آیا چین خرید نفت از ایران را متوقف کرد؟

صادرات نفت ایران به چین ۹۹ درصد کم شد. این یعنی بزرگترین خریدار نفت ایران، در هفت ماهه نخست سال ۲۰۲۱ تنها ۲۲۰ هزار بشکه نفت از ایران خریده. معادل ۱۱ میلیون دلار. آیا چین هم خرید نفت خود از ایران را متوقف کرد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، این آمار را اتاق بازرگانی تهران منتشر کرده است. گزارشی که می‌گوید ایران بازار نفت چین را از دست داده و آن را به کشورهای عربستان، عمان، عراق و امارات داده است.

گزارش اتاق بازرگانی تهران می‌گوید که از دی ماه ۹۹ تا تیرماه سال جاری (۷ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۱) ایران در مجموع ۱۰٫۹ میلیون دلار نفت به چین فروخته. اگر متوسط هر بشکه نفت را ۵۰ دلار در نظر بگیریم، ایران در این هفت ماه در مجموع ۲۲۰ هزار بشکه نفت به چین صادر کرده است. یعنی ماهی ۳۱ هزار بشکه.

این آمار زمانی جالب می‌شود که بدانیم چین ماهانه ۴۱ میلیون بشکه نفت وارد می‌کند. (گزارش رویترز) اما سهم ایران در این هفت ماه حتی به یک میلیون بشکه هم نمی‌رسد!

صادرات ۲ هزار برابری عربستان

چین نفت خود را از کجا تامین کرده؟ عربستان، عمان، عراق، امارات و کویت. این کشورها رسما صادرات نفت خود به چین را افزایش داده‌اند و ایران را از این بازار خارج کرده‌اند. حتی می‌توان گفت سهم ایران با این کشورها دیگر قابل قیاس هم نیست.

عربستان در هفت ماهه نخست امسال ۲۳ میلیارد دلار نفت به چین صادر کرده که دو هزار برابر میزان صادرات نفت ایران به چین بوده.

این تفاوت درباره دیگر کشورها هم وجود دارد. در دوره‌ای که ایران فقط ۱۱ میلیون دلار نفت به چین صادر کرده، عمان و عراق ۱۳ میلیارد دلار، امارات و کویت هم ۹ میلیارد دلار نفت به این کشور صادر کرده‌اند.

مساله قابل توجه دیگر این است که میزان صادرات نفت ایران به چین در سال ۲۰۱۸ بیش از ۹ میلیارد دلار بوده. معادل صادرات کنونی امارات و کویت.

چرا چین از ایران نفت نمی‌خرد؟

رضی حاجی آقامیری، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در همین باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: اتفاقی که رخ داده بسیار غیرمنتظره بوده و تنها فرضیه‌ای که می‌توان برای آن متصور شد، عدم تمایل چینی‌ها برای خرید نفت ایران است.

رضی میری ادامه می‌دهد: به هرحال چنین اتفاقاتی قطعا پشتوانه سیاسی دارند. احتمالا دلیل عدم تمایل چینی‌ها، سیاست‌های بین‌المللی علیه ایران است. چین قبلا هم نشان داده‌ که می‌تواند از تحریم‌ها تبعیت کند.

البته چین تنها کشور دوستی نیست که به ناگهان سیاست‌های خود را تغیییر می‌دهد. روسیه هم همین چند وقت پیش برای تحویل واکسن‌های کرونا به ایران کارشکنی کرد و با توجه به روابط ایران و روسیه این عمل هم عملی غافلگیرانه بود.

عربستان، بازار را می‌گیرد

رویترز در پایان ماه آگوست گزارش داده بود که عربستان در چند ماه اخیر، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین بوده است. بر اساس آمار اداره گمرک چین، صادرات نفت عربستان به چین در این ماه، نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد افزایش داشته است.

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران توضیح می‌دهد: سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر روابط استراتژیک است و چینی‌ها هم از این قانون مستثنی نیستند. به همین دلیل هم نباید به یک کشور وابسته باشیم.

رضی میری اظهار می‌کند: کاهش صادرات ما با وجود امضای قرارداد ۲۵ ساله بسیار دور از انتظار بود. وقتی چنین قرارداد طولانی و استراتژیکی امضا می‌شود، معمولا سیاست‌های عمومی هم در آن لحاظ می‌شوند.

رضی میری می‌گوید: متاسفانه، محتویات قرارداد ۲۵ ساله هنوز هم منتشر نشده است. نمی‌توانیم بگوییم چینی‌ها کارشکنی کرده‌اند یا نه زیرا ما هنوز هم از مفاد قرارداد ۲۵ ساله اطلاعی نداریم.

حالا باید صبر کرد و دید کاهش خرید چینی‌ها از ایران صرفا اتفاقی مقطعی بوده یا این تصمیم نشان از موضع‌گیری خاصی داشته است.

براساس آمار رویترز از گمرگ چین، چین ماهانه ۴۱ میلیون بشکه نفت وارد می‌کند اما کل صادرات نفت ایران به چین در این هفت ماه، به یک میلیون بشکه هم نمی‌رسد.