دلار ۱۶۵ هزار تومانی و تورم ۹۰ درصدی در راه است؟
در حالی که تروئیکای اروپایی مکانیسم ماشه را فعال کرده‌اند، بازار ارز ایران بلافاصله با واکنش هیجانی روبه‌رو شد. دلار تا کانال ۱۰۰ هزار تومان بالا رفت، اما دوباره عقب‌نشینی کرد.
به گزارش رویداد۲۴، اکنون پرسش اصلی این است که این نوسانات صرفاً یک بازی روانی کوتاه‌مدت است یا باید منتظر موجی جدید از بحران ارزی در ماه‌های آینده بود؟
خبرگزاری فارس مشاهدات میدانی از بازار غیررسمی ارز اینطور تحلیل می‌کند که افزایش اخیر قیمت‌ها بیش از آنکه ناشی از تغییرات واقعی عرضه و تقاضا باشد، حاصل هیجان ناشی از خبر فعال شدن مکانیسم ماشه بوده است. این رسانه اصولگرا به نقل یکی از معامله‌گران فردوسی تأکید می‌کند: «این سقف قیمتی دلار بود. بالاتر از این جایی ندارد و به‌زودی پایین می‌آید.»
این دیدگاه در میان بسیاری از فعالان بازار مشترک است؛ آنها معتقدند تجربه جهش‌های مقطعی قبلی ـ مثل صعود دلار به ۱۰۶ هزار تومان و سقوط سریع آن تا کانال ۸۰ هزار ـ نشان می‌دهد که فشار روانی چند روز بیشتر دوام ندارد.
دو عامل جهش دلار؛ مکانیسم ماشه و ثبت سفارش‌ها
مسعود دانشمند، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، ریشه جهش دلار را ترکیبی از دو عامل می‌داند: بسته شدن ثبت سفارش‌ها و خبر فعال شدن مکانیسم ماشه. به گفته او: «صعود دلار از ۸۰ به ۹۰ هزار تومان ناشی از محدودیت ثبت سفارش بود، اما جهش چند روز گذشته به بالای ۱۰۰ هزار تومان، کاملاً محصول هیجان ناشی از مکانیسم ماشه است.»
دانشمند هشدار می‌دهد در صورت بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل، حتی چین و هند نیز قادر به تداوم همکاری اقتصادی با ایران نخواهند بود؛ چراکه برخلاف تحریم‌های آمریکا، قطعنامه‌های شورای امنیت برای همه کشور‌ها الزام‌آور است.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت: آرامش نسبی، سایه سنگین بی‌اعتمادی
بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد دلار در ۲۴ ساعت گذشته ۱.۵ درصد کاهش یافته و در کانال ۹۸ هزار تومان ایستاده است. این کاهش نشان می‌دهد که بخش زیادی از جهش‌های اخیر ناشی از جو روانی بوده و بازار توانسته بخشی از هیجان را هضم کند.با این حال، کارشناسان اقتصادی یادآور می‌شوند که حتی اگر نوسانات کوتاه‌مدت فروکش کند، مکانیسم ماشه یک سیگنال بلندمدت منفی به اقتصاد ایران داده است: بازگشت تحریم‌های سازمان ملل می‌تواند ارتباط ایران با نظام مالی و تجاری جهان را به حداقل برساند و این یعنی کاهش عرضه ارز در بازار و تداوم فشار بر نرخ دلار.
بدترین سناریو؛ تورم ۹۰ درصدی و دلار ۱۶۵ هزار تومانی؟
اتاق بازرگانی در هشدار‌های اخیر خود تأکید کرده که در صورت بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل، باید انتظار تورم ۹۰ درصدی، نرخ ارز ۱۶۵ هزار تومانی، رشد اقتصادی منفی و بیکاری دو رقمی را داشت. این سناریو هرچند در کوتاه‌مدت بعید به‌نظر می‌رسد، اما نشان می‌دهد بازار ارز ایران بیش از هر زمان دیگری به تحولات سیاسی و دیپلماتیک گره خورده است.
بازار ارز در روز‌های اخیر بیش از هر چیز صحنه بازی روانی بوده است؛ دلار بالا رفت و دوباره عقب نشست. اما فعال شدن مکانیسم ماشه در ذات خود تهدیدی بلندمدت برای ثبات اقتصادی کشور است. حالا پرسش اصلی این است: سیاست‌گذاران برای جلوگیری از تحقق سناریو‌های کابوس‌وار اتاق بازرگانی چه راهکاری دارند؟
