آمریکا فعلا بی‌خیال مذاکرات است! / صابر گل‌عنبری

طی روزهای گذشته پس از انتشار اخباری درباره مذاکرات هسته‌ای از سفر عراقچی به وین و واگذاری مدیریت مذاکرات به لاریجانی گرفته تا “پیام‌های آمریکا” از طریق عراق و دیگر کشورها و سفر گروسی به ایران، برخی همراهان کانال و دوستانی دیگر بارها در این روزها درباره صحت و سقم این اخبار، شایعات و احتمال توافق و غیره سوال کرده‌اند. واقعیت این است که آنچه فعلا به عنوان یک دیتای قابل اعتنا وجود دارد سفر مدیر کل آژانس انرژی اتمی به ایران در روزهای آتی است که رسما خبر آن اعلام شده است. اما درباره تغییر تیم هسته‌ای فعلا دیتای قابل اتکایی وجود ندارد؛ هر چند بعید نیست بحث تعدیل آن مطرح شده باشد.

به هر حال، فارغ از این قضایا و اخبار و شایعات، آنچه مهم به‌نظر می‌رسد این است که “تا این لحظه” هیچ نشانه و پالس جدید، جدی و مهمی از طرف اصلی مذاکرات یعنی آمریکا برای از سرگیری گفتگوها صادر نشده است. کما این که تازه نشانه‌هایی دال بر این که آمریکا “به نوعی” پلان بی خود را شروع کرده‌، وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به بستن کانال ارزی عراق اشاره کرد. اما اتفاقاتی چون مستثنی کردن صدا و سیما از تحریم چندان سنجه قابل اعتنایی برای داوری درباره موضع و رویکرد آمریکا نیست.

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که ایران تمایل بیشتری از خود برای مذاکرات نشان می‌دهد، اما بر عکس گذشته، “فعلا” به دلایل مختلفی چنین رغبتی از طرف آمریکا مشاهده نمی‌شود. قبلا در یادداشت‌هایی درباره این دلایل سخن گفته‌ام. به نظر نگارنده، موانع توافق امروز فراتر از مباحث پادمانی با آژانس است؛ اگر قبلا اختلافات با آژانس بر سر سه سایت ایرانی به عنوان مهم‌ترین مانع توافق قلمداد می‌شد، به نظرم امروز شرایط بسیار متفاوت است و موانع چه بسا مهم‌تری از آن حادث شده است. از این رو، اگر هم فرضا گشایشی در مذاکرات احتمالی ایران و آژانس روی دهد، به معنای این نیست که توافق برای احیای برجام در دسترس خواهد بود.

اما درباره اخباری که درباره تغییر تیم مذاکراتی و سپردن آن به لاریجانی عراقچی مطرح است، هیچ بعید نیست که این اخبار هدفمند منتشر شود تا واکنش آمریکایی‌ها سنجیده شود و یا می‌تواند حامل پیام «نرمش» احتمالی به آن‌ها باشد.

اما گویا آنچه فعلا مطرح است وجود مذاکراتی غیر مستقیم با آمریکا با میانجیگری قطر برای تبادل زندانیان و آزاد کردن بخشی از اموال بلوکه شده ایران است. در این قضیه هم که از خیلی وقت پیش مطرح است، گویا آنچه تاکنون مانع توافق نهایی شده است، ساز کار آزاد کردن اموال ایران در کره جنوبی است. در این مورد بعید نیست که در آینده‌ای نه چندان دور قرارداد مبادله زندانیان نهایی و اجرایی شود.