فرزندان دوتابعیتی و دردسر پدران؛ این قسمت، سعید اوحدی
رویداد۲۴| آرزو فرشید- برکناری بیسر و صدای سعید اوحدی از معاونت امور ایثارگران ریاستجمهوری و ریاست بنیاد شهید، یک جابهجایی اداری ساده نبود و بار دیگر یکی از مناقشهبرانگیزترین قوانین سالهای اخیر را به صدر توجه افکار عمومی بازگرداند؛ قانونی که با عنوان «منع انتصاب اشخاص دارای تابعیت مضاعف در مشاغل حساس» شناخته میشود، اما در عمل، اجرای آن بیش از هر چیز شبیه یک غربالگری نامتقارن بوده است؛ برخی را با شدت کنار میزند و برخی دیگر را بیهیچ توضیحی عبور میدهد.
سعید اوحدی که تا همین اواخر، یکی از چهرههای تثبیتشده در حوزه ایثارگران و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران دولت پزشکیان بود، با حکم رئیسجمهور از این جایگاهش کنار گذاشته و به عنوان «مشاور رئیسجمهور در امور ایثارگران» منصوب شد. بررسیهای رویداد۲۴ نشان میدهد اوحدی هم قربانی تابعیت مضاعف فرزندش شده است.
اشتباه عجیب خبرگزاری دولت؛ نشانهای از یک تصمیم زودتر از اعلام؟
نکته قابلتأمل آن است که حتی پیش از اعلام رسمی این تغییر، خبرگزاری دولت در اقدامی عجیب، تصویر معاون دولت احمدینژاد و عضو چبهه پایداری را بهجای رئیس جدید بنیاد شهید منتشر کرده بود؛ اشتباهی که خیلی زود در شبکههای اجتماعی دستبهدست شد و بهعنوان نشانهای از شتابزدگی یا آشفتگی در اطلاعرسانی دولت تعبیر شد. برخی کاربران این خطای رسانهای را «لو رفتن زودهنگام یک تصمیم» دانستند؛ تصمیمی که ظاهراً از مدتها پیش اتخاذ شده بود.
«شوخی رسانهای» که به برکناری ختم شد!
ماجرای تابعیت مضاعف فرزند سعید اوحدی، موضوع تازهای نیست. آذرماه سال گذشته، همزمان با بالا گرفتن بحث اجرای قانون منع بهکارگیری افراد دارای تابعیت مضاعف، شایعاتی درباره دوتابعیتی بودن یکی از فرزندان اوحدی در رسانهها مطرح شد. اوحدی در همان زمان، در حاشیه جلسه هیأت دولت، این ادعاها را قاطعانه رد کرد و گفت: «این حرفها بیشتر شبیه شوخی رسانهای است تا واقعیت.».
اما حالا، با کنار رفتن او از یکی از حساسترین مناصب دولتی، این پرسش دوباره با قدرت بیشتری مطرح شده است؛ اگر آن ادعاها صرفاً «شوخی رسانهای» بود، چرا مسیر مدیریتی اوحدی ناگهان تغییر کرد؟
واکنشها به برکناری اوحدی در فضای مجازی نیز حاکی از آن بود که کاربران، این اقدام را نشانه فشار طیف رادیکال برای اجرای قانوه منبع به کارگیری دوتابیعتیها در مشاغل حساس میدانند. در همین راستا، یکی از کاربران نوشت: «بالاخره سعید اوحدی هم به خاطر دوتابعیتی بودن فرزندش کنار گذاشته شد؛ گامی دیگر از وفاق.»
روایت فعال اصولگرا از پشت پرده استعفا
البته برخی نیز گمانههای دیگری را مطرح کردند، مثلا علی قلهکی، فعال رسانهای اصولگرا در شرح جزییات استعفای «سعید اوحدی» از بنیاد شهید نوشت: پس از کشوقوسهای فراوان، سعید اوحدی که از حدود یک ماه قبل استعفای خود را به مسعود پزشکیان داده بود، با درخواستش موافقت شد.
به گفته او، مهمترین دلیلِ استعفا که در متن مکتوب نامه سعید اوحدی خطاب به رییس دولت آمده “عدم همکاری سازمان برنامه و بودجه در تخصیص اعتبارات لازم برای اداره بنیاد شهید” عنوان شده است.
حال آنکه اختلاف نظر “بنیاد شهید” و “سازمان برنامه” در ارائه بودجهی لازم برای اداره بنیاد در سال آینده نیز محل چالش فراوان است.
وی افزود: البته اوحدی در استعفایش برخی مشکلات شخصی نظیر “بیماری” و “شرایط مادرش” را نیز مطرح کرده است.
