جمعه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ -
Friday 17 May 2024
|
ریسپانسیبل استیکرافت
الی گرانمایه / تحریریه دیپلماسی ایرانی
مشکل اساسی تهران در بازگشت به برجام بیش از آنکه اقتصادی باشد سیاسی است. رهبران ایران به توافقی که قرار است زنده شود، اعتماد چندانی ندارند زیرا بر این باورند که دولتهای جانشین لزومی نمیبینند که از سلف خود پیروی کنند.
این باور در تهران تقویت شده که دموکراتها برای پیروزی در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده به اندازه کافی قوی نیستند. بنابراین چه بسا تمام دستاوردها طی دو سال آینده از بین برود. از آن گذشته، هدف اعلام شده بایدن از گفت وگو برای یک توافق طولانی تر و قوی تر با ایران، بسیاری از سیاستمداران ایرانی را نگران میکند. آنها میترسند که به محض دستیابی به توافق، دولت بایدن تهدید کند که تحریمها را دوباره علیه کشور اعمال میکند مگر اینکه وارد دور تازه گفت وگوها شود.
از سوی دیگر، جناحهای تندرو در ایران استدلال میکنند که عاقلانه نیست اهرم هستهای که میتواند در برابر یک رئیس جمهوری قویتر در آمریکا، از آن استفاده کرد را از دست بدهند. آنها ادعا میکنند که شوک اقتصادی رفع تحریمها ارزش مزایای کوتاه مدت توافق با دولت بایدن را ندارد. دولت ابراهیم رئیسی نیز تا به حالا نتوانسته حمایت داخلی کافی برای نهایی کردن توافق وین را به دست آورد. ایران خواستار حذف نام سپاه از فهرست گروههای تروریستی است، هم به این دلیل که دولت روحانی نتوانست این امتیاز را به دست آورد و هم به این دلیل که کسب این امتیاز میتواند به ایجاد اجماع داخلی در حمایت از توافق کمک کند.
بنابراین، ایالات متحده و متحدان اروپایی آن اکنون باید بستهای از ابتکارات اقتصادی و سیاسی را پیشنهاد دهند که میتواند انگیزه بیشتری برای ایران برای پذیرش متنی که در وین به دست آمد، ایجاد کند. این اقدامات باید با اجرای کامل توافقنامه ۲۰۱۵ پیوند بخورد و برای حفاظت از منافع غرب طراحی شود؛ مانند تقویت امنیت انرژی و همکاریهای اقتصادی منطقه ای.
دومین مانع بزرگ، فقدان آشکار تمایل دولت بایدن به در پیش گرفتن یک هماورد سیاسی داخلی پرهزینه بر سر توافق هستهای است. شک و تردید بایدن که احتمالا با نزدیک شدن به انتخابات میان دورهای ایالات متحده در ماه نوامبر افزایش خواهد یافت، رهبران اروپا را نگران میکند که او وارد یک بحران هستهای مهم میشود. به همین دلیل است که رهبران اروپا اکنون باید مستقیما با دولت بایدن و رهبران ایران تعامل داشته باشند تا آنها را به اجرای اقدامات مورد توافق در وین وادار کنند.
سومین مانع بزرگ خطر فزایندهای است که ایران، ایالات متحده و اسرائیل سقف تحمل تنش پذیری دیگری را درست ارزیابی نکنند. برخی از مقامات در تهران معتقدند که گسترش برنامه ریزی شده فعالیتهای هستهای بهترین راه برای تحت فشار قرار دادن دولت بایدن برای گرفتن امتیاز است. فراتر از آن، بسیاری از تندروها، لحظه سیاسی کنونی را فرصتی برای به دست آوردن قدرت سیاسی و اقتصادیِ بیشتر از طریق مسدود کردن توافق هستهای تازه و تلاش برای رویارویی میدانند. نمونهای از آن توقیف نفتکشها توسط یونان به درخواست واشنگتن و پاسخ ایران در توقیف دو نفتکش یونانی بود. اکنون گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه تندروهای ایرانی بر این مسئله پافشاری دارند که ایران غنی سازی اورانیوم خود را به میزان بیسابقه ۹۰ درصد افزایش دهد و به طور کلی از معاهده منع اشاعه تسلیحات هستهای خارج شود.
با این حال، چنین اقدامی احتمالا با واکنش تند اسرائیل یا ایالات متحده – چه بسا یک اقدام نظامی – روبه رو شود. گمانه زنیهای گستردهای وجود دارد که اسرائیل از ابتدای سال کارزار ترورهای مرتبط با برنامه هستهای ایران را افزایش و تأسیسات نظامی ایران را هدف قرار داده است. اکنون به نظر میرسد بایدن سازوکار فشار حداکثری سلف خود علیه ایران را با انباشته کردن تحریمها علیه ایران و تشدید اجرای این اقدامات از سر گرفته است.
بسیاری از سیاست گذاران در واشنگتن بر این باورند که رهبران ایران در درجه اول توسط الزامات اقتصادی هدایت میشوند، اما آنها توجه کافی به این خطر ندارند که اگر ایالات متحده محدودیتهای بیشتری بر صادرات نفت ایران اعمال کند، ممکن است به نوعی تشدید نظامی که در سال ۲۰۱۹ رخ داد، که جریان انرژی از طریق خلیج فارس را مختل کرد، بازگردد.
نیاز اروپا به احیای توافق هستهای ایران بیش از هر زمان دیگری است. نه ایران و نه آمریکا برنامه قابل اجرا برای مدیریت پیامدهای فروپاشی توافق ندارند. رهبران اروپایی، مشغول جنگ روسیه علیه اوکراین هستند. با این حال، آنها باید بدانند که چنین فروپاشی نه تنها میتواند به تشدید نظامی منجر شود، بلکه میتواند مشکلات آنها را در بازار انرژی نیز تشدید کند. برای مقابله با این تهدیدها، آنها باید از بورل پیروی کنند و فوراً تلاشهای خود در زمینه دیپلماسی سطح بالا را تقویت کنند.
| |||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024
|