چرا خانواده ١١ دختربچه قربانی‌تعرض‌شکایت‌نکردند؟

علی مجتهدزاده / امتداد

خبر تعرض یک معلم ۵۵ ساله به ١٨ دانش آموز دختر در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی، خبری به غایت شوکه کننده و دهشتناک بود. اگر در نظام آموزشی و همینطور نظام سلامت روان ما آموزش سیستماتیک خودمراقبتی و آگاهی جنسی برای کودکان وجود داشت احتمالا با چنین مساله‌ای با این ابعاد مواجه نمی‌شدیم.

خبر این اتفاق البته نکته غم‌انگیز دیگری هم داشت که کمتر مورد توجه قرار گرفت. رئیس کل دادگستری استان خراسان جنوبی در این رابطه به «رکنا» گفته است که فقط خانواده ٧ نفر از دختربچه های قربانی حاضر به طرح شکایت از فرد متجاوز شده‌اند. به عبارتی ١١ خانواده اقدامی انجام نداده‌اند.

این مساله یعنی عدم شکایت و دادخواهی خانواده ١١ دانش آموز که فرزندان آنها مورد جنایتی به این شکل قرار گرفته‌اند یک زنگ خطر برای نظام حقوقی و قضایی و فرایندهای دادرسی کشور خصوصا در مورد جرایم مرتبط با حیثیت افراد است. به عبارتی شرایط در ایران به گونه‌ای است که قربانیان این دست جنایات علاوه بر صدمه و آسیب شدیدی که بابت وقوع جنایت متحمل می‌شوند، زمینه مساعدی برای دادخواهی هم پیش روی خود نمی‌بینند. البته تنها بخشی از این را می‌تواند ناظر به اشکالات قضایی در کشور دانست و حتما بخش مهمی از این آسیب ناظر به خلاءهای اجتماعی و فرهنگی است.

پیشتر هم در موارد مشابه بسیار دیده بودیم که خانواده‌ها تحت تاثیر فشارهای اجتماعی و تصوری که از مساله حیثیت و آبرو دارند، عطای دادخواهی قضایی را به لقاء آن می‌بخشند. یک نمونه اخیر آن بریدن سر یک زن جوان ١٧ ساله به نام مونا حیدری توسط شوهرش در اهواز بود که در بهمن ماه سال قبل رخ داد و طبق اظهارات مقامات قضایی، اولیاء دم اقدام به طرح شکایت از قاتل نکردند.

هر چه هست عدم اقدام برای دادخواهی قضایی در این دست موارد نشان از یک بی تعادلی و عقب ماندگی حقوقی در ایران دارد و عموم قربانیان یا خانواده‌های آنها فکر می‌کنند که بعد از دادخواهی حمایت قانونی و فرهنگی و اجتماعی لازم از آنها به عمل نمی‌آید. اینکه خانواده ١١ نفر از قربانیان این تعرض برای ثبت شکایت و دادخواست خود اقدامی نکرده‌اند یک زنگ خطر حقوقی، فرهنگی و اجتماعی است که باید جدی گرفته شود.