یائیر لاپید نخست‌وزیر جدید اسرائیل کیست؟

یولاند نل /  بی‌بی‌سی، بیت المقدس

یائیر لاپید از ۱۰ سال پیش که از یک مجری برنامه تلویزیونی گپ و گفت سیاسی به یک سیاستمدار تبدیل شد، آرزو داشت نخست‌وزیر اسرائیل شود.

اکنون، این سیاستمدار میانه رو که نخست‌وزیر جدید کشورش می‌شود، می‌کوشد اثبات کند که در بلندمدت شایستگی بالاترین مقام را دارد، در حالی که این کشور آماده می‌شود تا برای پنجمین بار در کمتر از چهار سال به پای صندوق‌های رأی برود.

این بوکسور آماتور سابق مطمئناً با حملات شدید بنیامین نتانیاهوی محافظه‌کار - با سابقه‌ترین رهبر اسرائیل - مواجه خواهد شد، که لاپید در سال ۲۰۲۱ با ایجاد یک اتحاد نامحتمل بین هشت حزب سیاسی متفاوت از نظر ایدئولوژیک با موفقیت او را کنار زد.

پس از رأی به انحلال پارلمان، آقای لاپید که وزیر امور خارجه بود، به دلیل توافق تقسیم قدرت با نفتالی بنت، ملی‌گرای راست‌گرا و مذهبی، که در سال گذشته نخست‌وزیر بود، قدرت را در دست می‌گیرد.

قرار است که او حداقل برای یک دوره موقت تا تشکیل دولت جدید پس از انتخابات در ماه اکتبر یا نوامبر، و در صورت عدم امکان تشکیل ائتلاف احتمالاً پس از آن ، مسئولیت داشته باشد.

آقای لاپید در حالی که در کنار آقای بنت ایستاده بود تا پایان دولت ائتلافی خود را اعلام کند، گفت: «حتی اگر در چند ماه آینده دوباره انتخاباتی را برگزار کنیم، چالش‌های پیش روی ما منتظر انتخابات نخواهند ماند». دولت ائتلافی آقای بنت که درگیر جدال داخلی بود اکثریت شکننده خود را از دست داد.

در حالی که به نظر می‌رسید که او همین حالا در مسیر مبارزات انتخاباتی است، مسائل مهمی را که در مورد اسرائیل می‌دید، فهرست کرد: هزینه‌های بالای زندگی و تهدیدات امنیتی در نوار غزه، لبنان و ایران.

در حمله‌ای به آقای نتانیاهو - که همچنان به اتهام فساد تحت محاکمه است و خود منکر آن اتهامات است - متعهد شد در برابر «نیروهایی که تهدید می‌کنند اسرائیل را به کشوری غیر دموکراتیک تبدیل کنند» بایستد.

یائیر لاپید در سال ۱۹۶۳ در تل آویو به دنیا آمد. مادرش نویسنده بود، در حالی که پدرش، بازمانده هولوکاست، نیز روزنامه‌نگاری بود که وارد سیاست شد و به عنوان حامی آشکار سکولاریسم شناخته می‌شد.

آقای لاپید در طول خدمت سربازی خود به عنوان خبرنگار برای یک مجله نظامی کار می‌کرد. او دانشگاه را ادامه نداد، اما مطالبی برای روزنامه‌ها و کتاب و فیلمنامه نوشت، آهنگ ساخت و در فیلم‌هایی بازی کرد، و سپس با کمک ظاهر زیبا و خوش‌تراشش وارد تلویزیون شد.

او به عنوان گوینده اخبار تلویزیون، با موفقیت در مصاحبه‌ها صاحبان قدرت را به چالش کشید. اگرچه طی سال‌ها، تصاویر ویدئویی از یک برنامه برای او دردسر درست کرد - طی مصاحبه‌ای با بنیامین نتانیاهو، که در آن زمان وزیر دارایی بود، آقای لاپید اعلام کرد: «من چیزی در مورد اقتصاد نمی‌دانم».

با این حال، حرفه سیاسی آقای لاپید به دنبال اعتراضات اجتماعی-اقتصادی در سال ۲۰۱۱ آغاز شد. او حزب یِش عتید (آینده‌ای وجود دارد) را با وعده رسیدگی به مسائل طبقه متوسط تشکیل داد.

