ملک عبدالله، پادشاهی با ویژگیهای متمایز

پنجشنبه ١٣ مرداد ١٣٨٤

اگرچه ملک عبدالله پادشاه جدید عربستان را حاکمی جدید برای حکومت کردن در عربستان سعودی نمیتوان تلقی کرد، اما جلوس وی بر تختی که در سایه بیماری برادر خویش «فهد» چندان از آن دور نبود، می‌تواند دوران جدیدی را در عربستان سعودی و همه منطقه رقم زند. شخصیت ملک عبدالله را باید در نوع خود بی نظیر تلقی کنیم که علاوه بر داشتن همه خصوصیات اسلاف خویش ، صراحت لهجه شدید و هوش بالای سیاسی وی ، او را از همه حاکمان سابق متمایز میسازد. شاید امید به آینده‌ای روشن با افقهای باز را میتوان از شاخص سهام در بازار بورس این کشور بیرون آورد که با پادشاه شدن عبدالله ، سیر صعودی به خود گرفت. از سوی دیگر طبقات فقیر عربستان نیز چشم به کارهای پادشاه چدید خود بسته‌اند. زیرا این مناطق به خوبی به یاد می‌آورند فردی که فاصله قصرهای با شکوه را با محله‌های دور افتاده آنها درنوردید تا به سادگی با مشقت زندگی آنها از نزدیک آشنا گردد، همین پادشاه جدید است که در زمان ولی عهدی خویش بر این نکته انگشت گذاشت که بدون از بین بردن فقر امیدی به مبارزه موفق با تروریسم وجود ندارد.
ملک عبدالله در سال ١٩٢٤ در شهر ریاض به دنیا آمد. نخستین دانستینهای خویش در علم و سیاست را در کنار پدر خویش آموخت. مدرسه ابتدائی که پادشاه جدید عربستان در آن درس خواند چیزی فراتر از یک « مکتبخانه » که با روشهای اسلام سنتی اداره می‌شد، نبود. او می‌بایست در خطبه‌های روحانیون حاضر می‌شد و در حلقات درس مساجد شرکت می‌کرد. از خصوصیات بارز وی در آن سالها علاقه شدید وی به مطالعه کردن بود. تقریبا بیشتر کتاب‌های اسلامی عصر خویش را مطالعه کرده بود و در این زمینه تلاش وافری از خود نشان میداد. یکی دیگر از خصوصیات وی دیدارهای همیشگی او با مراجع دینی و روحانیون از یک طرف و دیدارهای دائم وی با شهروندان عادی از طرف دیگر است که این حالت در دوران ولیعهدی وی به مراتب گسترده شد.
در سال ١٩٦٤ از سوی ملک فیصل ، عبدالله بعنوان رئیس گارد ملی برگزیده شد. در آن سالها افراد این گارد را« بدویانی » تشکیل میدادند که اگرچه حامل صفتهای نیک بادیه همچون شجاعت و امانت بودند اما در مقایسه با تشکیلات شبه نظامی عصر خویش، کاملا عقب مانده نشان میدادند. عبدالله به محض دریافت حکم ریاست، برای بازسازی و مدرن ساختن تشکیلات این نیروها لیاقت خود را نشان داد. او مدارس و دانشکده‌های نظامی را بنا کرد و افراد تحت امر خویش را برای فراگیری علوم جدید وارد آنها کرد. این مدارس نظامی بعدها به دانشکده‌های مهمی تبدیل شد که معروفترین آن دانشکده افسری ملک خالد بود. در این میان ملک عبدالله شهرکهای نظامی ساخت و افراد تحت امر خود و خانواده‌های آنان را در این شهرکها سکنی داد.
در سال ١٩٧٥ از سوی ملک خالد، عبدالله با حفظ سمت به جانشینی نخست وزیر در هیئت وزرا انتخاب شد و در هنگام پادشاه شدن فهد در سال ١٩٨٢ عبدالله ولیعهد وی گشت. دوران پادشاهی فهد شرایط خاص خود را داشت که در برابر چالشهای مهمی چون جنگ ایران و عراق ، حمله صدام به کویت ، عملیات طوفان صحرا و خارج ساختن نیروهای عراقی از این امیرنشین کوچک قرار داشت. در این باره تصمیم گیریهای مهمی صورت گرفت که ملک عبدالله یکی از مهمترین پایه‌های آن بود.
