نامه سرگشاده صادق زیباکلام به رضا پهلوی

نامه سرگشاده «صادق زیباکلام» به «شاهزاده رضا پهلوی»

۲۱ مرداد ۱۴۰۱

جناب شاهزاده، خدمات پدربزرگ و پدر به‌جای خود، ولی حکمرانی آنان برخلاف آنچه فرموده‌اید، هیچ قرابتی به «مشروطه» نداشت.

شاهزاده رضا پهلوی، به‌مناسبت سالگرد انقلاب مشروطه پیامی فرستاده و در آن فرموده بودند که پهلوی‌ها گام‌هایی در جهت استمرار مشروطه بر می‌دارند. من پاسخی مبنی بر مخالفت با نظر ایشان نوشتم که خلاصۀ آن در اینجا آمده و کاملش در تلگرامم هست.

ملخصش آن است که من به آزادی‌خواهی ایشان احترام می‌گذارم. اما همه در جایگاه اپوزیسیون طرفدار آزادی هستند. از جمله رهبران انقلاب اسلامی. آزمون اصلی در مقام قدرت است که چقدر به شعارهای دوران مبارزه وفادار می‌مانند.

نکتۀ دوم اینکه من بدون اغراق، نخستین کسی بودم که ۱۳سال پیش در یک برنامۀ زنده در سیمای ج.ا از خدمات رضاشاه تقدیر کردم و به کتابی که در مورد ایشان نوشتم، متأسفانه اجازۀ چاپ داده نشد. به کتاب دیگرم هم که روایت کاملاً متفاوتی از روایت حکومتی پیرامون محمدرضاشاه پهلوی است نیز، ایضاً اجازۀ انتشار داده نشد.

نکتۀ سوم آنکه پدیدۀ «رضاشاه، روحت شاد» بیش از آنکه معلول یک بررسی و ادراک تاریخی باشد، عکس‌العمل مردم از سرخوردگی و ناامیدی‌شان از عملکرد نظام می‌باشد. بنابراین از جناب ولیعهد انتظار می‌رود که ضمن احترام به احساسات مردم، درعین حال نمی‌بایستی حقیقت را فدای محبوبیت مردمی سازیم. رویه‌ای که مع‌الأسف برخی از چهره‌های اپوزیسیون آنرا پیشه کرده‌اند. تا دیروز سنگ انقلاب را به سینه می‌زدند، اما به‌منظور همرنگی با جماعت و بهره‌برداری از احساسات مردمی، یک‌شبه سلطنت‌طلب شده و سر بر آستان شاهزاده نهاده‌اند.

اصل نامه، مخالفت با نظر شاهزاده پیرامون مشروطه‌گرایی پهلوی‌هاست. اجمالش این است که بنیان مشروطه، حکومت بر اساس «قانون» بود. مشروطه، قدرت و اختیارات شخص اول مملکت را محدود می‌ساخت به قانون. شاهنشاه نمی‌توانست هر چه را که اراده می‌کرد، انجام دهد. در طی ۵۷سال حاکمیت‌شان، پهلوی‌ها هر سیاستی را که می‌خواستند، اجراء کردند.

بحث بر سر ذات آن تصمیمات نیست. همۀ حکومت‌ها مدعی‌اند آنچه می‌کنند، به‌خیر و صلاح مردم و کشور است. بالفرض که تمامی تصمیمات پهلوی‌ها با نیت خیرخواهانه و از سر وطن‌پرستی بوده، این سؤال همچنان باقی می‌ماند که آیا حتی یک مورد پیش آمد که رضاشاه یا محمدرضاشاه، سیاستی را خواسته باشند اجراء نمایند، اما چون قانون اساسی چنین اختیاراتی به آنها نمی‌داده، نتواسته‌اند آنرا اجراء نمایند؟ بماند پاسخگو بودن حکومت در برابر مجلس، انتخابات آزاد و سایر ارکان مشروطه.

متن کامل نامه سرگشاده صادق زیباکلام به شاهزاده رضاپهلوی را در پادکست «پهلوی» و «مشروطه» بشنوید:

https://t.me/sadeghZibakalam/4616