سوریه به هواپیمای لاریجانی اجازه استفاده از حریم هوایی خود را نداد
مقام‌های سوری روز چهارشنبه ۱۳ اوت (۲۲ مرداد) به هواپیمای حامل علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران که در مسیر سفر از عراق به لبنان بود، اجازه ورود به حریم هوایی سوریه را ندادند.
این اقدام باعث شد هواپیمای لاریجانی و همراهانش مسیر خود را از طریق ترکیه تغییر دهد.
از دسامبر ۲۰۲۴ میلادی سوریه پس از پایان دوران حکومت استبدادی بشار اسد و برکناری او، تمامی پروازهای ایرانی را از عبور از حریم هوایی خود منع کرده است. این سیاست، سبب بسته شدن مسیرهای سابق ارسال تدارکات به حزب‌الله لبنان شده و نشانگر قطع کامل روابط دولت انتقالی سوریه با تهران است.
انحراف اجباری مسیر پرواز لاریجانی به‌روشنی نشان می‌دهد که سوریه تحت رهبری احمد شرع تا چه اندازه خط مشی سیاسی خود را تغییر داده است. در حالی که اسد، رهبر پیشین سوریه، نزدیک‌ترین متحد عرب ایران بود، اکنون دمشق نفوذ ایران را تهدیدی برای حاکمیت و تلاش‌های بازسازی خود می‌داند.
پایان دوران اسد و سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری ایران در سوریه
بر پایه برخی برآوردها، ایران در طول جنگ داخلی سوریه بین ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلار برای حمایت از دولت اسد هزینه کرده است.
نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شبه‌نظامیان وابسته به آن، سوریه را به پایگاهی برای عملیات منطقه‌ای خود تبدیل کردند و این کشور را به یکی از ارکان اصلی «محور مقاومت» تهران بدل ساختند.
دولت اسد دسترسی حیاتی ایران به مدیترانه و پل زمینی به سمت حزب‌الله در لبنان را فراهم می‌کرد. فرودگاه‌ها و خاک سوریه به‌عنوان مسیر ترانزیت برای ارسال سلاح و پشتیبانی لجستیکی به گروه‌های نیابتی ایران در سراسر منطقه عمل می‌کردند.
دولت احمد شرع پس از به‌دست گرفتن قدرت، بلافاصله تمام نیروها و گروه‌های نیابتی ایران را از سوریه اخراج کرد. به گفته مقام‌های ایرانی، اکنون هیچ نیروی نظامی ایرانی در سوریه باقی نمانده و تحلیلگران این موضوع را «شکستی بسیار بد» برای ایران توصیف کرده‌اند.
دمشق سرمایه‌گذاری ترکیه و کشورهای خلیج فارس را به شراکت با ایران ترجیح می‌دهد
رهبری جدید سوریه قراردادهای بازسازی را از شرکت‌های ایرانی گرفته و به شرکت‌های ترکیه‌ای و کشورهای حوزه خلیج فارس سپرده است. پایگاه خبری «ترکیه تودی» نوشت که حتی در دوران اسد نیز، شرکت‌های ایرانی در حال باختن در برابر رقبای ترکیه‌ای بودند، زیرا دمشق به دنبال تنوع‌بخشی به شرکای اقتصادی خود بود.
اکنون سوریه علاوه بر ترکیه، روابط با عربستان سعودی، امارات عربی متحده و سایر کشورهای خلیج فارس را در اولویت قرار می‌دهد زیرا این کشورها می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های حیاتی برای بازسازی پس از بالای یک دهه جنگ داخلی فراهم کنند.
شرع از ایران خواسته است «در سیاست‌ها و مداخلات منطقه‌ای خود تجدیدنظر کند» و بر تعهد سوریه به شمول‌گرایی و رد فرقه‌گرایی تأکید کرده است. قانون اساسی موقت سوریه اسلام را به‌عنوان یکی از منابع قانون‌گذاری تعیین می‌کند اما به‌طور صریح نفوذ فرقه‌ای حمایت‌شده از سوی بیگانگان را رد می‌کند.
تلاش تهران برای نجات دیپلماتیک از طریق متحدان منطقه‌ای
مقام‌های ایرانی پس از از دست دادن سوریه، لحن خود را تغییر داده و اکنون شورشیان سابق را «مخالفان مشروع» می‌نامند و به دنبال گفت‌وگو بر پایه «منافع مشترک» هستند. تهران از ترکیه و روسیه خواسته است تا در تسهیل تماس دوباره با دمشق کمک کنند.
ایران همچنین تلاش کرده است به منابع مالی خلیج فارس برای پروژه‌های سوریه، از جمله بازسازی فرودگاه دمشق دسترسی پیدا کند. این تلاش‌ها تاکنون موفقیت محدودی داشته، زیرا سوریه همچنان شرط کنار گذاشتن مداخلات منطقه‌ای را برای ایران حفظ کرده است.
حسین سلامی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران تأیید کرده بود که هیچ نیروی ایرانی در سوریه باقی نمانده است. ایران دو بار در جریان حمله شورشیان به اسد پیشنهاد کمک نظامی داد اما این پیشنهادها رد شد و درنهایت خروج امن نیروهای ایرانی مورد توافق قرار گرفت.
یورونیوز فارسی
