بیانیهٔ کانون نویسندگان ایران به مناسبت سخنان رئیس جمهوری در نمایشگاه کتاب

آقای حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، در مراسم گشایش نمایشگاه کتاب «شهر آفتاب» در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۵ اعلام کرد که «من بار‌ها در دولت گفته‌ام، به وزیر ارشاد هم گفته‌ام نظر من این است [که] باید کار‌ها را به صاحب نظران واگذار کنیم. این کتاب خوب است یا بد، قابل چاپ هست یا نیست [را] به انجمن نویسندگان و ناشران واگذار کنیم... امروز زمانی است که ما باید به مؤلفین‌مان امنیت و آزادی بدهیم و به ناشران‌مان فضای رقابت و شفاف بدهیم... آن کسی که دلسوزانه نقادی می‌کند نباید در پیچ و خم کتابش و نوشتارش و شعرش گرفتار شود».

بی‌گمان، دولت موظف است امنیت و آزادی نویسندگان را تأمین کند، و سخن رئیس جمهوری تا آنجا که به بیان این وظیفه مربوط می‌شود، مغتنم است. اما رفتار و عملکرد واقعیِ دولت یک بار دیگر نشان داد که واقعیت چیزی غیر از سخن آقای روحانی است. این سخن هنوز به تمامی در اینجا و آنجا منتشر نشده بود که مسئولان «وزارت ارشاد»، در ادامهٔ‌‌ همان سنت سخت جان و دیرپای سانسور در این وزارت خانه، ورود آثار بسیاری از شاعران، نویسندگان و مترجمان را به نمایشگاه کتاب کنونی ممنوع اعلام کردند و صد‌ها عنوان کتاب فارسی و غیرفارسی را که ناشران گوناگون ایرانی و خارجی به نمایشگاه آورده بودند جمع آوری کردند.

عمل و رفتار است که صحت و سقم گفتار را نشان می‌دهد، و همین نکته برای بیان این حقیقت بس است که دولت نه تنها خواهان «امنیت و آزادی» نویسندگان نیست بلکه، برعکس، مجری سیاست سانسور آثار نویسندگان آزادی‌خواه است. شاید دولت بتواند بگیر و ببندهای فعالان اجتماعی و فرهنگی و سیاسی را با این بهانه توجیه کند که از سوی نهادهای دیگر انجام می‌گیرد و قوهٔ مجریه نقشی در آن ندارد، هر چند این قوه در این زمینه نیز بی‌شک مسئول است. اما در زمینهٔ سانسور کتاب و صدور مجوز برای انتشارآن حتی این بهانه‌ را نیز در دست ندارد، چرا که انتشار کتاب زیر نظارت مستقیم و تابع دستور قوهٔ مجریه و شخص رئیس جمهوری است. اگر آقای روحانی به راستی خواهان «امنیت و آزادی» نویسندگان است باید از بیان سخنان زیبا اما فاقد ضمانت اجرایی فرا‌تر رود و به طور واقعی و عملی در راه آزادی اندیشه و بیان گام بردارد. به عمل کار برآید، به سخن دانی نیست.

کانون نویسندگان ایران، ضمن استقبال از هرگونه اقدام عملی و واقعی در زمینهٔ الغا و امحای شیوه‌های سانسور و آزادی ستیزی، پیرو اصل نخست منشور خود، آزادی اندیشه و بیان و نشر را در همهٔ عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی بی‌هیچ حصر و استثنا حق همگان می‌داند و مصمم و پیگیر به فعالیت و تلاش خود برای تحقق این اصل آزادی خواهانه ادامه می‌دهد.

کانون نویسندگان ایران
۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