روایت میدانی “نشریه اشپیگل” از تقابلِ نیرو‌های ویژه اوکراینی با ارتش روسیه در دونباس

فرارو- نشریه اشپیگل در گزارشی میدانی، با دو تن از فرماندهان نیرو‌های ویژه اوکراینی (که در جبهه‌های شرقی این کشور در منطقه “دونباس” و در شهر “مارینکا”، با نیرو‌های روسی و جدایی طلبان تحت حمایت آن‌ها در حال نبرد هستند) همراه شده و به ثبت برخی تحولات مرتبط با این جنگ، به صورت عینی و زنده پرداخته است.

اشپیگل در گزارش خود به طور خاص تاکید دارد که با توجه به فرسایشی شدن جنگ و البته تقویت توان تسلیحاتی اوکراینی ها، آن‌ها تا حد زیادی توانسته‌اند ابتکار عمل را از نیرو‌های روسی در چهارچوب این جنگ بگیرند. کما اینکه به گفته فرماندهان اوکراینی، چندین نوبت تلاش‌های روس‌ها جهت تسخیر برخی مناطق در دونباس، با شکست رو به رو شده است.

با این حال، خبرنگار اشپیگل، شدت حملات موشکی و توپخانه‌ای روسیه به این مناطق را قابل توجه توصیف کرده است. اشپیگل در این گزارش جدای از مسائل نظامی، برخی نکات و مسائل مرتبط با وضعیت مردم در مناطق جنگ زده را نیز به نحوی مستند مورد اشاره قرار داده است.

نشریه اشپیگل در این رابطه می‌نویسد: «فرمانده “الکساندر استارینا” دست راست خود را از روی دنده خودرو بر می‌دارد و به جلو اشاره می‌کند. شهری کوچک در شرق اوکراین قرار دارد: دو برج طلایی کلیسا، تعدادی ساختمان‌هایی که در عصر شوروی ساخته شده‌اند و دیگر خانه‌های کم ارتفاع. استارینا می‌گوید: «آنجاست، این شهر مارینکا است». وی خودرو را به دروازه‌های ورودی شهر نزدیک می‌کند. صدای شلیک گلوله و توپ به صورت کم و بیش به گوش می‌رسد.

سرهنگ “نیکلا داویدنکو”، در کنار فرمانده نشسته است. در یک دست او اسلحه قرار دارد. این دو نیروی نظامی ویژه اوکراینی در حال حرکت به سمت موضع مشخص شده برای آن‌ها در مناطق جنگی شرق اوکراین هستند. هرچه در جاده به پیش می‌رویم، شدت خرابی‌ها نیز بیشتر می‌شود. گلوله باران ها، سقف‌های خانه‌ها را ویران کرده‌اند و خودرو‌های زیادی نیز در آتش می‌سوزند. استارینا خودرو را در یک محوطه کوچک پارک می‌کند. سربازان به طور مرتب خودرو‌های خود را عوض می‌کنند. برای درگیری‌هایی که در فاصله نزدیک اتفاق می‌افتند، آن‌ها وسایل نقلیه سبک که قدرت مانور زیادی نیز دارند را ترجیح می‌دهند. فرمانده می‌گوید که خودرو‌های زرهی کاربرد چندانی در صحنه جنگ مارینکا ندارند.

در شرایط کنونی، این دومین مرتبه است که شهر مارینکا در نزدیکی “دونتسک”، صحنه درگیری‌هایی می‌شود که از این ظرفیت برخوردار هستند که حتی آینده اوکراین را مشخص کنند. جنگ میان جدایی طلبان حامی روسیه و نظامیان اوکراینی هشت سال قبل در اینجا یعنی در دونباس آغاز شد. منطقه‌ای که به استخراج ذغال سنگ در شرق اوکراین مشهور است. پس از درگیری‌های گسترده و شدید، ارتش اوکراین توانست در ژوئن سال ۲۰۱۵، بار دیگر مارینکا را به کنترل این کشور در آورد. از آن زمان تاکنون، جبهه‌ای در امتداد شرقی اوکراین ایجاد شده که در قالب آن جنگ و درگیری است.

روایت میدانی  تا ۲۷ فوریه سال جاری میلادی، روسیه کم و بیش از جدایی طلبان شرق اوکراین حمایت می‌کرد. سپس شاهد آن بودیم که خود روسیه به اوکراین حمله کرد. از آن زمان تا به امروز، سربازان روسی در کنار جدایی طلبان جمهوری خودخوانده دونتسک، علیه اوکراین می‌جنگند. پس از ناکامی روسیه در فتح کیف، پایتخت اوکراین، رهبری روسیه فاز دومِ آنچه عملیات ویژه در خاک اوکراین می‌خواند را آغاز کرده است.

