محمدحسن نجمی / روزنامه اعتماد

«اعتماد» ارقام و اعداد جداول ۹ و ۱۲ بودجه ۱۴۰۳ را بررسی می‌کند

بودجه‌های سالیانه، معمولا چندین پیوست دارند که در این پیوست‌ها، دخل و خرج دولت محاسبه می‌شود؛ این دخل و خرج قاعدتا باید تراز باشند.

برخی از ارقامی که در بخش جداول بودجه‌های سالانه می‌آید حساسیت افکار عمومی را در پی دارد؛ اعدادی که برای برخی دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌ها ارایه می‌شوند و هزینه آنها باید طبق آن اعداد در یک سال آینده پرداخت شود. ممکن است برخی بگویند این ردیف‌های بودجه، در مقایسه با رقم کل بودجه سنواتی کشور، رقمی خرد و کم‌اهمیت است، ولی این نظر از دو سو قابل نقد است؛ نخست آنکه این رقم‌های به قول آنها کوچک، وقتی تجمیع شوند، رقمی بزرگ می‌شوند که آن زمان قابل توجه و چشمگیر خواهند بود.

از سوی دیگر این اعداد بالاخره از بیت‌المال و جیب مردم پرداخت می‌شود. از دیگر سو، این بودجه‌ها به دستگاه‌ها و سازمان‌هایی اعطا می‌شوند که رهاورد آنها از محل بودجه‌های میلیاردی و بعضا هزار میلیاردی مشخص نیست و دستگاه‌های بالاسری آنها، هیچ‌گاه گزارشی از چگونگی هزینه‌کرد بودجه‌های این دستگاه‌ها برای افکار عمومی منتشر نکرده‌اند.

بسیاری از این دستگاه‌ها، در جداول فرعی بودجه قرار گرفته‌اند؛ مانند جداول ۱-۷، ۹ و ۱۲.

پس از جدول شماره ۷، جدولی آمده با نام «اعتبارات ردیف‌های متفرقه منتقل شده به جدول شماره ۷ دستگاه‌های اجرایی» که شماره این جدول ۱-۷ قید شده است.

در این جدول بسیاری از دستگاه‌ها و نهادها بودجه‌هایی جدا از جدول ۷ دارند که به این جدول منتقل شده‌اند. لازم به ذکر است که اعداد قید شده در گزارش، بر اساس لایحه تقدیمی دولت است و به دلیل عدم انتشار گزارش کمیسیون تلفیق، به تغییرات احتمالی دسترسی نبود.

هزینه‌های مجلس جدید و انتخابات دور دوم

در یکی از این ردیف‌ها، مجلس شورای اسلامی قرار دارد که مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان بابت «هزینه‌های شروع دوره جدید مجلس» قرار است پرداخت شود. مجلس دوازدهم، اوایل خرداد ماه آینده افتتاح می‌شود.

انتخابات مجلس دوازدهم، اسفند ماه پارسال برگزار شد، اما تکلیف ۴۵ کرسی از ۲۹۰ صندلی مجلس مشخص نشده است و اواخر اردیبهشت ماه جاری، دور دوم انتخابات برگزار خواهد شد.

در جدول ۱-۷ برای برگزاری انتخابات ۵۰۰ میلیارد تومان تخصیص یافته است؛ قاعدتا به سبب اینکه انتخابات دیگری در طول سال ۱۴۰۳ غیر از دور دوم مجلس شورای اسلامی برگزار نمی‌شود، این رقم باید مربوط به برگزاری این انتخابات باشد.

خرج سفرهای استانی رییسی

ردیف دیگری که از آن وزارت کشور است، ۱۱۰ میلیارد تومان برای «هزینه‌های ضروری استانداران (توزیع استانی و خارج از شمول) و سفرهای استانی رییس‌جمهور» تخصیص داده شده است.

همچنین در ردیف دیگری متعلق به وزارت کشور، برای «تامین زیرساخت‌ها و هزینه‌های پشتیبانی از سفرهای زیارتی اربعین»، مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان تعیین شده است.

کمک به برنامه‌های شانگهای و بریکس

وزارت امور خارجه هم از این جدول دو ردیف سهم دارد؛ نخستین آن با موضوع «کمیته پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده شهید سلیمانی» است که ۸۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به آن اختصاص داده شده است. ردیف دوم نیز بابت «کمک به اجرای برنامه‌های ویژه اقتصادی در حوزه بریکس و شانگهای» است؛ این ردیف هم ۲۰۰ میلیارد تومان خرج دارد.

رایزنی فرهنگی و مرکز اسلامی در آفریقای جنوبی

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که خودش ذیل وزارت ارشاد، ۲ هزار و ۸۲۱ میلیارد تومان بودجه عمومی و اختصاصی دارد، طبق جدول ۱-۷ بناست جهت «رایزنی فرهنگی آفریقای جنوبی» نیز ۲۶ میلیارد تومان دریافت کند.

نهادهای مذهبی جمهوری اسلامی در آفریقای جنوبی، یک سهم دیگر هم در بودجه دارند؛ مجمع جهانی اهل بیت که در جدول ۷ رقمی معادل ۲۸۲ میلیارد تومان بودجه عمومی و اختصاصی دارد، در جدول ۱-۷ نیز برای «مرکز اسلامی آفریقای جنوبی» بودجه‌ای معادل ۶ میلیارد تومان دارد.

هزینه‌های یک قانون پرهزینه

سازمان انرژی اتمی ایران نیز که در ردیف‌های عمومی و اختصاصی بودجه، سهم‌اش ۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده، در جدول ۱-۷ هم سهمی دارد؛ سهم از بابت همان قانونی که مجلس یازدهم در دولت حسن روحانی آن را مصوب کرد و به قول دولتی‌ها، دست مذاکره‌کنندگان برای هرگونه احیای برجام را بست؛ قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران».

این قانون که مانع احیای برجام و همچنین به بن‌بست کشاندن تلاش‌های دولت دوازدهم شد، در بودجه امسال هم برای اجرایش، ردیف مستقل دارد. در همین جدول ۱-۷، برای «اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» مبلغ ۶۴۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. از این بین ۵۰ میلیارد تومان مربوط به غنی‌سازی و گداخت هسته‌ای و ۳۰ میلیارد تومان مربوط به تحقیقات راهبردی هسته‌ای خواهد بود.

در جدول ۹ نیز برای «شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران» و «مدیریت سوخت نیروگاه اتمی بوشهر» که ذیل سازمان انرژی اتمی قرار دارد، ۷۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

کمک به صدا و سیما!

