جابه جايی قطب شمال مغناطيسی

دوشنبه ۲۸ آذر ۱۳۸۴
دانشمندان می گويند قطب شمال مغناطيسی زمين با سرعت خارق العاده ای از آمريکای شمالی دور می شود به طوری که ممکن است تا ۵۰ سال ديگر سر از سيبری درآورد. اين جابه جايی بدان معنی است که نورهای شمالی يا «آرورا» آسمان آلاسکا را ترک کرده و در عوض ممکن است با شفافيت بيشتر در سيبری و اروپا جلوه کنند. قطب های مغناطيسی زمين از قطب های جغرافيايی، که نقطه عبور محور حرکت وضعی زمين است، متمايز هستند. قطب های مغناطيسی ثابت نيستند و در موارد نادر حتی جايشان با يکديگر عوض می شود. «جوزف استونر»، کارشناس علوم مغناطيس در دانشگاه ايالتی اورگان، در سمينار انجمن ژئوفيزيک آمريکا در سانفرانسيسکو گفت: «اين ممکن است بخشی از يک نوسان عادی باشد و در نهايت به سوی کانادا بازخواهد گشت.» مطالعات قبلی نشان داده بود که قوت سپر مغناطيسی زمين طی ۱۵۰ سال گذشته ۱۰ درصد کاهش يافته است. براساس تحليل های تازه، در همين مدت، قطب مغناطيسی شمال زمين ۱۱۰۰ کيلومتر به سوی منطقه قطب شمال حرکت کرد. پژوهشگران دانشگاه اورگان می گويند ميزان جابه جايی قطب مغناطيسی زمين در يک قرن گذشته افزايش يافته است درحالی که اين حرکت در چهار قرن پيش از آن تقريباً ثابت بود. آنها بقايای رسوبی درياچه های منطقه قطب شمال را مطالعه کردند. از آنجا که اين بقايای رسوبی، ميدان مغناطيسی زمين را ثبت می کنند، دانشمندان از تاريخ گذاری با کربن برای رديابی تغييرات به وجود آمده در ميدان مغناطيسی استفاده کردند. پژوهشگران دريافتند که ميدان مغناطيسی شمال در هزار سال اخير به شدت جابه جا شده است. اين جابه جايی عموماً ميان شمال کانادا و سيبری بوده است، اما گهگاه در ساير جهات نيز حرکت کرده است. قطب شمال مغناطيسی در صورت حرکت با سرعت فعلی می تواند از شمال کانادا به سيبری برود. در آن صورت، نورهای شمالی که در اثر برخورد ذرات باردار ساطع شده از خورشيد به گازهای لايه آيانوسفر زمين به تابش درمی آيند از آلاسکا رخت خواهند بست. قطب شمال مغناطيسی نخست در سال ۱۸۳۱ کشف شد و زمانی که کاشفان بار ديگر در سال ۱۹۰۴ به بازديد آن رفتند ۵۰ کيلومتر جابه جا شده بود. دريانوردانی که از قطب نما استفاده می کردند برای قرن ها از خطای ناشی از اختلاف ميان شمال جغرافيايی و شمال مغناطيسی گريزی نداشتند. عقربه قطب نما، قطب شمال مغناطيسی زمين را نشانه می رود نه قطب شمال جغرافيايی را.