اختلال و قطعی گسترده در اینترنت ایران

بنا بر اعلام کاربران شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌های داخلی، اینترنت ثابت و همراه از ساعت هشت و سی دقیقه روز دوشنبه، سوم مرداد، در بسیاری از مناطق تهران و برخی مناطق دیگر ایران قطع شد.

به گزارش رادیو فردا، بر اساس گزارش‌ها این موضوع موجب اختلال در روند امور بسیاری از اداره‌ها و شرکت‌ها شده و در مناطق محدودی هم که اینترنت وصل است، سرعت آن بسیار کُند گزارش شده است.

در اولین واکنش رسمی به این موضوع، شرکت مخابرات ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «قطعی اینترنت‌های همراه و خانگی در تهران و مناطق مختلف ارتباطی به شرکت مخابرات ایران ندارد.»

اداره‌ کل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران در عین حال تایید کرد که از ساعاتی پیش، صبح دوشنبه، اختلال ایجادشده باعث «قطعی موقت» اینترنت در «برخی نقاط کشور» شده است.

در همین حال سایت خبری «تجارت نیوز» به نقل از یک منبع آگاه در وزارت ارتباطات و فناوری دلیل قطعی گسترده اینترنت را «اختلال برق در شرکت ارتباطات زیرساخت (ساختمان LCT)» اعلام کرد.

مظفری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات، نیز در رشته‌توئیتی ضمن تأیید این خبر نوشت که اختلال برق در سالن «Colocation» رخ داده‌‌ است و در حال حاضر دسترسی به برخی از تجهیزات میسر نیست.

این کارشناس از شرکت ارتباطات زیرساخت به‌عنوان «قلب اینترنت کشور» یاد کرده که «تجهیزات اصلی بیشتر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات دسترسی و دیتاسنتر» در آن واقع شده است.

به گفته آقای مظفری، تجهیزات موجود در این سالن که باید به طور شبانه‌روزی روشن باشند، به‌شدت به تغییر ولتاژ برق حساس‌اند و قطع برق باعث آسیب به ‌آن‌ها می‌شود.

این کارشناس در ادامه توضیح داده است که حتی با وجود وصل دوباره برق، روند رفع مشکل ممکن است به دلیل نیاز به «کار فیزیکی» و «تغییر در تجهیزات» زمان‌بر باشد.

ساعت‌ها پس از شروع اختلال، ظهر دوشنبه شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که «اختلال در شبکه اینترنتی برخی مناطق تهران که از حدود ساعت ۸ و ۳۰ دقیقه صبح امروز اتفاق افتاده بود، برطرف شد».

این شرکت نیز دلیل قطع اینترنت را «فرسودگی خطوط و تجهیزات انتقال برق» عنوان کرد، اما توضیح بیشتری نداد.

ایران طی سال‌های گذشته کمتر از نیمی از اهداف رشد تولید برق را محقق کرده و امسال با ۱۵ هزار مگاوات کسری برق مواجه است، به‌گونه‌ای که بر اساس آمار وزارت نیرو، در بهار امسال صادرات برق ۷۰ درصد کاهش یافته و واردات آن ۸۰ درصد اوج گرفته است.

در سال‌های گذشته به‌ویژه در ماه‌های اخیر شهروندان ایرانی از کُند شدن سرعت اینترنت و اختلال در آن بسیار شکایت کرده‌اند، اما قطع کامل اینترنت به دلیل وقوع مشکلات فیزیکی در مراکز فنی مربوط به اینترنت سراسری نیز بارها رخ داده‌ است. از جمله ارتباط اینترنتی شمار زیادی از شهروندان در تهران و کرج روز ۱۳ اسفند قطع شد و مقام‌های مسئول دلیل آن را وقوع «آتش‌سوزی در یک مرکز داده‌‌های اینترنت در تهران» اعلام کردند.

مظفری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات، نیز تأیید کرده است که اختلال برق در شرکت ارتباطات زیرساخت برای چندمین بار است که در سال ۱۴۰۱ رخ می‌دهد.

اختلال ایجادشده در اینترنت در ایران در حالی رخ داده که سفر اخیر وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی به روسیه در کانون توجه قرار گرفته است.

در رسانه‌های داخلی، یکی از اهداف سفر عیسی زارع‌پور به مسکو «رایزنی و همکاری در خصوص شبکه اینترنت ملی » عنوان شده است. هم‌زمان با این سفر وب‌سایت موتور جستجوی روسی یاندکس هم که سال‌ها فیلتر بود، رفع فیلتر شد.

پیش از آن اما از روز ۲۱ تیرماه دسترسی کاربران اینترنت در ایران به دو موتور جست‌وجوی پرکاربرد بینگ و گوگل محدود شده و در حالت «قفل کودک» قرار گرفته است که به‌معنای تشدید محدودیت‌ها در روند گردش اطلاعات در کشور است.

قطع یا اختلال اینترنت در ایران هر بار به موج نگرانی شهروندان از اجرا شدن طرح موسوم به «صیانت از اینترنت» دامن می‌زند.

پیش‌نویس این طرح که ابتدا در سال ۹۷ مطرح شد، به دولت و نیروهای مسلح اختیار می‌دهد که زیرساخت‌ها و نحوه ارتباط شبکه اینترنت ایران با شبکه جهانی را کنترل کنند.

«طرح صیانت» پس از آن‌ در دستور کار مجلس قرار گرفت که رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی‌های متعدد خود، فضای مجازی در ایران را «ول و رها» خواند و از محدود نکردن آن توسط نهادهای مسئول انتقاد کرد.

به‌گفته غلامرضا نوری قزلجه، نماینده مجلس، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، این طرح را «به شورای عالی فضای مجازی فرستاد که آن‌ها روی این موضوع کار کنند»، اما هدف از این کار اعلام نشد.

«خانه آزادی» (فریدم هاوس) اواخر شهریور در گزارشی مربوط به سال ۲۰۲۱، شاخص آزادی اینترنت در کشورهای جهان را رتبه‌بندی کرده بود که در آن رتبه ۱۰۰ بهترین شرایط به‌ شمار می‌آید.

در این گزارش، رتبه ایران ۱۶ از ۱۰۰ اعلام شده است که با این حساب ایران یکی از بدترین کشورها با کمترین آزادی اینترنت، حتی پایین‌تر از کشورهایی همچون بلاروس، ازبکستان و پاکستان، رده‌بندی شده بود.