ردیفی سنگین در این بین وجود دارد که مطابق معمول، مرتبط با صداوسیما می‌شود؛ ۴ هزار و ۷۷۶ میلیارد تومان بابت «توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی پویانمایی، مستند فیلم و سریال» به این سازمان تخصیص داده شده است. سازمان صدا و سیما در جدول ۷، رقمی معادل ۲۲ هزار و ۲۰۷ میلیارد تومان بودجه دارد.

در بودجه امسال، غیر از آن جدول اصلی یا همان جدول ۷ و پیوست‌هایش، دو جدول دیگر به شماره‌های ۹ و ۱۲ ردیف‌های فرعی و متفرقه بودجه را آورده است.

در جدول ۹ چه خبر است؟

در جدول شماره ۹ بودجه که با عنوان «برآورد اعتبارات ردیف‌های متفرقه سال ۱۴۰۳» آمده، بودجه‌های متفرقه دایم و موقت و همچنین کمک‌های اعطا شده قید شده است. در این بخش همچنین مصارف بودجه‌های اختصاصی نهادها، سازمان‌ها، موسسات و دستگاه‌ها که در جدول ۷ ذکر شده را مشخص کرده است.

جدول ۹ ردیف‌های زیر ردیف‌های متعددی دارد؛ یکی از ردیف‌های این جدول، به «حمایت از تولید گوشی‌های هوشمند داخلی» تعلق دارد؛ دولت در بودجه پیشنهادی خود برای این امر، ۵۰۰ میلیارد تومان درنظر گرفته است.

هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای «نهادهای وابسته» به وزارت کشور

یک ردیف سنگین نیز در جدول شماره ۹ دیده می‌شود؛ دستگاه متولی آن وزارت کشور است و موضوع آن، «جبران تلاش کارکنان دارای عملکرد برجسته وزارت کشور و سازمان‌ها و نهادهای تابعه و وابسته از طریق پرداخت‌های غیر مستمر»؛ مبلغ در نظر گرفته شده، یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. مشخص نیست این ردیف اعتبار اختصاصی برای وزارت کشور، با چه توجیه و دلیلی پیش‌بینی شده است؛ چرا که کارمندان و کارکنان سایر دستگاه‌ها نیز در همین ساختار مشغول کار هستند. در این رابطه پاسخ داده نشده که آیا کارکنان وزارت کشور قرار است عملکرد خاصی غیر از آنچه در حال اجرای آن هستند، انجام دهند یا خیر؟ در این ردیف مشخص نشده که این هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دقیقا در کدام نهاد وابسته و تابعه قرار است هزینه شود. نیروی انتظامی یکی از نهادهای تابعه وزارت کشور است.

کارگروه ملی زیارت

ردیف دیگری در جدول ۹، برای «توسعه فرهنگ و خدمات زیارتی با محوریت شهرهای مشهد، قم، شیراز و شهرری» دیده شده که ذیل «کارگروه ملی زیارت» است. برای این ردیف، ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته شده است. برای «کمک به احداث زائرسرا و موزه آستان قدس رضوی» نیز در یک ردیف جداگانه، ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

استرداد مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس

در یکی از ردیف‌های جدول ۹، ردیفی با نام «استرداد مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته (جمعی-خرجی)» وجود دارد که به «آستان قدس رضوی» مربوط می‌شود. رقم این ردیف، ۳۷۹ میلیارد تومان است. این رقم کمی کمتر از رقمی است که در بخش درآمدی و ذیل درآمدهای مالیاتی بابت «مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس (جمعی-خرجی) » آمده است؛ در ردیف درآمدهای مالیاتی، ۳۸۹ میلیارد تومان درآمد از این محل پیش‌بینی شده است.

باز هم هزینه برای انتخابات

برگزاری انتخابات دیگر موضوعی است که در جدول ۹ هم آمده است؛ غیر از ۵۰۰ میلیارد تومان جدول ۱-۷، در این جدول هم پیش‌بینی شده شورای نگهبان ۴۴ میلیارد تومان و وزارت کشور ۱۷۶ میلیارد تومان برای برگزاری انتخابات بودجه دریافت کنند. مشخص نیست که آن ۵۰۰ میلیارد تومان و این دو رقم چه تفاوتی به لحاظ محل هزینه‌کرد دارند.

«تهیه برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور»

«تهیه نقشه مهندسی فرهنگی» از جمله ردیف‌های دیگری است که احتمالا در شورای عالی انقلاب فرهنگی دنبال می‌شود؛ به هر شکل، برای ردیفی تحت عنوان «تقویت بنیه فرهنگی استان‌ها و تهیه برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور» مبلغ یک هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

۵۰ میلیارد تومان برای کمک به حوزه علمیه امیرالمومنین تهران

در این میان برخی ردیف‌هایی هم وجود دارند که بیشتر به ردیف‌های شخصی شبیه هستند؛ مثلا ۵۰ میلیارد تومان برای «کمک به تکمیل ساختمان حوزه علمیه امیرالمومنین تهران (لویزان) ». این حوزه علمیه به ریاست «علیرضا تقوایی» سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. او منصب حکومتی یا دولتی ندارد؛ اما اظهارنظرهای او نشان می‌دهد از مخالفان سرسخت دولت‌های حسن روحانی بوده و می‌تواند در زمره محافظه‌کاران تندرو قرار بگیرد.

تقوایی متولی این حوزه علمیه، سال ۱۳۹۴ برای انتخابات خبرگان رهبری نامزد شده بود اما از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد؛ او در این باره گفته بود: «آقا فرمودند از شورای نگهبان دفاع کنید. شورای نگهبان در این دوره، بنده را تایید صلاحیت نکردند، در صورتی که امتحان دوره قبل انتخابات خبرگان را قبول شده بودم و در این دوره، یک روز قبل از امتحان، خود آقای جنتی به من خبر داده بودند که شما قبولید و نیاز به آزمون مجدد ندارید؛ حتی ایشان با آقای مومن هم مشورت کرده بودند، لذا من هم نرفتم و وقتی که نرفتم، به بنده خبر دادند که رد شدید. اعتراض هم انجام شد، اما جوابی ندادند. با این حال، شورای نگهبان را قبول دارم و دعای‌شان می‌کنم و در مجامع عمومی نیز تاییدشان می‌کنم.»

او گفته بود که «ما به آقای جنتی صد درصد رای می‌دهیم. به آقای یزدی، به آقای مومن، به آقای مدرسی و سایر بزرگان جامعه مدرسین و شورای نگهبان رای می‌دهیم تا در دهان دشمن کوفته باشیم.»