قلهکی تاکید کرده که استعفای اوحدی را نباید در راستای استعفاهای مطرح در دولت که ناظر بر «اختلاف نظر برخی اعضای با یکدیگر»، «عدم وصولِ برخی مُطالبات خارجی» و «برآورد دستگاههای نظارتی از عملکرد یا تابعیتِ مضاعفِ اقوام درجه یک» هستند، ارزیابی کرد.
او نوشته است: در طول یک ماه گذشته گزینههای مختلفی از سوی مسعود پزشکیان برای این جایگاه مطرح و بنا به دلایلی انتخاب نشدند که از آن جمله میتوان به «حسین اعلایی» و «جمشید تقی زاده» اشاره کرد و بر این اساس اغلب نامهایی که در گمانه زنیهای رسانهای در طول یک ماهه گذشته مطرح بودند _از جمله سردار اشتری_ صحیح نیست.
در همین گزارش ادعا شده بود که فرزند قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهور، تابعیت یکی از کشورهای «متخاصم غربی» را دارد و این پرسش مطرح شده بود که «چگونه چنین فردی توانسته به معاونت رئیسجمهور و ریاست نهاد ریاستجمهوری برسد؟»
بولتننیوز نیز پا را فراتر گذاشت و مدعی شد خانواده سعید اوحدی در کانادا ساکن هستند و اوحدی برای تأمین هزینههای زندگی آنان، ماهانه مبالغ قابل توجهی حواله میکند؛ ادعایی که با پرسشی احساسی و جنجالی همراه شد: «آیا فردی که خانوادهاش را به کشور دیگری فرستاده و هزینه زندگی آنان را تأمین میکند، میتواند دغدغه قشر مظلوم ایثارگر را داشته باشد؟»
هرچند هیچیک از این ادعاها بهطور رسمی تأیید نشد، اما دولت نیز تاکنون پاسخ شفاف و روشنی به آنها نداده است؛ سکوتی که خود به تقویت شائبهها دامن زده است.
کنار رفتن از معاونت، ماندن در دولت؛ تبعید نرم؟
نکته مهم در ماجرای اوحدی، این است که او بهطور کامل از دولت کنار گذاشته نشد. رئیسجمهور پزشکیان، بلافاصله پس از برکناری او از معاونت امور ایثارگران، حکم مشاورت اوحدی را صادر کرد؛ اقدامی شاید بتوان آن را «تبعید نرم» تعبیر کرد.
این مدل برخورد، پیشتر نیز در ماجرای محمدجواد ظریف دیده شده بود؛ او تحت فشار تندروها برای اجرای همین قانون، از دولت چهاردهم کنار گذاشت شد، اما شاهد بودیم که دولت ماهها برای حفظ وی در جایگاه خود مقاومت کرد. حالا این سؤال جدیتر از همیشه مطرح است: آیا قانون منع انتصاب دوتابعیتیها، فقط به حذف افراد از پستهای کلیدی منجر میشود، یا صرفاً عنوان شغلی آنها را تغییر میدهد؟ مهمتر اینکه این قانون برای همه اجرا میشود یا برخی اسامی را زیرسبیلی رد میکند؟!
عارف در حاشیه امن
پس از کنار گذاشتن سعید اوحدی، باقی ماندن محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور در حاشیه امن بیش از همه توجهها را به خود جلب کرده است. نامی که نهتنها در فضای رسانهای و شبکههای اجتماعی، بلکه در گزارشهای رسمی برخی نمایندگان مجلس نیز بهعنوان یکی از مصادیق مشمول قانون تابعیت مضاعف مطرح شده است.
برخی نمایندگان مجلس مثل حمید رسایی بهصراحت گفتهاند که فرزند عارف دارای تابعیت آلمانی است و از همین منظر، معاون اولی او با ماده ۲ قانون «نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» در تعارض قرار میگیرد. با این حال، برخلاف محمدجواد ظریف و سعید اوحدی، هیچ نشانهای از فشار رسمی، هشدار قضایی یا حتی توضیحخواهی شفاف از دولت درباره وضعیت عارف دیده نمیشود. برخی منابع میگویند عامل استمرار حضور عارف بر کرسی معاونت اول نزدیکی او به ارکان عالی حاکمیت است.
این تفاوت رفتار، همان نقطهای است که پرسش «اجرای سلیقهای قانون» را مطرح و پررنگ میکند. اگر معاونت امور ایثارگران و وزارت امور خارجه مشمول تعریف «مشاغل حساس» میشوند، چگونه معاون اول رئیسجمهور ـ که عملاً نفر دوم دولت است ـ از این تعریف خارج میماند؟
