کاهش ۱۷ درصدی چاپ کتاب در ایران

سایت کلمه :در حالی که وزیر ارشاد گناه پایین آمدن ۱۷ درصدی چاپ کتاب در ایران را به گردن نویسندگان انداخته است و آن‌ها را به نوشتن کتاب‌های نامناسب متهم می‌کند؛ روز به روز گلایه نویسندگان و مترجمان از روند فرسایشی ممیزی در ارشاد بیش‌تر می‌شود.شاید با وجود سیاست‌های موجود در زمینه نشر کتاب و ممیزی، هیچ گاه جدال بین نویسنده و وزارت ارشاد پایان نپذیرد. وزارت ارشاد ممیزی را حق خود می‌داند و نویسنده نیز آن را توهین به خلاقیتی عنوان می‌کند که لازمه پدید آمدن کتاب و ادبیات است.
به گزارشش ندای سبزآزادی، طی سال‌های گذشته وزارت ارشاد کارهای کمیتی خود را افزایش داده است، اما این‌گونه کارها نظیر برپایی نمایشگاه‌های مختلف و خرید کتاب‌ از سوی ارشاد، هنوز نتوانسته که حتا بر شمارگان کتاب‌ها تأثیری بگذارد، چه برسد به آمار کتابخوانی در ایران. نویسندگان و منتقدان، یکسونگری و برداشت‌های سیاسی و امنیتی از فرهنگ را مهم‌ترین اشکال کار مسئولان وزارت ارشاد می‌دانند.
وقتی ارشاد نویسنده را متهم می‌کند
سیدمحمد حسینی در حاشیه‌ی مراسم تقدیر از برگزار‌کنندگان هفته‌ی کتاب و بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که با توجه به آمار خانه‌ی کتاب، با کاهش ۱۷درصدی تیراژ چاپ کتاب‌ در سال جاری روبه‌رو بوده‌ایم، گفت: کاری که از ما برمی‌آید، این است که کتاب‌ها را تهیه و حمایت و به کتابخانه‌ها ارسال کنیم و در اختیار افراد قرار دهیم که این اقدامات دارد انجام می‌شود.
او به برگزاری نمایشگاه کتاب اشاره و تصریح کرد: نمایشگاه‌ها باعث می‌شوند مردم به کتاب روی بیاورند. ما داریم وظیفه‌ی خود را انجام می‌دهیم؛ اما بخشی هم به خود نویسندگان برمی‌گردد که کتاب‌های‌شان را به گونه‌ای تدوین کنند که پاسخی باشد به نیاز جامعه و بیش‌تر مورد استفاده قرار گیرد.
حسینی با اشاره به نقش رسانه‌ها در معرفی کتاب گفت: رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند مؤثر باشند. گام‌هایی برداشته شده است؛ اما هنوز از همه‌ی ظرفیت‌ها استفاده نکرده‌ایم. من فکر می‌کنم اگر در معرفی کتاب‌ها بیش‌تر تلاش کنیم، شاید استقبال بیش‌تر شود و تیراژ هم بالا برود.
این اظهارات وزیر ارشاد در حالی صورت می‌گیرد که رئیس جهاد دانشگاهی مشهد دیروز با اشاره به جمعیت ۷۰ میلیونی ایران که حدود ۵۰ میلیون آنها قادر به مطالعه هستند، گفت: جای تاسف دارد که برخی کتاب‌های ما در تیراژ ۲ یا یک‌هزار و ۵۰۰ جلد منتشر می‌شود.شمسیان افزود: این تعداد کتاب نیز گاهی فروش نرفته و برخی تمام‌شان به فروش نمی‌رود و باید تبدیل به خمیر شوند.
نظر نویسندگان
اما نویسندگان نظر دیگری دارند. آن‌ها مقصر اصلی وضعیت کتاب را در شرایط کنونی وزارت ارشاد می‌دانند. همچنین در سال‌های اخیر تقریبا تمامی جوایز خصوصی در بیانیه‌های خود به وضعیت اسف‌بار نشر کتاب پرداخته‌اند و وزارت ارشاد را مقصر اصلی دانسته‌اند.
مهدی غبرایی عضو کمیته فنی ترجمه چهارمین دوره جایزه ادبی روزی روزگاری، در مراسم این جایزه که روز گذشته برگزار شد در سخنانی درباره دشواری‌های کار نوشتن در ایران امروز گفت: وضع کتاب اظهر من الشمس است، روز به روز بدتر می‌شود. فقط با پوست کرگدن می‌نویسیم که بعدا به چاپ نرسد.
همچنین امیر احمدی آریان عضو هیأت داوران چهارمین دوره جایزه ادبی روزی روزگاری نیز یکی از علل نوشتن نشدن رمان در شرایط کنونی ایران را وضع عجیب و غریب ممیزی در حوزه رمان دانست که طی سال‌های اخیر به این مساله دامن زده است.
آمار عجیب کانون پرورش فکری
در حالی که همه نهادها و مقام‌های مسئول در ایران از آمار پایین کتابخوانی ایرانیان خبر می‌دهند، سیدصادق رضایی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در نشستی خبری اظهار داشت: استقبال کودکان و نوجوانان ایرانی از کتاب بسیار خوب است و بر اساس برآوردهای انجام شده در سال ۸۸، کتابخوان‌ترین کودکان دنیا شناخته شده‌اند از این‌رو در سال جاری با نویسندگان ۴۰ رمان کودکان قرارداد منعقد کرده‌ایم.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به هیچ وجه نحوه انجام این آمارگیری را توضیح نداد و مشخص نیست سند و مدرک این ادعا بر چه اساسی است.
دورنمای کتاب در ایران
با هدف‌مند کردن یارانه‌ها، محصولات فرهنگی بیش از پیش از سبد خرید خانوار حذف می‌شود و مردم کالاهای ضروری را در اولویت قرار‌می‌دهند. در این حالت، به نظر می‌رسد وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران و آمارهایی که در این زمینه گه‌گاهی منتشر می‌شود سیر نزولی خود را با شتاب‌ بیشتری طی کند.