او همچنین از علاقه‌مندان به مصباح‌یزدی است؛ در سخنانی پیش از انتخابات خبرگان رهبری در سال ۹۴ گفته بود: «نورانیت و روحانیت واقعی در آیت‌الله مصباح‌یزدی وجود دارد و دست‌شان نیز مانند بعضی از افراد آلوده به حرام، آلوده نیست. آیت‌الله مصباح نه رانت‌خوار است و نه اختلاسی کرده است. آیت‌الله مصباح پاک و پاکیزه و طاهر هستند و ما صد در صد به وی رای می‌دهیم و در واقع عشق ما این است که به وی رای دهیم. رهبری نیز فرمودند که ایشان، ایدئولوگ نظام هستند.»

۱۵۰ میلیارد تومان برای «مجتمع تربیتی- آموزشی حضرت مهدی»

یک ردیف بودجه دیگر هم در جدول ۹ دیده می‌شود؛ رقم آن ۱۵۰ میلیارد تومان است و قرار است بابت «کمک به احداث و تجهیز مجتمع تربیتی- آموزشی حضرت مهدی (عج) » پرداخت شود.

در وب‌سایت این مجتمع آمده: «مجتمع تربیتی- آموزشی حضرت مهدی (عج) به عنوان جامع‌ترین پردیس تربیتی- آموزشی جهان تشیع، با هدف افزایش ظرفیت تربیت و آموزش کودکان، نوجوانان و جوانان، به ارایه خدمات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی هدفمند و تربیت‌محور می‌پردازد. این کلان‌پروژه تربیتی در زمینی به وسعت ۵ هکتار با ۹۰.۰۰۰ متر مربع زیربنا با اجزایی متنوع در حال ساخت است. شما نیک‌اندیش گرامی می‌توانید با مشارکت در ساخت این مجتمع بزرگ، ضمن بهره‌مندی از اجر معنوی وقف و موقوفه مشارکتی به نام امام زمان (عج)، گامی بلند در راستای زمینه‌سازی ظهور و تربیت نسلی مهدوی‌بردارید.»

این مجموعه شامل، «مسجد»، «اردوگاه»، «مرکز فرهنگی»، «مجموعه خوابگاهی»، «واحدهای تجاری و اشتغال‌زایی»، «مرکز مشاوره»، «کتابخانه»، «مهدکودک»، «مدارس ابتدایی»، «مدارس متوسطه»، «مدارس علمیه»، «مدرسه عالی»، «سلف سرویس»، «مرکز همایش»، «مدرسه علمیه خواهران» و «مجموعه ورزشی» می‌شود.

طبق آنچه در وب‌سایت «مجتمع تربیتی- آموزشی حضرت مهدی» آمده، هزینه فاز اول این پروژه، ۱۰ میلیارد تومان نوشته شده و بنا بر اعلام در این وب‌سایت، ۵۹۱ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان تامین شده است. از سوی دیگر تعداد ۲۰۰ هزار سهم فاز اول وجود دارد که از این بین ۹۳ هزار و ۴۹۱ سهم، «وقف شده» هستند.

۸۳۰ میلیارد برای ساخت ساختمان مجلس

طرح «شهید‌الله‌داد» که برای «احداث ساختمان مجلس» است، یک ردیف بودجه دارد؛ طبق این ردیف، برای احداث ساختمان مجلس، مبلغ ۸۳۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده است. مجلس یک ردیف اعتبار دیگر هم در این جدول دارد که برای «سامانه هوشمندسازی قوه مقننه» است؛ مبلغ اعتبار این مورد هم ۳۰ میلیارد تومان دیده شده است. «ایجاد سامانه هوشمندسازی مجلس شورای اسلامی» ردیف دیگری مرتبط با مجلس است که در این ردیف جداگانه، ۱۷۰ میلیارد تومان برای آن بودجه در نظر گرفته شده است.

«صندوق توسعه قرآنی کشور» ذیل «سازمان تبلیغات اسلامی»، صاحب ۵۰ میلیارد تومان اعتبار شده است. در این بین اما برای «توسعه زیرساخت‌ها و ارتقاء خدمات‌رسانی جزیره ابوموسی» تنها ۷۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

در جدول ۱۲ چه خبر است؟

جدول دیگری در بخش دوم بودجه وجود دارد به نام جدول شماره ۱۲؛ «جدول تفصیلی بند ب تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۳» که محل «هزینه‌کرد یک درصد از هزینه‌های شرکت‌های دولتی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری» است.

۴۲ هزار میلیارد تومان برای اجرای قانون جوانی جمعیت

بودجه اختصاصی در نظر گرفته شده برای «دبیرخانه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» در این جدول دو زیرمجموعه دارد؛ تمام بودجه‌ای که برای این ردیف آمده یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است که تمام آن، بابت «ترویج فرهنگ فرزندآوری و اقدامات موثر در راستای جوانی جمعیت» خواهد بود. یک زیرمجموعه دیگر تحت عنوان «تدوین برنامه ساماندهی روش‌های جایگزین نوین در حوزه ناباروری از جمله رحم اجاره‌ای، فریز تخمک، ساماندهی مراکز ارایه‌دهنده این خدمات» آمده که هیچ بودجه‌ای به این زیرمجموعه تعلق نگرفته است.

این البته تنها مربوط به دبیرخانه این ستاد می‌شود. «دبیرخانه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» هم در جدول ۹ بودجه‌ای معادل هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

مجموع بودجه اجرای قانون جوانی جمعیت، در جدول شماره ۲۳ لایحه بودجه آمده است؛ «پیش‌بینی اعتبار جوانی جمعیت در لایحه بودجه ۱۴۰۳» در انتهای جداول بودجه قرار گرفته که همه موارد مرتبط با اجرای این قانون را تجمیع کرده است. جمع بودجه در نظر گرفته شده برای اجرای قانون جوانی جمعیت، بیش از ۴۲ هزار میلیارد تومان است.

هزینه‌های وزارت ارشاد

در این جدول، ذیل وزارت ارشاد، چندین بند دیگر هم آمده است؛ بودجه‌های اختصاصی دستگاه‌ها و نهادها که در جدول ۷ آمده‌اند، در جدول ۱۲ مشخص شده که محل هزینه‌کرد آنها در چه مواردی باید باشد.

