شنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۳ - Saturday 2 November 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Tue, 22.10.2024, 18:15

جنگ؟


سلمان گرگانی

پروسهٔ چندین هزار سالهٔ تاریخ بشری و سمت سوی آن، این نوید را می‌دهد که انسان به برکت رشد علمی و افزایش ثروت در جهت ایجاد نظام‌های اجتماعیِ عدالت خواه‌تر و آزادمنش‌تر می‌باشد. انسان از زمانی که قادر به تجسم شد، هر آن چه را برای راحت زیستنِ مادی و روحی بود، شادی بخش شناخت و تاریخ انسان و جوامع انسانی خلاصه‌ای است از تلاش برای راحتی، و ابزار و روشهای مورد استفاده برای این هدف، که هنوز هم ادامه دارد.

خرد انسانی در طول هزاران سال تجربه، آموخته است که رفاه و راحتی اگر تنها برای گروهی برگزیده باشد، پاینده نیست و انسان برای ادامهٔ حیات اجتماعی خویش باید رفاه و راحتی را در کلیت جوامع بشری خواهان باشد.

ایستادن در سمت درست تاریخِ بشری، نه تنها آرمانهای انسانی، بلکه استفاده از ابزار و راهکارهای انسانی نیز می‌طلبد. انتخاب ابزارها و روش‌های غیر انسانی، می‌تواند افراد را از سمت درست تاریخ به سمت قهقراییِ تاریخ پرتاب کند و جوامع انسانی را دچار ایستایی سازد، هر چند آرمان‌های بسیار والایی برای آن روش‌ها تعریف گردد.

هیچ آرمانی بالاتر و مهمتر از حفظ زندگیِ انسان‌ها نمی‌باشد و هر کسی به هر علتی تلاش در حذف زندگانیِ انسان‌ها نماید در سمت مخالف تاریخ بشری است.

تفکرات دینی-ایدئولوژیک، جنگ‌ها را تنها در تضادهای نیکی‌ها و بدی‌ها جلوه می‌دهند، تا بتوانند به راحتی و بدون زحمتِ خردورزی در مناقشات، مهره چینیِ دلخواه و موردپسند و باور خویش را انجام دهند.

اتفاقاتِ یک سال اخیر خاورمیانه به وضوح، عملی و عینی نشان می‌دهد که جنگ‌ها تنها میان خیر و شرّ نمی‌توانند باشند، چه بسیار جنگ‌هایی که میان آشّرار می‌باشند(هرچند قدرت هر دو شرّ متفاوت باشد).

هر طرف اسطوره‌سازی و تاریخ‌پردازی خود را در جهت حقانیت خویش دارند و قربانیِ این جنگ‌ها نیز خیر و یا همان زندگی بوده و هست، هر چند معیارها و ارزش‌ها می‌تواند در دو طرف مناقشه متفاوت باشند‌، اما در نهایت هر دو طرف در ضد جهت تاریخ بشری می‌باشند.

کنش‌ها و واکنش‌ها در حق و حقوقِ غیرنظامیان به دور از شأن انسان عصر حاضر می‌بود. در یک طرف شرّی خود را محّقِ حمله به کودکان و غیرنظامیان می‌داند، در طرف مقابل شرّدیگری خود را محّق به استفاده از کودکان و غیرنظامیان به عنوانِ سپرِ جان خود می‌داند.

باورهای غلط و غیرواقعیِ دینی و ملیِ نهادینه شده، خصوصاٌ در جوامع آرمان‌زده که همیشه یک طرف جنگ را حق و طرف دیگر را ناحق می‌دانند، توان خردورزی را تا طرفداری از کلیّت جنگ تنزل می‌دهند.

زمانی که آمال و آرزوها فاصلهٔ نجومی با توان عینیِ تحقّقِ آن آرزوها دارا باشند، آن آرزوها به اُسطوره مبدل می‌شوند و چه بسیار کسان که ناآگاهانه از آن اسطوره‌های سمّی تغذیه می‌کنند.

آرزوی کشور یهود از نیل تا فرات و یا محو اسرائیل دست‌نیافتنی و غیرانسانی است. کسانی که با چنین آرمان‌هایی اسطوره‌پردازی می‌کنند تنها فرصت‌طلبان و بی‌خِردانی هستند که در تلاشِ حفظ منافع مادی و روانی خویش می‌باشند.

تا زمانی که این اسطوره‌ها ارزش فرهنگی خود را حفظ کنند چه جان‌های بی‌گناهی که محو خواهند شد و تنها مرده‌پرستان و سودجویان هستند که با نقابهای مختلف سعی در حفظ آن فرهنگ‌ها خواهند نمود.

نوع دوستی و همدردی با تمام قربانیان حوادث اخیر، از عرب و یهودی وظیفهٔ انسانی است، اما هیچ کسی نمی‌گوید برای از میان برداشتن این تسلسلِ خشم و نفرت و کشتار چه باید کرد؟

آیا با بوجود آمدن کشور مستقل فلسطینی، تهدیدات بر علیه اسرائیل و امنیت آن کاسته خواهد شد و حماسیان در صلح و آرامش در کنار یهودیان خواهند زیست؟ به باور من نه! زیرا تا زمانی که فرهنگِ تقٌدسِ تنفر در دو سوی نزاع ارزشمند باشد و برایش هزینه گردد و قاتلان قهرمانان و شهدای اقوام خویش باشند صحبت از امنیت، خیالی بیش نیست.

در صورت بقای تفکرات «حماسی» و «نتانیاهویی» غولی وحشی‌تر از گذشته به عرصهٔ سیاسیِ کل خاورمیانه تحمیل خواهد شد که توانمندتر از گذشته ایجاد رعب و وحشت، نه تنها در جوامع دیگر بلکه در میان جوامع خود خواهند کرد.

رهبران سیاسی به قیمت خون انسان‌ها در تلاش حفظ قدرت خویش هستند و در این میان عوامی که قیمت جان خویش نمی‌دانند.

تمامیِ زندگانِ طرفین جنگ که از هستی تهی شدند، در گروه مردگان محسوب می‌شوند وبس.

سلمان گرگانی
اول آبان ۱۴۰۳



نظر شما درباره این مقاله:









 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024