عملیاتی که هدف اصلی آن، تحت کنترل درآوردنِ کل مناطق دونتسک و لوهانسک توسط روسیه است. با این حال، این نیرو‌های جدایی طلب، در نبرد خود با اوکراین، بایستی با زبده‌ترین نیرو‌های نظامی اوکراینی بجنگند. حدودا ۱۰۰ نفر از این نیروها، به گردان ۷۴ شناسایی ارتش اوکراین به فرماندهی استارینا تعلق دارند. فردی ۴۱ ساله که هم رزمانش وی را “استاری” و یا پیرمرد خطاب می‌کنند. او یک کلاه خودِ نظامی دارد و یک جلیقه ضدگلوله نیز بر تن که برای وی کوچک است. او بسیار متمرکز و آرام به نظر می‌رسد.

استارینا در سه جبهه “پیسکی”، “آوادیوکا” و “مارینکا”، که در جنوب دونباس قرار دارد، نیروهایش را رهبری می‌کند. او می‌گوید که از زمان آغاز مرحله دوم عملیات نظامی ارتش روسیه در خاک اوکراین، شهر مارینکا به صورت لاینقطع هدف گلوله باران نیرو‌های روسیه بوده است. برخی منابع شهری مارینکا گفته‌اند که این شهر روزانه هدف ۳۰۰ موشک روسی گراد قرار می‌گیرد.

در عین حال، پهپاد‌های روسی نیز به طور مرتب بر فراز شهر گشت زنی می‌کنند و بعضی اوقات به وضوح دیده می‌شوند. قطعات تکه تکه شده راکت‌ها را می‌توان در هر گوشه و کناری دید. شمار کمی از نیرو‌های امدادی جرات می‌کنند که پا به شهر مارینکا بگذارند و دلیل اصلی آن نیز حجم بالای درگیری‌ها در این شهر است.

استارینا معتقد است همین نیرو‌های روسی تا حد زیادی ابتکار عمل را در جبهه جنگ شرقی اوکراین از دست داده‌اند. به گفته وی، این مطلب را اوکراینی‌ها هم از طریق پهپاد‌های شناسایی خود و هم شنود‌های اطلاعاتی که انجام می‌دهند، به وضوح متوجه شده‌اند. شمار زیادی از نیرو‌های نظامی روسیه کشته و زخمی شده‌اند و اوکراینی‌ها توانسته‌اند تا بخش قابل توجهی از تسلیحات و امکانات نظامی روس‌ها را نابود کنند. استارینا می‌گوید: «من نمی‌خواهم لاف بزنم و اغراق گویی کرده باشم. با این حال روزی نیست که در آن ما به مواضع توپخانه دشمن حمله نکرده و آن‌ها را منهدم نکرده باشیم».

استارینا و داویدنکو از کنار یک دیوار حرکت می‌کنند تا به موضع خود برسند. یک ساختمان دولتی اوکراینی که مدافعان اوکراین از ابتدای شروع جنگ اوکراین در آن مستقر شده‌اند. سربازان اوکراین می‌گویند که مهاجمان به شهر با استفاده از بمب آتش‌زا، یک خانه را در سوی دیگر خیابان به آتش کشیده‌اند. آوار و خرابی‌های ساختمان کل خیابان را گرفته بود.

مدافعان اوکراین در یک اتاق با کف چوبی که تعدادی مبل نیز در آن است، موضع گرفته‌اند. نور کمی به داخل اتاق نفوذ می‌کند. یک سرباز کلاه خود نظامی خود و اسلحه کلاشینکفش را روی زمین گذاشته است. مبارزان اوکراینی شب را در این مکان می‌گذرانند. سربازان اوکراینی از دسته و جوخه‌های گوناگون وارد این اتاق می‌شوند و ازآن استفاده می‌کنند.

استارینا و داویدنکو دوشادوش سربازان و اهالی عادی اوکراینی با دشمن می‌جنگندند. در این میان، نیرو‌های اوکراینی از سلاحی الکترونیکی با عنوان “اسکای وایپر” نیز بهره می‌برند. سلاحی که با استفاده از آن می‌توانند پهپاد‌های دشمن را در حین پروار از کار بیندازند. اهمیت این سلاح به طور خاص از آنجایی است که روس‌ها از طریق آن می‌توانند اطلاعات و هماهنگی‌های لازم جهت جابجایی نیرو‌ها و هدایت آتش خود علیه اوکراینی‌ها را به دست آورند. خطر دیگری که سربازان اوکراینی به آن اشاره می‌کنند، فرود بی‌سرو صدای چتربازان روسی در مناطق نزدیک به شهر است. با این حال، اوکراینی‌ها می‌گویند که تاکنون در چندین نوبت حملات آن‌ها را ناکام گذاشته‌اند.