برای «تولید پویانمایی و بازی‌های رایانه‌ای و زنجیره صنایع فرهنگی مرتبط با آن در راستای تقویت باورهای دینی و ملی و پرورش اجتماعی نسل کودک و نوجوان» ۵۰۰ میلیارد تومان، «تقویت بنیه فرهنگی استان‌ها و حمایت از اقدامات موسسات فرهنگی، هنری و قرآنی کشور» هزار میلیارد تومان، «اقدامات موثر برای ترویج مد و لباس منطبق با اصالت‌های ایرانی اسلامی و در دسترس شدن آنها و برنامه‌های ایجابی و گفتمان‌ساز عفاف و حجاب (ستاد هماهنگی فرهنگی و اجتماعی دولت)» ۵۰۰ میلیارد تومان، «تقویت و توسعه فعالیت‌های هنری مانند تئاتر و موسیقی با رویکرد موضوعات ملی، دینی و انقلابی، حل آسیب‌های اجتماعی، امیدآفرینی، تقویت خانواده، ترویج عفاف و حجاب» ۲۵۰ میلیارد تومان، «تقویت برنامه‌های حفظ قرآن کریم بر مبنای برنامه هفتم توسعه و گسترش رویدادها و محافل قرآنی و جلسات خانگی قرآن» ۶۲۰ میلیارد تومان، «تقویت جریان کادرسازی و پرورش سرمایه انسانی حوزه فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامی» ۲۵۰ میلیارد تومان عمده خرج‌هایی است که ذیل ردیف وزارت ارشاد در جدول ۱۲ آمده است.

همچنین ذیل وزارت ارشاد، بندی برای «کمک به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی» دیده شده که مبلغ آن، ۲ هزار میلیارد تومان است. مجموع بودجه تخصیص یافته به وزارت ارشاد در این جدول، ۹ هزار و ۱۷۰ میلیارد تومان است.

هزینه‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

در جدول شماره ۱۲، محل هزینه‌کرد بودجه اختصاصی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان است، مشخص شده است؛ از این بین، یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان آن برای «تقویت فعالیت‌ها و تولیدات موثر فرهنگی بین‌المللی در جهت تقویت گفتمان انقلاب اسلامی و معرفی فرهنگ، تاریخ، ادبیات و مفاخر کشور در سطح بین‌المللی» تخصیص یافته است.

«حمایت از برنامه‌های فرهنگی مجمع جهانی فقه اسلامی» و «حمایت از برنامه‌های مجمع جهانی صلح اسلامی» هر کدام سهمی ۵۰ میلیارد تومانی از بودجه کشور دارند. «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی صندوق بلاغ درخارج از کشور» نیز صاحب بودجه‌ای ۲۰۰ میلیارد تومانی است. طرح بلاغ مربوط به مبلغین در خارج از کشور است.

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی دارد، باید این مبلغ را برای «توسعه همکاری‌های فرهنگی بین‌المللی، برگزاری دوره‌های آموزشی و توجیهی و ایجاد، حمایت و اعزام» هزینه کند. مبلغ قید شده در ردیف بودجه این مجمع در جدول اصلی، ۱۱۲میلیارد تومان درنظر گرفته شده است.

حمایت از شبکه ماهواره‌ای ثقلین

مجمع جهانی اهل بیت هم که غیر از ۲۰۶ میلیارد تومان ردیف بودجه‌اش در جدول اصلی، ۵۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی دارد، در جدول ۱۲ مشخص شده که این ۵۰ میلیارد تومان بابت چه موضوعی باید هزینه شود. طبق جدول ۱۲، «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و دینی در خارج از کشور (شبکه ثقلین)» محل هزینه‌کرد ۵۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی خواهد بود.

شبکه ثقلین یک شبکه ماهواره‌ای است. سال ۱۳۹۹ رضا رمضانی، دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت گفته بود: «شبکه ماهواره‌ای ثقلین به زبان عربی با داشتن ۱۸میلیون مخاطب دارای ارزش و برکات زیادی است.»طبق آنچه در وب‌سایت این شبکه آمده، غیر از تهران و قم، شبکه ماهواره‌ای ثقلین، در «استانبول» ترکیه، «دمشق» سوریه، «نجف» عراق، «بیروت» لبنان، «غزه» فلسطین، «صنعا» یمن و هلند دفتر دارد.

این شبکه با شبکه‌های مذهبی دیگر در سایر نقاط جهان نیز تعاملاتی دارد. مهر ماه سال گذشته «محمدکاظم کاظمی، مدیر شبکه ماهواره‌ای ثقلین از شبکه مهدی‌تی‌وی از شبکه‌های محلی در کشور کنیا بازدید و با مدیر این شبکه گفت‌وگو کرد.»

بودجه اختصاصی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم هم در جدول ۱۲، یک ردیف اعتبار دارد که مبلغ آن ۱۰۰ میلیارد تومان است. طبق جدول ۱۲، این مبلغ باید برای «ساماندهی و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی و ترویجی و حمایت از تولید محتوای فرهنگی و هنری در فضای مجازی» صرف شود. این غیر از ۷۳۰ میلیارد تومان بودجه قید شده در جدول ۷ است.

هزینه‌های طرح امین و طرح هجرت

«شورای عالی حوزه‌های علمیه»، در جدول ۷، یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی دارد که سهم خود شورای عالی حوزه‌های علمیه هزار میلیارد تومان و سهم «شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران» ۵۰۰ میلیارد تومان است.برای مشخص شدن محل هزینه‌کرد هزار میلیارد تومان بودجه اختصاصی شورای عالی حوزه‌های علمیه، در جدول ۱۲ دو زیرمجموعه آمده است.

برای «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی ترویجی ستادهای راهبری حوزه‌های علمیه» مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان و برای «اجرای طرح امین و طرح هجرت» نیز ۸۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.طبق آنچه شورای عالی حوزه‌های علمیه سال ۱۴۰۱ در یک بروشور منتشر کرده، «معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه درصدد است با توجه به نیازهای جامعه زمینه اعزام طلاب و دانش‌آموختگان حوزه علمیه را به مراکز و مناطق مورد نیاز برای انجام تبلیغ دین فراهم آورد. طرح هجرت به همین منظور تدوین گردیده و امید است موجب استفاده حداکثری از ظرفیت طلاب و فضای حوزه در تبلیغ دین باشد»

در این نظام‌نامه که اهداف، سیاست‌ها و نحوه اقدام در طرح هجرت شرح داده شده، در تعریف طرح هجرت آمده: «به فعالیتی گفته می‌شود که در آن مبلغ برای انجام امور تبلیغی عمومی یا تخصصی به صورت مستمر یا پاره‌وقت به مناطق، اماکن و مراکز فرهنگی، آموزشی، اقتصادی، نظامی و ... شهرها و روستاهای تحت اشراف مدیریت حوزه‌های علمیه اعزام می‌شود.»

