جزییات اجرای طرح حذف ۴ صفر از پول ملی
اعتماد: روز گذشته محمد شیریجیان، معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی ابعاد طرح حذف چهار صفر از پول ملی را تشریح کرد: این پروژه با تشکیل ستاد ملی اصلاح پول با حضور مقامات عالی کشور با هدف احیای جایگاه ریال به عنوان واحد پول ملی در ۲ فاز اجرایی می‌شود که در یک دوره ۲ ساله ترتیبات اجرایی آن انجام شده و در یک دوره گذار ۳ ساله ریال جدید جایگزین کامل پول ملی می‌شود.
بر اساس قانون واحد پول ملی پس از حذف ۴ صفر همچنان ریال است و هر ریال معادل ۱۰۰ قِران خواهد بود. معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی در خصوص تاریخچه پروژه حذف صفر از پول ملی گفت: آن چیزی که امروز در مجلس شورای اسلامی تصویب شد در واقع اصلاح شده مصوبه‌ای بود که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ توسط مجلس به تصویب رسیده بود و البته در خرداد ماه همان سال توسط شورای نگهبان برای انجام اصلاحاتی به مجلس اعاده شده بود و تکمیل شده پروژه‌ای بود که از سال ۱۳۸۶ در قالب فاز مطالعاتی شروع شده بود و سپس در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ توسط هیات دولت در قالب لایحه به تصویب و برای سیر قانونگذاری به مجلس شورای اسلامی ارجاع شده بود و امروز در فاز تقنینی این موضوع به سرانجام رسید.
شیریجیان در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به تجربه سایر کشورها در حذف صفر از پول تصریح کرد: همان‌گونه که در متن خود قانون ذکر شده برای اجرای این طرح یک دوره فاز اجرا پیش‌بینی کردند. اصلاح پول ملی اقدامی است که کشورهای متعددی آن را تجربه کرده‌اند. هم در سطح کشورهای منطقه مثل عراق، تاجیکستان، ترکیه و کشورهای فرامنطقه مثل برزیل، آرژانتین، مکزیک در طول ۵۰ سال اخیر بیش از ۱۸ کشور تجربه رفرم پولی را داشتند. در کشورهای حوزه آسیای میانه هم کشورهایی مثل روسیه یا در حوزه اروپای شرقی مثل بلغارستان و رومانی هم تجربه اصلاح پول ملی را داشتند و تجربه‌ای است که به موجب قانون قرار است در کشور ما هم انجام شود.
معاون سیاستگذاری پولی افزود: آنچه در متن قانون ذکر شده قرار نیست که واحد پول ملی تغییر کند. یعنی واحد پول ملی همچنان ریال است و اضعاف آن قِران تعریف شده است. یعنی هر ۱۰۰ قِران معادل یک ریال است و همان‌طور که در قانون هم پیش‌بینی شده برای اجرای این موضوع برنامه کلان اجرایی با محوریت بانک مرکزی و همکاری دستگاه‌های ذی‌مدخل را پیش‌بینی کردند. وی در خصوص زمانبندی اجرای طرح گفت: یک دوره زمانی ۲ ساله الزامات و ترتیبات اجرایی آن طراحی و سپس طی یک بازه زمانی ۳ ساله دوره گذار انجام می‌شود. احتمالا در دوره گذار هم ریال قدیم و هم ریال جدید هر ۲ گردش خواهند داشت و برای مردم از این بابت جای هیچ نگرانی وجود ندارد. پس از دوره گذار ریال جدید بر نظامات پولی کشور حاکم می‌شود.
شیریجیان با اشاره به تشکیل ستاد ملی با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل برای اجرای پروژه گفت: با توجه به اهمیت موضوع یک ستاد ملی با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل تشکیل خواهد شد و تمامی الزامات اجرایی آن در این ستاد ملی پیش‌بینی می‌شود. به عبارتی الزاماتی که در حوزه حقوقی، موضوعات رسانه‌ای، موضوعات فنی، موضوعات بانکی و ... در قالب پیوست‌های مربوطه تدوین شده است.
وی ضمن اطمینان‌بخشی به مردم درباره اجرایی شدن طرح یاد شده گفت با دیده شدن همه ابعاد، طرح گام به گام در دوره زمانی برنامه‌ریزی شده اجرا می‌شود و امیدواریم هم در فاز اجرا و هم در دوره گذار همه الزامات و اقتضائاتی که اجرای این طرح بر آن مترتب است پیش‌بینی شده و اجرا خواهد شد.
