iran-emrooz.net | Wed, 17.12.2025, 8:18

ایدریس علی، فیل استوارت، شارق خان و ماریانا پاراگا / خبرگزاری رویترز / ۱۷ دسامبر ۲۰۲۵

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز سه‌شنبه دستور اجرای یک «محاصره کامل» علیه تمامی نفتکش‌های تحریم‌شده‌ی در حال ورود یا خروج از ونزوئلا را صادر کرد؛ اقدامی تازه از سوی واشنگتن برای تشدید فشارها بر دولت نیکلاس مادورو و هدف قرار دادن اصلی‌ترین منبع درآمد آن کشور.

هنوز روشن نیست که ترامپ چگونه این دستور را در مورد کشتی‌های تحریم‌شده اجرا خواهد کرد و آیا بار دیگر برای توقیف شناورها از گارد ساحلی استفاده می‌کند یا خیر. دولت ایالات متحده تاکنون هزاران نیروی نظامی و نزدیک به دوازده ناو جنگی – از جمله یک ناو هواپیمابر – به منطقه اعزام کرده است.

ترامپ در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت: «به‌دلیل سرقت دارایی‌های ما و دلایل بی‌شمار دیگر، از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، رژیم ونزوئلا به‌عنوان یک «سازمان تروریستی خارجی» شناخته شده است. ازاین‌رو، امروز دستور «محاصره کامل و تمام‌عیار همه نفتکش‌های تحریم‌شده» در مسیر ورود یا خروج از ونزوئلا را صادر می‌کنم.»

در بیانیه‌ای که دولت ونزوئلا منتشر کرد، این اقدام ترامپ به‌عنوان «تهدیدی نفرت‌انگیز و زشت» محکوم شد.

بهای نفت روز چهارشنبه در معاملات آسیایی بیش از یک درصد افزایش یافت. بهای نفت برنت با ۷۰ سنت افزایش (معادل ۱.۲ درصد) به ۵۹.۶۲ دلار در هر بشکه رسید و نفت خام وست تگزاس آمریکا نیز با ۷۳ سنت (۱.۳ درصد) رشد به ۵۶ دلار رسید.

در معاملات پس از اعلام تصمیم ترامپ، بهای نفت آمریکا بیش از یک درصد افزایش یافت و به ۵۵.۹۶ دلار در هر بشکه رسید؛ در حالی که روز سه‌شنبه در پایین‌ترین سطح از فوریه ۲۰۲۱ به ۵۵.۲۷ دلار بسته شده بود.

تحلیلگران و فعالان بازار نفت گفتند افزایش قیمت ناشی از انتظار برای کاهش احتمالی صادرات ونزوئلاست. با این حال، بازار هنوز در انتظار روشن شدن جزئیات نحوه اجرای محاصره و دامنه آن است؛ به‌ویژه اینکه آیا شامل کشتی‌های غیرتحریم‌شده نیز خواهد شد یا نه.

جنبه‌های حقوقی

النا چاچکو، استاد حقوق بین‌الملل در دانشکده حقوق برکلی دانشگاه کالیفرنیا، گفت رؤسای‌جمهور آمریکا اختیار گسترده‌ای برای اعزام نیروهای نظامی به خارج دارند، اما اقدام اعلام‌شده از سوی ترامپ آزمونی تازه برای حدود اختیارات ریاست‌جمهوری محسوب می‌شود.

او افزود: «به‌طور سنتی، محاصره‌ها ابزارهای قابل‌قبول جنگی تلقی می‌شوند، اما فقط در شرایطی بسیار خاص. از منظر حقوق داخلی و بین‌المللی هر دو، پرسش‌های جدی درباره مشروعیت این اقدام مطرح است.»

واکین کاسترو، نماینده دموکرات تگزاس در مجلس نمایندگان، این محاصره را «بی‌تردید اقدامی جنگی» خواند و افزود: «این جنگی است که کنگره هرگز مجاز نکرد و مردم آمریکا خواهان آن نیستند.»

هفته گذشته پس از توقیف یک نفتکش تحریم‌شده در آب‌های ونزوئلا توسط ایالات متحده، عملاً نوعی تحریم نفتی غیررسمی برقرار شد و چندین نفتکش حامل میلیون‌ها بشکه نفت در آب‌های ساحلی ونزوئلا باقی ماندند تا از خطر توقیف در امان بمانند. از آن زمان، صادرات نفت خام ونزوئلا به‌شدت کاهش یافته است؛ بحرانی که این هفته با حمله سایبری به سامانه‌های اداری شرکت نفت دولتی PDVSA تشدید شد.