در بعدی دیگر شخصیت عمیق ملک عبدالله و اراده فولادین وی جایگاه خاصی به کشور عربستان سعودی در اتحادیه عرب، سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، اتحادیه اروپا ، ایالات متحده امریکا و کشورهای منطقه بخشید. ملک عبدالله همچنان از مدافعان سرسخت گسترش روابط با ایران به حساب می‌آید و در این دوران روابط دو کشور به بهترین نقطه ممکن خود رسید. همچنین محمد خاتمی با سفر به عربستان بالاترین نشان این کشور (نشان بدر) را به پاس تقدیر از تلاشهای وی برای گسترش روابط میان دو کشور دریافت نمود.
در سالهای اخیر و با به وخامت گرائیدن وضعیت جسمانی ملک فهد تقریبا بیشتر امور کشور عربستان سعودی توسط امیر عبدالله اداره میشد و در این میان و متناسب با شرایط جدید جامعه جهانی و تغییر و تحولات منطقه بعد از سقوط صدام حسین اصلاحات گسترده سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی از سوی امیر عبدالله به اجرا گذاشته شد. در این رابطه مرکز گفتگوی ملی تأسیس شد و زنان عربستان برای اولین بار مشارکت چشمگیری در آن داشتند. تعداد انگشت شمار زندانیان سیاسی که در این کشور بودند ، آزاد شدند و گردش آزاد اطلاعات و انتقاد غیر خشونت آمیز از حکومت به رسمیت شناخته شد. در این مدت مهمترین پدیده ای که نگرانی مسؤولین عربستانی را برمیانگیخت گسترش رفتارهای تروریستی بود که هرچند وقت یک بار با انجام عملیاتی خشونت بار تعدادی از شهروندان سعودی را به کام مرگ میفرستاد. در این زمینه تدارکات دامنه داری صورت گرفت و مبارزه وسیعی بر علیه تروریسم آغاز گشت و در فوریه ٢٠٠٥ کشور عربستان میزبان بزرگترین گردهمائی بر علیه تروریسم بود که در پی آن دستورالعملهای جدیدی برای مبارزه با این پدیده شوم تهیه گشت.
در ارتباط با قضیه فلسطین پیشنهاد معروف صلح ملک عبدالله در اجلاس سران کشورهای عربی که در سال ٢٠٠٢ در بیروت برگزار شد، مطرح گردید. این پیشنهاد مطرح میکند که چنانچه اسرائیل از همه سرزمینهای عربی و اسلامی اشغال شده خارج شود، در آن صورت کشورهای عربی حاضر خواهند شد روابط خود را با این دولت نوظهور در منطقه برقرار و گسترش دهند. در این میان چنانچه اسرائیل به خواستهای اعراب پاسخ مثبت دهد واکنش مثبت از سوی جهان عرب تضمین شده خواهد بود. در این کنفرانس همه کشورهای عربی پیشنهاد امیر عبدالله را تأیید کردند. از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقد هستند که دوستی نزدیک میان ملک عبدالله و جورج بوش رئیس جمهور فعلی امریکا موجب شد که برای اولین بار در تاریخ معاصر رئیس جمهوری از امریکا سخن از تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی براند و برای تحقق آن تعهداتی بسپارد.
همچنین برای کمک به انتفاضه فلسطین و خانواده‌های قربانیانی که به دست نیروهای اسرائیلی کشته میشدند، پیشنهاد تشکیل صندوقی با سرمایه ٢ میلیارد دلار از سوی ملک عبدالله مطرح شد و بلافاصله مراحل عملی آن پیگیری شد. در اقدامی دیگر و در حمایت و حفاظت از هویت عربی و اسلامی مسجد الاقصی تأسیس صندوقی با سرمایه ٨٠٠ میلیون دلار با پیشنهاد ملک عبدالله ارائه شد و کمک شایانی به فلسطینیها در این راه شده است.
بدون شک اکنون با پادشاه شدن ملک عبدالله ملت عربستان امیدوار است که اصلاحات اقتصادی به شکل مؤثر و مثبت شتاب گیرد و آن بخش از جامعه عربستان که در سالیان گذشته قربانی محرومیتهای مختلف بوده اند از این نارسائیها خلاص شوند. از سوی دیگر این اراده در پادشاه جدید شکل گرفته که بطوراساسی با پدیده فقر مبارزه نماید و بطور جدی مایل است دیگر شاهزادگان عربستان سعودی را تشویق کند در این راه سرمایه گذاری نمایند. بیشتر تحلیل گران معتقد هستند که ملک عبدالله تنها کسی است که میتواند از عهده این کار برآید.