تشکیل ستاد اصلاح پول ملی
عضو هیات عامل بانک مرکزی از تشکیل یک ستاد ملی در سطح کلان خبر داد و گفت: این ستاد با حضور مقامات عالی کشور شکل می‌گیرد؛ چراکه دستگاه‌های ذی‌مدخل باید حتما در این حوزه حضور داشته باشند و برنامه‌های خود را مطرح کنند. البته ضروری است که مرحله به مرحله وظایف دستگاه‌های مختلف تعریف و با برنامه مشخصی توسط هر یک از دستگاه‌ها اجرا شود. لذا بانک مرکزی در حوزه پولی و مالی و بانکی نیز یکی از دستگاه‌های مهم در این ستاد ملی است.
وی ادامه داد: بر این اساس و در سطح بانک مرکزی نیز کمیته‌های تخصصی را پیش‌بینی کردیم که این کمیته‌ها ذیل آن ستاد ملی تشکیل می‌شود. این کمیته‌ها مربوط به حوزه فناوری اطلاعات، بانکی، حسابداری و نیز کمیته‌هایی در حوزه سیاستگذاری پولی است و در نهایت نیز تمام کمیته‌های تخصصی ذیل یک کمیته اصلی که با حضور رییس کل بانک مرکزی شکل می‌گیرد، مدیریت می‌شوند.
معاون سیاستگذاری پولی از پایش مستمر برنامه‌ها و اقدامات جاری کمیته خبر داد و گفت: اقدامات و برنامه‌های هر کدام از این کمیته‌های فرعی تعریف و در چارچوب کمیته اصلی این برنامه‌ها و اقدامات، با هدف اجرای طرح حذف ۴ صفر از پولی ملی به صورت مستمر پایش می‌شود و نهایتا کمیته اصلی به ستاد ملی گزارش اقدامات خود را ارایه خواهد کرد و متناسب با برنامه‌های کلان نکات لازم از طریق ستاد ملی به کمیته اصلی بانک مرکزی ارجاع و نهایتا موضوعات در کمیته‌های تخصصی پیگیری می‌شود.
شیریجیان با بیان اینکه در طول ۵۰ سال اخیر به واسطه شرایط تورمی کشور، بسیاری از اقطاع اسکناس کاربرد لازم خود را ندارند، گفت: این امر موجب شد برای مثال اقطاع کوچک اسکناس در مبادلات مالی مردم استفاده نشود. از دیگر سو ضرب مسکوکات هم سال‌هاست که انجام نمی‌شود و دلیل آن است که ارزش ذاتی خود مسکوکات از ارزش ریالی آن به مراتب بیشتر است و عملا مسکوکات هم در گردش پولی و مالی کشور در جریان نیست.
وی افزود: این در حالی است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته اسکناس و مسکوکات سهم قابل توجهی از نقدینگی کشورها را تشکیل می‌دهد و از آنها در مبادلات مالی کشورها و در نظامات اقتصادیشان استفاده می‌شود. اما سهم اسکناس و مسکوکات در نظام پولی کشور کمرنگ است. البته بخشی از این مهم به توسعه و پیشرفت حوزه بانکداری الکترونیک نیز بازمی‌گردد.
به گفته معاون سیاستگذاری پولی حذف ۴ صفر از پول ملی سهم اقطاع اسکناس و مسکوکات را در مراودات مالی مردم بیشتر می‌کند که این موضوع مزیت‌های خاص خود را خواهد داشت.
احیای جایگاه ریال به عنوان واحد پول ملی
شیریجیان با بیان اینکه در مبادلات مالی و اقتصادی کشور از ریال به عنوان واحد اصلی پول ملی کشور استفاده می‌شود، تصریح کرد: سال‌هاست که واحد ریال در مبادلات مالی مردم، فعالان اقتصادی و حتی در سطح دولت استفاده نمی‌شود و ریال بیشتر فقط یک واحد حسابداری است که در ترازنامه بنگاه‌ها و موسسات اقتصادی درج می‌شود و عملا به واحدی فرمایشی و صرفا اسمی تبدیل شده است؛ لذا حذف چهار صفر از پول ملی موجب می‌شود که واحد پول ملی کشور در مبادلات مالی مردم استفاده شود و ریال به جایگاه خود بازگردد.
