iran-emrooz.net | Sat, 13.12.2025, 7:24

بنوا فوکون و لارا سلیگمن / وال‌استریت ژورنال / ۱۲ دسامبر ۲۰۲۵

به گفته مقام‌های آمریکایی، یک تیم عملیات ویژه ایالات متحده ماه گذشته در اقیانوس هند به یک کشتی وارد شد و اقلام مرتبط با امور نظامی را که از چین به مقصد ایران در حال انتقال بود، توقیف کرد؛ اقدامی نادر در قالب عملیات رهگیری دریایی با هدف جلوگیری از بازسازی زرادخانه نظامی تهران.

به گفته این مقام‌ها، این کشتی زمانی که چند صد مایل از سواحل سریلانکا فاصله داشت، توسط نیروهای آمریکایی متوقف شد و محموله آن ضبط شد؛ سپس اجازه یافت به مسیر خود ادامه دهد. به گفته مقام‌ها و یک فرد دیگر آگاه از این عملیات، ایالات متحده از پیش این محموله را تحت نظر داشت.

این یورش که پیش‌تر فاش نشده بود، بخشی از تلاش‌های پنتاگون برای اخلال در شبکه‌های پنهانی تأمین تجهیزات نظامی جمهوری اسلامی بود؛ آن هم پس از آن‌که اسرائیل و آمریکا در جریان یک درگیری ۱۲روزه در ماه ژوئن، خسارات سنگینی به تأسیسات هسته‌ای و موشکی ایران وارد کردند.

این نخستین بار در سال‌های اخیر است که به‌طور شناخته‌شده، ارتش آمریکا محموله‌ای با منشأ چینی را که در مسیر ایران بوده، رهگیری می‌کند. نام کشتی و مالک آن مشخص نشده است.

این عملیات چند هفته پیش از آن رخ داد که ایالات متحده یک نفتکش تحریم‌شده را در نزدیکی سواحل ونزوئلا توقیف کرد؛ نفتکشی که برای انتقال نفت از ونزوئلا به ایران مورد استفاده قرار می‌گرفت. این رویداد بر استفاده دولت ترامپ از تاکتیک‌های تهاجمی دریایی علیه دشمنان تأکید داشت؛ تاکتیک‌هایی که آمریکا در گذشته نزدیک به‌ندرت به آن‌ها متوسل شده بود.

فرماندهی ایندو-پاسیفیک ارتش آمریکا که این عملیات را اجرا کرده، از اظهارنظر خودداری کرد. سخنگویان وزارت خارجه ایران و چین نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی ندادند.

به گفته یکی از مقام‌ها، محموله توقیف‌شده شامل قطعاتی بود که بالقوه می‌توانست در تسلیحات متعارف ایران مورد استفاده قرار گیرد و این محموله در نهایت نابود شد. این مقام افزود که قطعات ضبط‌شده «دوکاربردی» بودند؛ یعنی هم کاربرد غیرنظامی داشتند و هم نظامی.

به گفته مقام دوم آمریکایی و فرد آگاه از این توقیف، ایالات متحده به اطلاعاتی دست یافته بود که نشان می‌داد این محموله به شرکت‌های ایرانی‌ای ارسال می‌شده که در تأمین قطعات برای برنامه موشکی ایران تخصص دارند.

به گفته نخستین مقام آمریکایی، این عملیات با مشارکت نیروهای عملیات ویژه و همچنین نیروهای متعارف انجام شد.

مقام‌های ایرانی می‌گویند با نگرانی از یک رویارویی تازه با اسرائیل، تلاش‌ها برای بازسازی زرادخانه موشک‌های بالستیک کشور را دوچندان کرده‌اند. مذاکرات ایران و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای مورد مناقشه تهران، پس از آن‌که با جنگ متوقف شد، هنوز از سر گرفته نشده است.

این توقیف نادرِ فناوری‌های مرتبط با امور نظامی که به مقصد ایران در حرکت بودند، هم‌زمان با آن صورت می‌گیرد که سازمان ملل متحد در اواخر سپتامبر بار دیگر ممنوعیت بین‌المللی تجارت تسلیحاتی با ایران را اعمال کرد.