اعزام‌ها در طرح هجرت، بلندمدت (بیش از یک‌سال) و کوتاه‌مدت (کمتر از یک‌سال) است. این طرح همچنین امکان فعالیت به صورت «تمام وقت»، «پاره وقت» و «ساعتی» را دارد.«طرح امین» هم مانند «طرح هجرت» به اعزام مبلغ می‌پردازد؛ با این تفاوت که در طرح امین جامعه هدف، دانش‌آموزان است و طبق آن، «روحانیون باید حدود ۳۰ ساعت در هفته، در مدارس فعالیت فرهنگی و تربیتی داشته باشند».

طرح امین توسط حوزه‌های علمیه خواهران

زیر مجموعه دیگر شورای عالی حوزه‌های علمیه، «شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران» است که از ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی آن، «اجرای طرح امین» ۳۰۰ میلیارد تومان و «ساماندهی و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی و ترویجی و آموزش نیروی انسانی متخصص» ۲۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران هم طرح امین را با همان اهداف انجام می‌دهد. همکار حوزه‌های علمیه در طرح امین، وزارت آموزش و پرورش است. حوزه علمیه خواهران (جامعه الزهرا) سال ۱۴۰۱ در فراخوانی برای جذب «مبلغ خواهر» مزایای این طرح را آورده بود: «توفیق انجام رسالت طلبگی و تبلیغ دانش‌آموزی»، «پرداخت حق‌الزحمه تبلیغی از سوی معاونت تبلیغ در هر استان»، «هماهنگی با آموزش و پرورش و معرفی به مدرسه جهت تبلیغ دانش‌آموزی»، «احتساب سابقه تبلیغی در معاونت تبلیغ حوزه‌های علمیه»، «فعال شدن پرونده تبلیغی در اداره مبلغان جامعه الزهرا برای طلاب این مرکز»، «استفاده از دوره‌های آموزشی و مهارتی هدفمند و کاربردی»، «اولویت به کارگیری در سایر طرح‌ها و مناصب فرهنگی تبلیغی در استان محل خدمت» و «فعال شدن پرونده مرکز خدمات».

باز هم طرح امین و طرح هجرت

شورای عالی حوزه علمیه خراسان که در جدول ۷ بودجه‌ای معادل ۵۹۳ میلیارد تومان دارد، در همان جدول ۳۰۰ میلیارد تومان نیز در ردیف بودجه اختصاصی درنظر گرفته شده است. طبق جدول ۱۲، این ۳۰۰ میلیارد تومان باید در جهت «اجرای طرح امین و طرح هجرت» خرج شود.

طرح‌های ذکر شده یعنی «امین» و «هجرت» ذیل شورای عالی حوزه علمیه خراسان نیز از کیفیت اجرا و اهدافی مانند طرح‌های «امین» و «هجرت» ذیل شورای عالی حوزه‌های علمیه برخوردار است.

۱۰۰ میلیارد برای تقویت طرح ولایت در موسسه مصباح‌یزدی

موسسه «آموزشی و پژوهشی امام خمینی» در ردیف‌های عادی، ۳۳۲ میلیارد تومان بودجه دارد و بودجه اختصاصی آن هم ۱۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این ۱۰۰ میلیارد تومان مطابق جدول ۱۲، باید برای «تقویت طرح ولایت» صرف شود.

هدف از «طرح ولایت»، «آشنایی با دستاوردهای انقلاب اسلامی و صیانت از اندیشه ولایت و تبیین ارزش‌ها و عقاید اسلام» عنوان شده است که پایه‌گذار آن « مرحوم محمدتقی مصباح‌یزدی» بوده است.

این طرح در شهر مشهد اجرا می‌شود؛ در فراخوان ثبت‌نام «طرح ولایت» برای تابستان ۱۴۰۳، «اساتید» دوره «مجتبی مصباح‌یزدی (فرزند محمدتقی مصباح‌یزدی)، عبدالله محمدی، صفدر الهی‌راد، قاسم شبان‌نیا و...» معرفی شده‌اند. همچنین گفته شده که «این دوره از ٢٨ تیرماه ١۴٠٣ به مدت ۴٠ روز در مشهد برگزار می‌شود که ویژه فعالان فرهنگی با حداکثر ٢۷ سال سن است.»

موسسه «آموزشی و پژوهشی امام خمینی» سال ۱۳۷۴ تاسیس شد و مدیریت آن از زمان آغاز تا سال ۱۳۹۹ با «محمدتقی مصباح‌یزدی» بود. بعد از درگذشت مصباح، با حکم مقام رهبری «محمود رجبی» عهده‌دار مدیریت این موسسه شد. مصباح‌یزدی از هواداران تشکیل «حکومت» اسلامی بود؛ او در کتاب «نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه» که سال ۱۳۸۲ منتشر شد، گفته «هیچگاه نمی‌توانیم نظریه حکومت اسلامی و ولایت فقیه را بر دموکراسی تطبیق کنیم و کسانی که خواسته‌اند یا می‌خواهند چنین کاری را انجام دهند، چه آنهایی که در صدر اسلام و پس از وفات رسول خدا اقدام به این کار کردند و بر خلاف نصّ صریح خدا و رسولش شخص دیگری را برای حکومت انتخاب کردند و چه کسانی که امروز به واسطه فریفتگی و خود باختگی در برابر فرهنگ غربی چنین تفسیری از نظریه ولایت فقیه ارایه می‌کنند، یا شناخت صحیح از اسلام نداشتند و ندارند و یا طبق اغراض خاصّ شخصی و سیاسی چنین کرده و می‌کنند.»

این موسسه در دهه ۷۰ خورشیدی اقدام به بورس کردن دانش‌پژوهان خود به دانشگاه‌های غربی به خصوص امریکا و کانادا می‌کرد. «مرتضی آقاتهرانی» رییس کمیسیون فرهنگی مجلس یکی از شاگردان مصباح‌یزدی است که در دهه ۷۰ برای تحصیل به کانادا و امریکا فرستاده شده بود.