نیرو‌های استارینا به طور خاص با حمایت‌های توپخانه اوکراین، مختصات توپخانه دشمن روسی را به دست می‌آورند و علیه آن‌ها حملات گوناگونی را سازماندهی می‌کنند. مساله‌ای که عملا موجب شده تا خسارات سنگینی به نیرو‌های روسی وارد شود. استارینا می‌گوید که هماهنگی میان نیرو‌های وی، سامانه‌های پهپادی و البته توپخانه، به سطحی جدید رسیده که عملا فضای کار را برای روس‌ها به شدت سخت و پیچیده کرده است.

جالب اینکه فرمانده استارینا تا همین هشت سال پیش نظامی نبوده بلکه یک وکیل بوده است. بلافاصله پس از اقدام روسیه در سال ۲۰۱۴ در الحاق شبه جزیره کریمه به خاک خود، استارینا نیز در ارتش اوکراین نام نویسی کرده است. وی با خنده می‌گوید که در ابتدای کار تنها ۳۰ دقیقه عضو اولین گروهانش بوده است. زیرا ۳۰ دقیقه پس از عضویتش، نیرو‌های وابسته به روسیه وی را دیده‌اند و او را ربوده‌اند. با این همه، وی می‌گوید که اکنون هشت سال است در منطقه دونباس می‌جنگد.

او می‌گوید زمانی که ارتش اوکراین و جدایی‌طلبان در اطراف فرودگاه دونتسک در حال جنگ و درگیری بوده‌اند، او به شدت درگیر نبرد بوده است. وی می‌افزاید که من تنها نیروی یگانم بودم که هیچ آسیبی از درگیری‌ها ندیدم. استارینا می‌گوید که ایمان دارد که هیچ راهی جهت بازگشت وی به زندگی عادی نیست. او تاکید دارد که کلیه افرادی که در سال‌های اخیر در کنار او در خطوط مقدم نبرد جنگیده‌اند، به هیچ عنوان نتوانسته‌اند، زندگی دور از خط مقدم جنگ را تاب آورند.

ما دوستی واقعی را اینجا تجربه می‌کنیم. ما اینجاست که احساس امنیت می‌کنیم. در زندگی عادی، ما به شدت تنها و منزوی هستیم. حتی نامزد استارینا (آودیوکا) نیز یک نیروی شبه‌نظامی است که در جبهه‌های نبرد اوکراین در حال جنگ است. اینطور به نظر می‌رسد که جنگ با روسیه برای فرمانده یک امر شخصی است. جالب اینکه مادر استارینا، روسی‌تبار است و زمانی که ۱۰ ساله بوده، با خانواده به خاک اوکراین مهاجرت کرده است.

استارینا در گشت‌های خود در شهر مارینکا مدام به مردم غیرنظامی که مانده‌اند، توصیه می‌کند تا شهر را ترک کنند. زیرا در صورت پیشروی و حملات ناگهانی دشمن، جانشان در خطر خواهد بود. در این میان یک پیرمرد ۷۵ ساله به نام گریگوری می‌گوید: نه. وی می‌گوید سال ۲۰۱۴ پس از تصرف شبه جزیره کریمه توسط روسیه، به منطقه‌ای دیگر در خاک اوکراین رفته، با این‌حال، علی رغم خوشامدگویی‌های ابتدایی مردم، آن‌ها پس از مدتی وی و نزدیکانش را سرزنش کرده‌اند که با فرار خود، هزینه‌های زندگی را در منطقه آن‌ها بالا برده‌اند. در این راستا مردمی که مانده‌اند از استارینا و سربازانش می‌خواهند که برای آن‌ها سوخت بیاورند.

استارینا بر این باور است که در مقابله با نیرو‌های روسی، بایستی به شدت محتاط و هوشیار بود. وی می‌گوید که هنوز توپخانه و جنگنده‌های روسی، تهدیدی جدی برای مبارزان اوکراینی هستند. این مساله به طور خاص تا حد زیادی برآمده از تجربه شخصی و همچنین گفتگو‌های وی با دیگر فرماندهان اوکراینی است. استارینا می‌گوید که وی و نیروهایش هرآن چه که برای شناسایی نیاز دارند نظیر پهپاد و تجهیزات دید در شب را در اختیار دارند. با این حال، آن‌ها به طور خاص از دو چیز بی‌بهره هستند: مهمات برای توپخانه و سامانه‌های دفاع موشکی.

استارینا می‌افزاید: «جنگ مدت‌هاست که به نبردی فرسایشی تبدیل شده است. آن‌ها خسته شده‌اند و ما این را می‌دانیم. ما هم خسته شده‌ایم و آن‌ها این را می‌دانند. در این میان عامل تعیین کننده این خواهد بود که چه طرفی اول از دیگری تقویت می‌شود: روس‌ها یا اوکراینی‌ها؟ هر طرفی که در این رقابت پیروز شود، می‌تواند دور تازه‌ای از اقدامات تهاجمی را نیز آغاز کند. موضعی که در نوع خود می‌تواند سرنوشت جنگ را نیز تعیین کند.»