در سال‌های اخیر، ایالات متحده چندین محموله سلاح و نفت متعلق به ایران را توقیف کرده است. در ژانویه ۲۰۲۴، فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) که مسئول عملیات‌های ایالات متحده در خاورمیانه است، قطعات موشک‌های بالستیک و کروز ساخت ایران را که در نزدیکی سواحل سومالی به مقصد نیروهای حوثی یمن در حال انتقال بود، ضبط کرد.

ایالات متحده همچنین در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۳ محموله‌های نفتی ایران را توقیف کرد و اعلام کرد که عواید آن‌ها به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی شبه‌نظامی تهران، می‌رسیده است.

فروش محصولات چینی که مظنون به استفاده در برنامه موشکی ایران هستند، در آمریکا با دقت بیشتری زیر ذره‌بین رفته است. ماه گذشته، دو نماینده دموکرات کنگره از وزیر خارجه آمریکا، مارکو روبیو، و رئیس سازمان اطلاعات مرکزی، جان رتکلیف، خواستند انتقال یک محموله بزرگ مواد شیمیایی از چین به ایران ــ که بالقوه می‌تواند در سوخت موشک‌ها کاربرد داشته باشد ــ را بررسی کنند.

راجا کریشنامورتی، نماینده ایلینوی، و جو کورتنی، نماینده کنتیکت، در نامه‌ای به تاریخ ۱۳ نوامبر نوشتند: «آخرین محموله‌های پکن از این پیش‌سازهای شیمیایی حیاتی نشان می‌دهد که اقدامات ایالات متحده تاکنون نتوانسته چین را از حمایت از تلاش‌های تهران برای دستیابی به توانمندی‌های تهاجمی نظامی بازدارد.» آن‌ها افزودند: «به نظر می‌رسد پکن به‌طور فزاینده‌ای جسور شده و با مصونیت، به بازتسلیح ایران کمک می‌کند.»

روزنامه وال‌استریت ژورنال پیش‌تر در سال جاری گزارش داده بود که دو کشتی ایرانی با محموله‌هایی شامل تُن‌ها پرکلرات سدیم ــ یکی از مواد اصلی برای تولید سوخت جامد موشک‌های بالستیک ــ از چین در حال حرکت بوده‌اند. در ماه آوریل، وزارت خزانه‌داری آمریکا چندین نهاد ایرانی و چینی را به‌دلیل تسهیل انتقال پیش‌سازهای شیمیایی مفید برای تولید موشک‌های بالستیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحریم کرد.

چین از دیرباز متحد دیپلماتیک و اقتصادی ایران بوده، نفت خام این کشور را وارد می‌کند و تحریم‌های آمریکا علیه تهران را غیرقانونی می‌داند. مشخص نیست که دولت چین از محموله‌هایی که به برنامه موشکی ایران مربوط می‌شود، آگاه است یا نه؛ محموله‌هایی که اغلب توسط کشتی‌ها و شرکت‌های تحت کنترل ایران جابه‌جا می‌شوند.

بهنام بن‌طالب‌لو، مدیر بخش ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها ــ یک اندیشکده مستقر در واشنگتن که خواستار تشدید تحریم‌ها علیه ایران است ــ گفت: «چین با باقی ماندن به‌عنوان یک حوزه سهل‌گیر برای صادرات فناوری‌های غیرقانونی، به توانمندساز برنامه موشک‌های بالستیک ایران تبدیل شده است.»

به گفته بن‌طالب‌لو، شرکت‌های چینی معمولاً فناوری‌های با کاربرد دوگانه را در اختیار ایران می‌گذارند که دقت پرتابه‌های این کشور را افزایش می‌دهد؛ از جمله اسپکترو‌مترها، ژیروسکوپ‌ها و دیگر ابزارهای اندازه‌گیری. او گفت: «این موضوع به‌مراتب خطرناک‌تر از پیش‌سازهای شیمیایی است.»