ایران فرصت مهم دیپلماتیک را نپذیرفت

سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و بریتانیا) روز شنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ در بیانیه‌ای ایران را مسئول معلق ماندن مذاکرات احیای برجام اعلام کردند. سه کشور اروپایی می‌گویند: «هنگامی که در حال نزدیکتر شدن به یک توافق بودیم، ایران مسائل جداگانه‌ای را دوباره باز کرد که به تعهدات الزام‌آور قانونی تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است.»

نویسندگان بیانیه گفته‌اند: «با توجه به اینکه ایران نتوانسته‌است توافق روی میز را به نتیجه برساند، ما با شرکای بین‌المللی‌مان مشورت می‌کنیم که چگونه با توسعه هسته‌ای ایران و عدم همکاری‌اش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص توافق‌های پادمانی‌اش در پیمان عدم اشاعه، مواجه شویم.»

متن بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی درباره مذاکرات وین:

ما دولت‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا از فروردین ماه سال ۱۴۰۰ (آوریل ۲۰۲۱) در کنار دیگر اعضای توافق و ایلات متحده آمریکا با حسن نیت برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با ایران مذاکره کرده‌ایم.  اوایل ماه اوت و بعد از یک سال و نیم مذاکره، هماهنگ‌کننده برجام مجموعه‌ای از متن‌های نهایی را که اجازه می‌داد ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام بازگردد و ایالات متحده به این توافق برگردد، ارائه داد.

در این بسته نهایی، هماهنگ‌کننده تغییرات مضاعفی را ایجاد کرده‌بود که حداکثر انعطاف ممکن ما را نشان می‌داد.  شوربختانه، ایران انتخاب کرد که این فرصت مهم دیپلماتیک را نپذیرد.  به جای آن ایران به توسعه برنامه هسته‌ای خود بسیار فراتر از حد توجیه‌پذیر پذیرفتنی ادامه داد.

در حالی که ما فاصله بسیار کمی با توافق داشتیم، ایران با مسائل غیرمرتبط که به تعهدات الزام‌آور قانونی بین‌المللی‌اش به پیمان منع اشاعه (NPT) و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارتباط داشت، پاسخ ما را داد. 

این مطالبه اخیر تردیدهای جدی در مورد نیات ایران و تعهدش به نتیجه موفق در مورد برجام ایجاد کرد.  موضع ایران با تعهدات قانونی‌اش متناقض است و دورنمای احیای برجام را تهدید می‌کند.

در ماه ژوئن شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اکثریت قاطع قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران می‌خواست گام‌های فوری برای پاسخ به سوالات باقی مانده آژانس بدهد.  سه ماه بعد ایران همانگونه که مدیر کل آژانس در تازه‌ترین گزارشش تایید کرده‌است، به هیچ وجه هیچ گامی [در آن جهت] برنداشته‌است.

موضع ما شفاف و یکسان باقی می‌ماند. ایران باید کامل و با حسن نیت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. بر عهده ایران است که جواب‌های معتبر فنی به سوالات آژانس در مورد محل تمامی مواد هسته‌ای در سرزمینش بدهد.  برجام به هیچ وجه نمی‌تواند جهت برداشتن بار تعهدات قانونی که برای نظام عدم اشاعه جهانی اساسی است، از دوش ایرانی استفاده شود.

با توجه به اینکه ایران نتوانسته‌است توافق روی میز را به نتیجه برساند، ما با شرکای بین‌المللی‌مان مشورت می‌کنیم که چگونه با توسعه هسته‌ای ایران و عدم همکاری‌اش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص توافق‌های پادمانی‌اش در پیمان عدم اشاعه، مواجه شویم.