتقال غیرقانونی جمعیت (کودکان) از مناطق اشغالی اوکراین به روسیه است. (تحت مفاد ۷.آ.۸.۲ و ۸.ب.۸.۲ اساسنامه رم) این جنایات دست‌کم از تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ در مناطق اشغالی اوکراین رخ داده‌اند. دلایل باورپذیر و منطقی بر متهم دانستن آقای پوتین در داشتن مسئولیت فردی مجرمانه در انجام این جنایات وجود دارد.»

حکم بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی شامل ماریا الکسیوانا لووا-بلووا، کمیسر حقوق کودکان رئیس جمهوری روسیه نیز می‌شود. «لووا-بلووا»  اخیراً در گفتگو با پوتین اعتراف کرد که خودش نوجوانی از شهر اشغال‌شده ماریوپل را به فرزندی پذیرفته است.

دانشگاه آمریکایی ییل در تحقیقات اخیر خود شبکه‌ای از اردوگاه‌ها در روسیه را شناسایی کرد که گفته می‌شود ۶۰۰۰ کودک اوکراینی در آن اسکان داده شده‌اند. در ماه مارس، دولت اوکراین از ربوده‌شدن بیش از ۱۶۰۰۰ کودک اوکراینی سخن گفت.

از نظر عملی، محاکمه بدون حضور متهم در دیوان کیفری بین المللی امکان‌پذیر نیست. تا زمانی که متهمان بازداشت و به دادگاه تحویل داده نشوند، محاکمه‌ای برگزار نمی‌شود و حکمی نیز صادر نمی‌شود. با این حال، صدور حکم بازداشت پوتین از سوی دیوان کیفری بین‌المللی، به تنهایی آزادی حرکت رئیس جمهور روسیه را محدود می‌کند، زیرا کشورهایی دیوان کیفری بین‌المللی را به رسمیت شناخته‌‌اند و عضو آن هستند، موظفند در صورت ورود پوتین به قلمرو آنها، او را دستگیر کنند.

تقریباً تمام کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی، حدود نیمی از کشورهای آفریقایی به همراه استرالیا، نیوزیلند و کانادا عضو دیوان هستند. اما از کشورهای آسیایی تنها ژاپن، مغولستان، افغانستان، تاجیکستان، اردن، کامبوج و تیمور شرقی به این دادگاه پیوسته‌اند.

تا مارس ۲۰۱۶ تعداد کشورهای عضو این نهاد به ۱۲۴ کشور رسیده‌است. ۳۱ کشور دیگر هم اساسنامه رم را امضا کرده‌اند اما هنوز به تصویب مجالس قانون‌گذاری خود نرسانده‌اند. کشورهای مهمی چون آمریکا، روسیه و چین و هند (دومین کشور پرجمعیت جهان) از منتقدان این دادگاه بوده و به آن نپیوسته‌اند.

دیوان بین‌المللی کیفری طبق اساسنامه خود به جرایم بسیار خطیر بین‌المللی؛ نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی و جنایت تجاوز سرزمینی رسیدگی می‌کند. تمام این جرایم به جز جنایت تجاوز  سرزمینی در اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری لاهه تعریف شده‌اند اما در خصوص تجاوز سرزمینی هنوز توافق وجود ندارد.

دیوان کیفری بین‌المللی تاکنون به ۵ موضوع نسل‌کشی رواندا، نسل‌کشی کنگو، نسل‌کشی آفریقای مرکزی، جنگ دارفور در سودان، و نسل‌کشی کنیا رسیدگی و علیه ۱۴ نفر اعلام جرم کرده که از بین آن‌ها ۷ نفر فراری، ۲ نفر مرده (یا تصور می‌شود که مرده باشند)، ۴ نفر در بازداشت و یک نفر به‌طور داوطلبانه در دادگاه حاضر شده‌اند.