در حالی‌که بسیاری از نفتکش‌هایی که نفت ونزوئلا را بارگیری می‌کنند در فهرست تحریم قرار دارند، برخی دیگر که نفت ونزوئلا، ایران یا روسیه را حمل می‌کنند تحریم نشده‌اند. شرکت‌هایی مانند «شورون» (Chevron) مجازند نفت ونزوئلا را با کشتی‌های تحت مجوز خود منتقل کنند.

چین بزرگ‌ترین خریدار نفت خام ونزوئلاست و حدود ۴ درصد از کل واردات نفت خود را از این کشور تأمین می‌کند. برآورد تحلیلگران نشان می‌دهد که واردات چین از ونزوئلا در ماه دسامبر به‌طور میانگین بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.

در حال حاضر عرضه جهانی نفت کافی است و میلیون‌ها بشکه نفت خام در نفتکش‌های مستقر در نزدیکی سواحل چین در انتظار تخلیه‌اند. اما اگر این محاصره مدت طولانی ادامه یابد، کاهش نزدیک به یک میلیون بشکه در روز از عرضه جهانی می‌تواند موجب افزایش بهای نفت شود.

دو مقام آمریکایی گفتند در صورت اجرای کامل این سیاست، تأثیر شدیدی بر دولت مادورو خواهد داشت. دیوید گلدوین، دیپلمات پیشین انرژی در وزارت خارجه آمریکا، اعلام کرد اگر کاهش صادرات ونزوئلا با افزایش ظرفیت مازاد اوپک جبران نشود، بهای جهانی نفت ممکن است بین پنج تا هشت دلار در هر بشکه افزایش یابد.

او افزود: «در آن صورت، تورم اوج می‌گیرد و موجی گسترده و فوری از مهاجرت از ونزوئلا به کشورهای همسایه آغاز خواهد شد.»

از زمان تحریم‌های انرژی آمریکا علیه ونزوئلا در سال ۲۰۱۹، بازرگانان و پالایشگاه‌ها برای خرید نفت این کشور به ناوگانی موسوم به «ناوگان سایه» متوسل شده‌اند که موقعیت خود را پنهان می‌کنند یا از کشتی‌های تحریم‌شده برای حمل نفت ایران و روسیه استفاده می‌کنند.

بنا بر داده‌های پایگاه TankerTrackers.com، تا هفته گذشته بیش از ۳۰ مورد از حدود ۸۰ کشتی حاضر در آب‌های ونزوئلا یا در مسیر این کشور، تحت تحریم‌های آمریکا قرار داشتند.

افزایش تنش‌ها

کارزار فشار ترامپ علیه مادورو شامل گسترش حضور نظامی آمریکا در منطقه و اجرای بیش از دو دوجین حمله نظامی علیه شناورها در اقیانوس آرام و دریای کارائیب در نزدیکی ونزوئلا بوده است؛ حملاتی که تاکنون دست‌کم ۹۰ کشته برجای گذاشته‌اند.

ترامپ همچنین گفته است حملات زمینی به خاک ونزوئلا نیز به‌زودی آغاز خواهد شد.

مادورو مدعی است که استقرار گسترده نیروهای آمریکایی با هدف سرنگونی او و تصاحب منابع عظیم نفتی کشور صورت گرفته است. او در سخنانی پیش از انتشار پست ترامپ گفت: «امپریالیسم و راست افراطی فاشیست می‌خواهند ونزوئلا را مستعمره کنند تا ثروت کشور ما از نفت و گاز تا طلا و دیگر منابع را تصاحب نمایند. ما سوگند یاد کرده‌ایم که از میهن خود دفاع کنیم و در ونزوئلا صلح پیروز خواهد شد.»

سوزی وایلز، رئیس دفتر ترامپ، در گفت‌وگویی با نشریه «ونیتی فِر» گفت: «ترامپ می‌خواهد به انفجار کشتی‌ها ادامه دهد تا زمانی که مادورو تسلیم شود.»

پنتاگون و گارد ساحلی آمریکا در پاسخ به پرسش‌ها درباره جزئیات این تصمیم، ارجاع به کاخ سفید دادند.

دولت ترامپ به‌طور رسمی «کارتل د لوس سولس» ونزوئلا را – که شامل مادورو و شماری از مقامات ارشد نظامی است – به‌عنوان سازمان تروریستی خارجی معرفی کرده است.