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین موسسات آموزشی در سیاست ایران است. این موسسه را باید سر منشأ پیدایش تفکرات تندروانه دانست که نمای بیرونی آن جبهه پایداری است. به سخن دیگر، این موسسه مأوا و مأمن تفکرات جبهه پایداری است. یکی از «توفیقات» آن، افزایش حضور مدیران ارشد با تفکرات منتسب به جبهه پایداری و مصباح‌یزدی در بدنه مدیریتی کشور است؛ به خصوص در دولت سیزدهم و مجالس فعلی و آتی.

سازمان تبلیغات و زیرمجموعه‌هایش

سازمان تبلیغات اسلامی از جمله دستگاه‌هایی است که بودجه آن جزو بودجه‌های پر و پیمان محسوب می‌شود. این سازمان و زیرمجموعه‌هایش مجموعا نزدیک به ۴ هزار میلیارد تومان بودجه دارد و غیر از این، ۴ هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان دیگر نیز به عنوان بودجه اختصاصی دارد.

مجموعه «سازمان تبلیغات اسلامی»، چندین زیرمجموعه دارد که یکی از آنها، خود «سازمان تبلیغات اسلامی» است؛ در جدول ۱۲ میزان بودجه اختصاصی این سازمان ۳ هزار و ۱۳۵ میلیارد تومان قید شده است. در حالی که در جدول ۷، این بودجه ۳ هزار و ۹۰ میلیارد تومان آمده است.

به هر شکل، محل مصرف ۳ هزار و ۱۳۵ میلیارد تومان بودجه اختصاصی سازمان تبلیغات اسلامی ذکر شده است.

برای «تقویت و گسترش سنت حسنه اعتکاف ویژه با مخاطب نوجوان و جوان (ستاد مرکزی اعتکاف) » ۳۰۰ میلیارد تومان، برای «کمک به مساجد کشور در طرح مسجد محوری» ۵۰۰ میلیارد تومان، بابت «گسترش فعالیت‌های حفظ موضوعی قرآن کریم و تقویت فعالیت‌های موسسات قرآنی کشور (صندوق توسعه قرآنی)» هزار میلیارد تومان، «تقویت و گسترش فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی-دینی جریان‌ساز و میدانی در سراسر کشور» ۳۴۰ میلیارد تومان، «حمایت از حلقه‌های میانی مردمی فرهنگی» ۲۰۰ میلیارد تومان و «کمک به سازمان هیات و تشکل‌های دینی» ۲۰ میلیارد تومان و «تقویت پایگاه جریان‌ساز برای حلقه‌های میانی جبهه فرهنگی-فکری انقلاب اسلامی (سرچشمه نور انقلاب اسلامی) » ۱۴۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

«موسسه فرهنگی سرچشمه نور انقلاب اسلامی»

آخرین بند بیان شده که ۱۴۰ میلیارد تومان هم بودجه دارد، در واقع موسسه‌ای با نام «موسسه فرهنگی سرچشمه نور انقلاب اسلامی» است. البته تا قبل از شهریور ۱۴۰۰، نام این موسسه، «موسسه فرهنگی تسنیم نور» بود. هرچند قرار است این موسسه ۱۴۰ میلیارد تومان ذیل سازمان تبلیغات اسلامی بودجه بگیرد، اما در اصلاحیه‌ای که سال گذشته مدیران آن، بر اساسنامه اعمال کردند، عبارت « (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی)» از ماده (۱) اساسنامه حذف شد.

یکی از مدیران این موسسه «محمدمهدی دادمان» است؛ او سال ۱۳۹۹ به عنوان رییس حوزه هنری انقلاب اسلامی منصوب شد؛ حوزه هنری خود نیز از زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات است. مدیر دیگر این موسسه، احمد عبودتیان است؛ او خرداد ۱۴۰۱ با حکم ابراهیم رییسی، به عنوان «دستیار رییس‌جمهور در امر مردمی‌سازی دولت» منصوب شد. او همچنین مدیرعاملی و عضویت در هیأت مدیره بنیاد فرهنگی خاتم‌الاوصیا در کارنامه خود دارد؛ بنیاد خاتم‌الاوصیا یکی از زیرمجموعه‌های سپاه پاسداران است. «موسسه فرهنگی سرچشمه نور انقلاب اسلامی» در واقع مدیریت مجموعه یادمان شهدای هفتم‌تیر در محله سرچشمه تهران را دارد. این مجموعه به غیر از یادمان شهدای هفتم‌تیر، شامل سینما، مسجد، گالری، کافه، کتابخانه، رستوران، موزه، مهدکودک و سالن همایش‌های می‌شود.

«حمایت از فعالیت‌های فرهنگی بنیاد سپهر» از جمله مخارج زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات است که ۵۰ میلیارد تومان برای آن پیش‌بینی شده است.

«بنیاد سپهر تبلیغ نوین»

منظور از «بنیاد سپهر» همان «بنیاد سپهر تبلیغ نوین» است که سال ۱۳۹۹ تاسیس شده است. در آگهی تاسیس این «بنیاد»، اهداف آن، «انجام فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغاتی و ترویجی با به‌کارگیری و هدایت ظرفیت‌های حاکمیتی و مردمی عرصه فرهنگ»، «انجام مطالعات و تحقیقات در موضوعات متناسب با اهداف موسسه و اجرای طرح‌های پژوهشی»، «برقراری ارتباط با مراکز علمی و فرهنگی داخل و خارج کشور و انجام مبادلات فرهنگی از طریق مبادله خدمات و کالاهای فرهنگی، کتاب، مطبوعات و نرم‌افزار به‌منظور شناساندن تمدن ایران و فرهنگ انقلاب اسلامی»، «سرمایه‌گذاری و مشارکت با اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور بالا بردن سطح کارایی و توانایی‌های موسسه» و ... بیان شده است.

«شمیم معرفت علوی»، «مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام» و سایرین

«حمایت طرح ولایت (موسسه شمیم معرفت علوی) » ۹۰ میلیارد تومان، «حمایت از برنامه‌های معارف اسلامی (موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام نور)» ۲۰ میلیارد تومان، «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی بنیاد بین‌المللی عاشورا» ۱۵ میلیارد تومان، «حمایت از برنامه‌های موسسه فرهنگ علوم اسلامی قم» ۳۰ میلیارد تومان، «حمایت از برنامه‌های مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت» ۳۰ میلیارد تومان و «حمایت از برنامه‌های فرهنگی ویژه جوانان و نوجوانان موسسه خدمات مشاوره‌ای و پژوهش‌های آستان قدس رضوی (جوانان آستان قدس رضوی)» نیز ۴۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. از «موسسه شمیم معرفت علوی» هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست؛ اما «طرح ولایت» که ذیل سازمان تبلیغات اسلامی آمده است، احتمالا از جمله برنامه‌های مربوط به دانشجویان و طلاب است.

«موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام نور» سال ۱۳۸۶ تاسیس شده است. این مرکز دارای دو زیرمجموعه دیگر است؛ «مرکز تخصصی حوزوی تمدن اسلامی» که به نوشته وبسایت آن، «به دنبال تولید زیرساخت علمی و نرم افزاری تمدن نوین اسلامی است. کار این مرکز، طراحی سیستم‌ها و سازه‌های این تمدن بر اساس نظر اسلام است».

زیرمجموعه دیگر، «مرکز تحقیقات تمدن اسلامی» است که دارای ۶ گروه پژوهشی «علوم بنیادی»، «مهندسی سیستم‌های اجتماعی»، «حکمرانی اسلامی»، «تعلیم و تربیت اسلامی»، «خانواده معیار» و «شهر اسلامی» است.

این مرکز همچنین میزگردهایی نظیر «نقد و بررسی سیستم‌های حکومتی و تمدنی» برگزار کرده که طی آن «منافع و مضرات بیمه شخص ثالث» مورد بررسی قرار گرفته است.

بنیاد بین‌المللی عاشورا

بنیاد بین‌المللی عاشورا به صورت هیأت امنایی اداره می‌شود. به نوشته وبسایت این بنیاد، اعضای هیات امنا، متشکل از «معاونت امور بین‌الملل و بعثه مقام معظم رهبری، وزیر ارشاد، رییس سازمان صدا و سیما، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، نماینده ولی فقیه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه، دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مدیریت حوزه‌های علمیه قم، رییس جامعه المصطفی العالمیه، رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاون بین‌الملل مجمع جهانی اهل‌بیت، مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پنج شخصیت و پنج نهاد فرهنگی مرتبط با کشور، پنج شخصیت و پنج نهاد فرهنگی خارج از کشور» است که «دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت ریاست هیأت امنا را بر عهده دارد.»

«موسسه فرهنگ علوم اسلامی قم»

ریاست «موسسه فرهنگ علوم اسلامی قم» با «سید محمد مهدی میرباقری» است؛ او نماینده استان سمنان در خبرگان رهبری ششم است. در دوره قبلی مجلس خبرگان رهبری، او نماینده استان البرز بود. میرباقری در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲، از سعید جلیلی و در انتخابات ۴ سال بعدش از ابراهیم رییسی حمایت کرده بود. او در آستانه انتخابات خبرگان پنجم در سال ۱۳۹۴ نیز گفته بود «ما اگر بخواهیم ساختار مجلس خبرگان را فعال‌تر کنیم، به جای اینکه بر طبل «نظارت» بکوبیم، باید بر طبل «حمایت» بکوبیم؛ مجلس خبرگان رهبری باید حامی ولی فقیه در گفتمان‌سازی نسبت به مطالبات‌شان، و پیگیر تبدیل آن مطالبات به مطالبات عمومی از دستگاه‌ها و حاکمیت باشد و برای تحقق آن مطالبات، نظارت کند.»

«موسسه فرهنگ علوم اسلامی قم» همچنین انتشاراتی با نام «تمدن نوین اسلامی» دارد.

«مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت»

«مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت» سال ۱۳۹۰ با حکم مقام رهبری تشکیل و «صادق واعظ‌زاده» عهده‌دار ریاست آن شد. «تعمیق و توسعه تفکر، تحقیق و نظریه‌پردازی درباره مبانی، اصول، شاخص‌ها و دیگر ابعاد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و تکامل فرد و اجتماع بر اساس تعالیم و ارزش‌های متعالی اسلام ناب محمدی و با بهره مندی از دستاوردهای متقن علمی و تجارب ارزشمند بشری»، «ایجاد و حفظ فضای گفتمانی اصیل و قوی در حوزه و دانشگاه و در سطح جامعه حول محور الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» و «طراحی و تدوین پیش نویس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به عنوان سند بالادستی حاکم بر چشم­ اندازها، سیاست‌های کلی و برنامه‌های توسعه مبتنی بر مبانی اصیل اسلامی و منطبق بر مقتضیات و ویژگی‌های فرهنگی، اقلیمی و طبیعی ایران» از اهداف تاسیس این مرکز ذکر شده است.

«ترویج گفتمان انقلاب اسلامی»

«شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه» نیز یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی است که خودش ۲۱۰ میلیارد تومان بودجه دارد. این شورا به غیر از بودجه اصلی خود، قرار است ۱۰۰ میلیارد تومان نیز برای «ترویج گفتمان انقلاب اسلامی» دریافت کند.

«حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد»

«مرکز رسیدگی به امور مساجد» هم مانند قبلی‌ها، زیرمجموعه سازمان تبلیغات است؛ غیر از ۱۲۰ میلیارد تومان بودجه جدول ۷، این مرکز ۲۵۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی دارد. محل هزینه‌کرد این ۲۵۰ میلیارد تومان نیز «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد» عنوان شده است.

«گسترش فرهنگ اقامه نماز»

دیگر زیر مجموعه سازمان تبلیغات، «ستاد اقامه نماز» است؛ این ستاد ۹۸ میلیارد تومان بودجه عمومی دارد و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی. «گسترش فرهنگ اقامه نماز» محل هزینه‌کرد این ۲۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

«حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد»

«مرکز رسیدگی به امور مساجد-امور مساجد خراسان بزرگ (رضوی-شمالی-جنوبی) » از دیگر زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات است؛ در ردیف بودجه عمومی، ۷۰ میلیارد تومان بودجه دارد و ۱۰۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی. طبق جدول ۱۲ قرار است این ۱۰۰ میلیارد تومان صرف «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد» شود.

«تقویت فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر»

«ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر» که به «ستاد امر به معروف» معروف است هم علاوه بر بودجه ۱۵۵ میلیارد تومانی‌اش در ردیف‌های عمومی، ۱۰۰ میلیارد تومان دیگر هم بودجه اختصاصی دارد؛ این بودجه هم قرار است برای «تقویت فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر» هزینه شود.

سهم حوزه هنری

حوزه هنری انقلاب اسلامی، دیگر زیر مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی است که در جدول ۱۲ حضور دارد. این نهاد، در جدول شماره ۷، حدود ۸۰۰ میلیارد تومان بودجه عمومی دارد و ۸۴۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی برایش قید شده است. اما در جدول ۱۲، میزان اعتبار حوزه هنری، ۹۴۵ میلیارد تومان ذکر شده است.