این حزب در انتخابات سال ۲۰۱۳ با تمرکز بر هزینه‌های بالای مسکن، اصلاحات آموزشی، و حذف معافیت از خدمت سربازی برای جامعه یهودی افراطی ارتدوکس که مورد خشم بسیاری از اسرائیلی‌های سکولار بود، عملکردی قوی داشت.

یش عتید در نهایت به ائتلافی به رهبری حزب لیکود آقای نتانیاهو پیوست. آقای لاپید تا اواخر سال ۲۰۱۴ وزیر دارایی بود و تنش بین این دو منجر به برکناری او شد.

پس از انتخابات، آقای لاپید خود را به عنوان رهبر اپوزیسیون معرفی کرد و اغلب با نخست‌وزیر درگیری داشت. در سال ۲۰۱۸ و زمانی که پلیس توصیه کرد که آقای نتانیاهو با اتهامات فساد روبرو شود، آقای لاپید به عنوان شاهد کلیدی در پرونده‌ای علیه او معرفی شد.

یائیر لاپید به عنوان نخست‌وزیر در دیدار ماه آینده جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا از اسرائیل از او استقبال می‌کند و در مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر سخنرانی خواهد کرد.

وقتی پای موضوع کلیدی درگیری طولانی مدت اسرائیل با فلسطینی‌ها به میان می‌آید، می‌توان انتظار داشت که او نسبت به اسلاف اخیر خود دیدگاه معتدل‌تری داشته باشد. آقای لاپید تعهد خود را به راه حل دو کشوری ابراز کرده است. با این حال، او در برخی از نکات اصلی سازش ناپذیر است.

او قبلاً در مصاحبه‌ای برای من روشن کرده بود که بیت المقدس باید پایتخت تقسیم نشده اسرائیل باقی بماند و گفت که ادعاهای فلسطینیان در مورد شرق این شهر، به عنوان پایتخت کشور مورد انتظار آنها در آینده، «کاملا ساختگی» و «بدون ریشه تاریخی» است.

در حالی که بنیامین نتانیاهو - که به دنبال ششمین دوره نخست‌وزیری خود است - می‌خواهد رقیب سرسخت خود را در زمینه امنیت، به خصوص در مورد ایران و تروریسم، ضعیف جلوه دهد، چالش برای یائیر لاپید این است که ثابت کند می‌تواند از اسرائیل در برابر دشمنانش محافظت کند و وحدت داخل کشور را تقویت کند. او همچنین باید بر تصویری که مخالفانش از او به عنوان نماینده نخبگان اندک‌شمار و بهره‌مند تل آویو نشان داده‌اند غلبه کند.

در حالی که او در نزد احزاب افراطی ارتدوکس به شدت نامحبوب باقی مانده، آقای لاپید نشان داده است که می‌تواند برای رسیدن به اهدافش با شرکای مختلف همکاری کند. او قبل از مهندسی ائتلاف گسترده در سال گذشته که با هدف جایگزینی آقای نتانیاهو به دست آمده بود، با بنی گانتز، رئیس سابق ارتش و وزیر دفاع فعلی، در تعدادی از انتخابات بی‌نتیجه در سال ۲۰۱۹ همکاری کرد.

دولت - که برای اولین بار شامل یک حزب اسلامگرای عرب بود - به دلیل شمول‌گرایی در یک دوره قبیله‌گرایی سیاسی مورد تحسین جهانی قرار گرفت. دستاوردهای آن شامل مدیریت دو موج ویروس کرونا، تصویب اولین بودجه اسرائیل در بیش از سه سال گذشته و بهبود روابط با واشنگتن و متحدان عرب بود.

نظرسنجی‌ها در حال حاضر حاکی از آن است که حزب لیکود بیشترین تعداد کرسی‌ها را در انتخابات بعدی به دست خواهد آورد، اما حتی با شرکای خود، اکثریت حاکم در پارلمان را به دست نخواهد آورد.

یائیر لاپید در ماه‌های آینده از داخل اقامتگاه نخست‌وزیری، تلاش خواهد کرد تا بار دیگر به دستاوردهای غیرمنتظره سیاسی برسد، و تلاش خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که پس از انتخابات اسرائیل، می‌تواند مهار قدرت را در درست داشته باشد.