تبدیل کاغذ سفید به نماد تظاهرات کم‌سابقه چین

مت مورفی، بی‌بی‌سی

روز یکشنبه با غروب آفتاب در شانگهای گروهی از مردم که به یادبود قربانیان آتش‌سوزی مرگبار شهر اورومچی جمع شده بودند کاغذ‌های سفیدی در دست داشتند. این آتش‌سوزی جرقهٔ شروع اعتراضات در چین بوده است.

همچنین در پکن هم تظاهر‌کنندگان با ورق‌های کاغذ سفید در تظاهرات دانشگاه چینهوا از دانشگاه‌های برتر چین، حضور پیدا کردند. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در همین دانشگاه تحصیل کرده است.

در ویدئوی قابل‌توجه دیگری زن جوانی را در حال راهپیمایی در یکی از خیابان‌های ووژن، شهری در استان شرقی چه‌چیانگ می‌بینیم در حالی که زنجیری دور مچ دست‌هایش دارد و با نوار‌چسب دهان خود را بسته است و یک برگ کاغذ سفید در دست دارد.

این روش ریشه در تظاهرات سال ۲۰۲۰ هنگ‌کنگ دارد زمانی که مردم این کشور برای اعتراض قوانین امنیتی دولتی ظالمانه تظاهرات کردند.

پس از آنکه دولت در اعتراضات عمومی سال ۲۰۱۹ که باعث توقف امور عادی شهر و سرکوب گستردهٔ معترضان شد، استفاده از هرگونه شعار مربوط به جنبش را ممنوع اعلام کرد، فعالان جنبش از کاغذ‌های سفید استفاده کردند.

برخی استدلال می‌کنند که این روش نمادین فقط اعتراض به خفه کردن مخالفت‌ها و اعتراضات نیست بلکه چالشی پیش روی مقامات دولتی است «آیا می‌خواهید مرا برای در دست داشتن کاغذی که هیچ‌چیز بر آن نوشته نشده است دستگیر کنید؟»

زنی که در تظاهرات شانگهای شرکت داشت به بی‌بی‌سی گفت: «معلوم است که چیزی روی کاغذ نوشته نشده است اما همهٔ ما خوب می‌دانیم چه چیزی باید روی این کاغذ‌‌های نوشته شده باشد».

جانی، معترض ۲۶ ساله در پکن به خبرگزاری رویترز می‌گوید: «کاغذ سفید نماد و نشانهٔ تمام گفتنی‌هایی است که نمی‌توان گفت.»

کری آلن، تحلیلگر بی‌بی‌سی در چین مشاهده کرده است که مسئولان سانسور در چین فشار شدید بر شبکه‌های اجتماعی این کشور اعمال می‌کنند. ‌

او می‌گوید: «حدود ده‌ها میلیون مطلب از شبکه‌های جستجوی اینترنتی حذف شده است. در جستجوی «کاغذ سفید» و «ورق کاغذ خالی» هم فقط مطالب محدود و اندکی به دست می‌آید.

سانسور شبکه‌های اجتماعی باعث خشم کاربران اینترنت شده است، یکی از کاربران نوشته است: «اگر از یک ورق کاغذ سفید اینقدر می‌ترسید بدانید که ضعیف و پوشالی هستید».

هم‌چنین شرکت نوشت‌افزار ام‌اند‌جی در شانگهای مجبور به انکار شایعات دربارهٔ جمع کردن بسته‌های کاغذ A4 از قفسه‌های فروشگاه به دلایل امنیتی شد.

مسئولان این شرکت می‌گویند تولید و پخش محصول به روال معمول ادامه دارد و ما پلیس را از سند جعلی که در اینترنت منتشر شده و باعث شروع این شایعه بوده است، مطلع کرده‌ایم.

اما کاغذ سفید به نمادی برای سو‌ء‌استفادهٔ افرادی که هنوز به دولت مرکزی وفادارند و از موج تظاهرات در کشور خشمگین هستند هم شده است.

در ویدئویی که به نظر می‌رسد مربوط به روز شنبه در دانشگاه ارتباطات شهر نانجینگ در شرق چین باشد مرد ناشناسی با خشم کاغذ سفیدی را از دست یکی از تظاهر‌کنندگان می‌قاپد و به‌سرعت دور می‌شود.

در ویدئوی دیگری از همان شب چندین دانشجو را در محوطهٔ دانشگاه می‌بینیم که با کاغذ‌های سفید در دست و در سکوت ایستاده‌اند.

معترضان تحت فشار شدید دستگاه سانسور چین به روش‌های دیگر ابراز نظرات ضد‌دولتی از جمله نشانه‌های حمایت طنز‌‌آمیز از سیاست‌های سخت‌گیرانهٔ دولت چین در برابر بیماری کووید روی‌آورده‌اند.

در یکی از موارد وقتی مسئولان عده‌ای از تظاهر‌کنندگان با کاغذ‌های سفید را وادار کردند که شعار‌های ضدّ قرنطینه ندهند آنها در پاسخ به طنز شعار‌هایی مبنی بر درخواست «قرنطینه بیشتر» و «من می‌خواهم تست کرونا بدهم» سر‌دادند.

در دانشگاه چینهوا تعدادی از دانشجویان با کاغذ‌هایی که بر آن معادلهٔ فریدمان نقش بسته بود تظاهرات کردند. معادلاتی که فریدمان فیزیکدان و ریاضیدان روسی دربارهٔ سیر تکاملی جهان در طول زمان ارائه داده است.

استفاده از معادلات فریدمان نوعی بازی زبانی با نام این دانشمند Friedmann و “انسان آزاد” یا “Free man“ بوده است. کاغذ سفید گسترده‌ترین نماد در تظاهرات چین بوده در ادامه مجموعه‌ای از نماد‌های اعتراضات نوین که پیش از این به کار رفته بوده است مانند چتر (هنگ‌کنگ)، اردک‌های پلاستیکی (تایلند) و گل (بلاروس).