گازوئیلی با طعم باقلوا!
حامد پاک‌طینت
از آنجائیکه متدلوژی دونرخی و چندنرخی کردن یک کالا در ایران موجب افتخارآفرینی در اقتصاد کشور و سربلندی برای مدیران دلسوز و فهمیده و از سویی سیلی محکمی بر دهان دشمنان اقتصادی ما بوده همان موفقیتی که در زمینه دلار، آرد، محصولات کالای بورسی، بنزین و ... کسب کردیم دو روز پیش قرار شد در گازوئیل هم کسب کنیم. این‌بار با عیار بالاتر سه نرخی!
یک نرخ سهمیه‌ای یارانه‌ای برای حمل و نقل رسمی و با بارنامه، یک نرخ نیمه یارانه‌ای با ۴۰% بالاتر از قیمت پایه برای مصارف مازاد و البته پلکانی و یک نرخ آزاد به قیمت نزدیک جهانی برای مصارف غیر، به امید آنکه به حول و قوه الهی سفره قاچاق سوخت برچیده شود، یارانه‌ها هدفمند شوند و بر بودجه دولت عزیزمان فشار کمتری وارد آید
هنوز البته تا این لحظه احدی نگفته مملکتی که وزیر نیرو اش انتخاب روشن بودن یخچال یا پنکه را آپشن خاص اعلام میکند چگونه می‌خواهد بدون GPS رفت و آمد سیستم حمل و نقل و از روی آن نرخ واگذاری گازوئیل به کامیون داران را تشخیص دهد. و هیچ فردی هم در بین این حضرات به ذهنش نیامده که برای چنین تصمیم حساسی بهتر است ابتدا بطور آزمایشی در یکی دو استان اجرای آزمایشی داشته باشیم تا نواقص خود را نشان دهد و سپس صحنه اقتصاد کشور را به آتش بکشیم
بدیهی است که مخاطبان مستقیم این تصمیم که بدون مشورت قبلی صنفی تحت تاثیر جدی قرار گرفته‌اند در بلاتکلیفی و هرج و مرج بوجود آمده واکنشهایی نشان می‌دهند که غیر از خسارت برای مردم و مملکت دستاوردی ندارد و مثل همیشه نسخه این سومدیریت واکنشهایی از نوع خاموش کردن یک آتش ! اساسا سبک مملکت داری اینگونه است که گروهی آتش به پا می‌کنند و گروهی باید آتش را خاموش کنند، به حاصل جمع صفر!
اما ریشه مشکل کجاست؟
روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتر گازوئیل از ایران قاچاق میشود، چیزی در حدود ۵ میلیارد دلار در سال!
از سویی یارانه گازوئیل سالانه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان و یارانه گازوئیل نیروگاهی ۲۰ هزار میلیارد تومان در سال برای دولت آب می‌خورد. بنابراین قاچاق گازوئیل از ایران حداقل ۱۰ برابر بابت هر لیتر سود دارد و از شما چه پنهان تقریبا سیستم حمل و نقل پاکستان از همین طریق اداره میشود. خسارت سالانه قاچاق سوخت تقریبا ۸ میلیارد دلار در سال است. این عدد به اندازه یک چهارم فروش نفت مملکت است! دقت کنید فروش نه سود!!
اما مشکل کجا مضاعف میشود؟
یک سوم ناوگان حمل و نقل سنگین ایران بدلیل تحریم‌ها فرسوده است و مصرف سوخت آنها ۳۰% بیشتر از حالت عادی است، جاده‌ها بدلیل فشار اقتصادی دولت کیفیت لازم را ندارد و لذا موجب استهلاک ماشین‌ها بیش از حد عادی شده است، حق بیمه‌ها با تورم موجود در مملکت هم بار دیگری شده و همه اینها دست به‌دست هم داده تا چنین افتضاحی به بار آید. یک ساختار بیمارگونه پشت تمام اتفاقاتی است که هر روز در این کشور شاهد هستیم.
اگر دولت تصور میکند با خاموش کردن این آتش مشکل حل میشود در اشتباه است. ساختار بیمار گونه حمل و نقل سنگین حداکثر ۴ سال دیگر تاب‌آوری دارد و در طی این چهار سال بیش از نیمی از ناوگان ایران از دور فعالیت بطور کامل خارج میشود. با اعتصاب یا بی اعتصاب!
در خصوص اختلالی که در سیستم حمل و نقل کالایی و تورم ایجاد شده و اتفاقاتی که برای محصولات فاسدشدنی خواهد افتاد و البته بحران‌های اجتماعی پدید آمده نیازی به هیچ تحلیل و تفسیری نیست.
اما همه داستان، تلخ نیست، این تصمیم قسمت‌های شیرینی هم دارد که حیف است به آن نپردازیم!
اختلاف چشمگیر تفاوت بین سه نرخ تعیین شده برای گازوئیل، انگیزه لازم و کافی برای یک بازار سیاه جذاب، خلق میکند. دلالان وارد عرصه شیرین نه دو نرخی بلکه سه نرخی می‌شوند، مسیرها دستکاری میشود، بارنامه‌ها خرید و فروش می‌شوند، فقط یک نمونه اخیر خبر از صدور بارنامه‌های جعلی به ارزش ۵۵ میلیون دلار می‌دهد، سندها جعل می‌شوند، همکاری مدیران گرانمایه دولتی و نیمه دولتی با قاچاقچیان رونق می‌گیرد. این بازار سیاه حداقل ۲ میلیارد دلار در سال می‌ارزد!
۲ میلیارد دلار شیرین!
به شیرینی باقلوا!
منبع: تلگرام مجمع فعالان اقتصادی
