روحانی و رهبرمافیا می‌دانند که کاری از دستشان بر نمی‌آید و این صحبت‌ها خوراک تبلیغاتی داخلی است. در واقع بدون کمک همه جانبه مردم برعکس صحبت خامنه‌ای، حکومت در برابر ترامپ «هیچ غلطی نمی‌تواند بکند»!

هنوز طبقه متوسط شهری برای مشارکت در پروژه براندازی به اجماع نرسیده و تصمیم خود را نگرفته است البته این به آن معنا هم نیست که به اصلاحات با این اصلاح‌طلبان امید بسته است. بلکه به نظر می‌رسد همچنان در جستجوی نیروی است که بتواند خواست تحول‌خواهی و تغییرات بنیادی‌اش را نمایندگی کند.

جمهوری اسلامی در جهان منزوی است و قادر نبوده و نخواهد بود از حقوق ملی ایران در نهادهای بین‌المللی دفاع کند. این تنها موردی نیست که نظام جمهوری اسلامی برای سیاست‌های مخرب خود ثروت ملی ایران را برباد داده است.

اخلال در جریان آزاد خبررسانی هیچگاه در جهت منافع ملی نبوده است مانند انواع سانسور خبری در مورد ابعاد شکست‌های جنگی از عراق در جنگ هشت ساله و پیامدهای طولانی شدن جنگ توسط فرماندهان و سیاستمداران آن زمان که خساراتی غیرقابل جبران برای کشور پدید آورد.

عیسی سحرخیز اعتراض‌های خیابانی را «کور، پراکنده، بی‌تشکیلات و بی‌رهبری را بی‌سرانجام و ناامیدی افزا» می‌داند. اما این اعتراض‌ها کور نیستند. مردم ناخرسند به روشنی می‌گویند چه نمی‌خواهند و چه می‌خواهند. پراکنده هم نیستند، بلکه گسترده‌اند. رهبری هم از ورای همین بپاخیزی‌ها بر می‌آید.

من گذار از نظام جمهوری اسلامی و برپایی یک دولت سکولار در کشور را در آینده‌ای نه چندان دور هم بایسته می‌دانم، هم ناگزیر، و هم ناوابسته به خواست این یا آن شخص. اینکه کار چگونه انجام خواهد شد هنوز به درستی نمی‌دانم. شاید آرام، شاید هم با خشونت بسیار.

پرسش مرکزی این نوشته آن است که چرا در این صد و اندی سال گذشته، ایران نتوانست بر استبداد سیاسی نقطه پایانی بگذارد و به نوعی رژیم سیاسی دمکراتیک دست یابد؟ به عبارت دیگر، تا کنون مهمترین موانع گذر از استبداد چه‌ها بوده‌اند و امروز مهمترین راه‌های جلوگیری از بازتولید استبداد در فردای سرنگونی حکومت مذهبی چیره بر ایران چه‌ها هستند؟

بنظر من هواداران واقعی حفظ وحدت ملت ایران و تمامیت ارضی ایران باید رفع تبعیض‌های زبانی و دینی را هم در برنامه آینده خود قرار دهند و حقوق برابر همه جوامع تشکیل دهنده ایران را بشناسند و متعهد شوند که در مجلس مؤسسان آینده این پیشنهاد‌ها را مطرح کنند.