«تولید فیلم‌های سینمایی موثر و فاخر و پویانمایی در حوزه ترویج سبک زندگی ایرانی-اسلامی، معرفی مفاخر ملی، معارف اسلامی و انقلابی، امید آفرینی و تقویت بنیان خانواده، آموزش اجتماعی و دینی نوجوانان» یکی از محل‌های مصرف ۹۴۵ میلیارد تومان است؛ برای این بند ۲۳۵ میلیارد تومان تخصیص یافته است.

«تقویت برنامه‌ها و مراکز رشد و پرورش سرمایه انسانی حوزه ادبیات پایداری، فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامی» و «تولید محتوای فرهنگی فاخر فارسی در فضای مجازی و نشر مکتوب و ترویج و توسعه کتاب و کتابخوانی» هر کدام ۷۰ میلیارد تومان از این بودجه قید شده در جدول ۱۲، سهم دارند.

«نظام تامین مالی زیست بوم تولید و مصرف محتوای انقلابی»

«ایجاد صندوق فرهنگ‌بنیان (نظام تامین مالی زیست بوم تولید و مصرف محتوای انقلابی) » دیگر محل هزینه‌کرد برای حوزه هنری است که ۵۰۰ میلیارد تومان را به خود اختصاص داده است. درباره صندوق فرهنگ‌بنیان، توضیح روشنی داده نشده است. همچنین مشخص نیست منظور از «نظام تامین مالی زیست بوم تولید و مصرف محتوای انقلابی» چیست و این «محتوا» برای کجا و توسط چه کسانی قرار است تولید شود.

۷۰ میلیارد تومان هم برای «تولید سرود، موسیقی و نمایش‌های صحنه‌ای فاخر با موضوع تقویت بنیان خانواده، امیدآفرینی، روحیه استقلال ملی و استکبارستیزی و تاریخ انقلاب اسلامی» کنار گذاشته‌اند.

«توانمندسازی دانش‌پژوهان جامعه المصطفی»

«جامعه المصطفی العالمیه» یکی از نهادهای مذهبی در ایران است که کارویژه آن پذیرش و تعلیم و تربیت طلاب غیر ایرانی است. جامعه‌المصطفی در جدول ۷، حدود یک هزار و ۲۲۶ میلیارد تومان بودجه دارد که نسبت به سال ۱۴۰۲، نزدیک به ۴۰ درصد افزایش داشته است. این نهاد مذهبی اما غیر از این رقم، ۲۰۰ میلیارد تومان هم بودجه اختصاصی دارد. طبق جدول ۱۲، قرار است این ۲۰۰ میلیارد تومان، برای «توانمندسازی و مهارت‌افزایی دانش‌پژوهان بر اساس ماموریت‌ها و مشاغل جهت ایفای رسالت‌های حوزه‌ای و حمایت از برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و توسعه و پشتیبانی مدارس تابعه، پیوسته و حوزه‌های علمیه همکار» خرج شود.

«برنامه‌های فرهنگی در ارتباط با اهل سنت»

«دانشگاه مذاهب اسلامی» که از زیر مجموعه‌های وزارت ارشاد است که ۷۶ میلیارد تومان بودجه عمومی دارد. این دانشگاه، در کنار این بودجه عمومی، ۱۰۰ میلیارد تومان هم بودجه اختصاصی دارد. محل هزینه‌کرد این ۱۰۰ میلیارد هم «تقویت برنامه‌های فرهنگی در ارتباط با اهل سنت» قید شده است.

«طرح ولایت ویژه معلمان و دانش‌آموزان»

وزارت آموزش و پرورش هم در این جدول ۸۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد؛ ۲۰۰ میلیارد تومان برای «طرح ولایت ویژه معلمان و دانش‌آموزان» و ۶۰۰ میلیارد تومان برای «برنامه‌های فرهنگی معاونت پرورشی» تخصیص یافته است.

«کمک به گروه‌های جهادی»

در سال منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری، نهاد ریاست‌جمهوری هم در این جدول صاحب ردیف است؛ هزار میلیارد تومان رقم اختصاص یافته به این ردیف است. محل هزینه‌کرد این هزار میلیارد تومان، «کمک به گروه‌های جهادی (معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور معاون اول رییس‌جمهور) » است. گروه‌های جهادی، گروه‌هایی هستند که از دانشجویان، طلاب، یا داوطلبانی تشکیل می‌شوند که در مناطق محروم اقدام به بازسازی یا ساخت مکان‌های مورد نیاز می‌کنند. بسیاری این گروه‌ها را محلی برای کادرسازی برخی جریانات خاص سیاسی می‌دانند.

خروجی؟ شفافیت؟

میزان درنظر گرفته شده برای بودجه این سازمان‌ها و نهادها در این جدول، میزان قابل توجهی است که بنا به گفته نمایندگان، ۳۶ هزار میلیارد تومان می‌شود. این بودجه به برخی نهادها و سازمان‌هایی تخصیص یافته که خروجی کارشان مشخص نیست و هیچ کارنامه عملکردی از خودشان منتشر نمی‌کنند. مهم‌تر اینکه برای عموم، مشخص نمی‌کنند این پول‌های بیت‌المال دقیقا در چه نقاطی و توسط چه کسانی هزینه می‌شود. بیلان مالی و عملکردی، حلقه مفقوده این نهادها است.

طرفه آنکه وقتی از رقم‌های بودجه برخی نهادها صحبت می‌شود، هستند افرادی که در توجیه ارقام، می‌گویند این اعداد و رقم‌ها در قیاس با عددهای بودجه، هیچ اهمیتی ندارند؛ چرا که مثلا ۳۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیارد با توجه به بودجه کلان کشور، عدد خاصی محسوب نمی‌شود.

پیش از این در سال‌های قبل بودجه نهادهای خاص، ذیل جدول ۱۷ و بعدتر ذیل جدول ۹ تخصیص می‌یافت. اما با انتقادات افکار عمومی، این بودجه‌ها به ردیف‌هایی منتقل شد که ذیل دستگاه‌ها قرار بگیرند تا اصطلاحا بتوانند از آنها حساب‌کشی کنند. اما نه تنها هیچ حساب‌کشی انجام نشد، بلکه روز به روز بودجه این نهادها اضافه شد و آنها فربه‌تر شدند؛ فربه‌هایی که خروجی‌شان نامشخص است و کارکردشان را کسی نمی‌داند؛ لااقل برای افکار عمومی.