iran-emrooz.net | Sat, 22.11.2025, 20:51

توماس فریدمن / نیویورک‌تایمز / ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵

سرانجام، به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور ترامپ ممکن است جایزهٔ صلحی دریافت کند که جایگاه او را در تاریخ تثبیت کند. اما متأسفانه، این همان جایزهٔ صلح نوبلی نیست که او چنان مشتاقانه در پی آن است. این جایزه، «جایزهٔ صلح نویل چمبرلین» (Neville Chamberlain Peace Prize) است — جایزه‌ای که تاریخ به رهبر کشوری اعطا می‌کند که بیش از هر کشور دیگری، متحدان و ارزش‌های خود را به یک دیکتاتور متجاوز می‌فروشد.

این جایزه شایسته است با بسیاری از «وزرای خارجه» ترامپ — استیو ویتکاف، مارکو روبیو و دن دریسرل — شریک شود؛ کسانی که با هم تسلیم اوکراین در برابر مطالبات ولادیمیر پوتین را بدون هیچ مشورت قبلی با اوکراین یا متحدان اروپایی ما مذاکره کردند — و سپس به اوکراین گفتند که باید این طرح را تا روز شکرگزاری بپذیرد.

یعنی همین پنج‌شنبهٔ پیشِ رو.

اگر اوکراین واقعاً مجبور شود تا آن زمان در برابر مفاد مشخص این «توافق» تسلیم شود، روز شکرگزاری دیگر یک تعطیلات آمریکایی نخواهد بود. این روز به یک تعطیلات روسی تبدیل خواهد شد؛ روز سپاسگزاری از این‌که پیروزی در جنگ وحشیانه و بی‌اساس پوتین علیه مردم اوکراین — جنگی که از لحاظ اخلاقی، نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی کاملاً شکست خورده — نه از راه برتری تسلیحاتی یا مشروعیت ادعاهای روسیه، بلکه از طریق یک دولت آمریکایی به روسیه اهدا شده است.

«روز شکرگزاری» را به روسی چگونه می‌گویند؟

به همهٔ آقایانی که این بوقلمون را تحویل مسکو دادند، فقط یک توصیه می‌توانم بکنم: هیچ توهّمی به خود راه ندهید. نه شبکهٔ فاکس‌نیوز و نه کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، تاریخ این توافق را نخواهند نوشت. اگر این توافق را به همین شکل به اوکراین تحمیل کنید، نام تک‌تک شما در دفتر ننگِ تاریخ کنار نام چمبرلین ثبت خواهد شد؛ کسی که امروز تنها برای یک چیز به یاد آورده می‌شود:

او نخست‌وزیر بریتانیا بود که سیاست «مماشات» را پی گرفت؛ سیاستی که می‌کوشید برای جلوگیری از جنگ با آلمان هیتلری، در برابر مطالبات او عقب‌نشینی کند. این سیاست در توافق مونیخ ۱۹۳۸ عینیت یافت، جایی که چمبرلین، همراه با دیگر رهبران اروپایی، به آلمان اجازه داد بخش‌هایی از چکسلواکی را ضمیمه کند. او با غرور اعلام کرد این کار «صلح در زمان ما» را تضمین خواهد کرد. یک سال بعد، با حملهٔ آلمان به لهستان، جنگ جهانی دوم آغاز شد و چمبرلین مجبور به استعفا شد — و ننگ ابدی برای او باقی ماند.

طرح ترامپ، اگر اجرا شود، همان معادل امروزی این اشتباه خواهد بود. با پاداش دادن به حملهٔ بی‌دلیل پوتین به اوکراین — حمله‌ای مبتنی بر وسواس او برای تبدیل اوکراین به بخشی از «مادر روسیه» — ایالات متحده کل اتحادیهٔ اروپا را زیر نفوذ پوتین قرار خواهد داد. پیام ترامپ به متحدان ما کاملاً روشن خواهد بود: پوتین را تحریک نکنید، زیرا تا زمانی که من فرماندهٔ کل قوا هستم، آمریکا هیچ هزینه‌ای نخواهد پرداخت و هیچ باری در دفاع از آزادی شما بر دوش نخواهد گرفت.

به همین دلیل، اگر این طرح به همین شکل به اوکراین تحمیل شود، باید فعل جدیدی به واژگان دیپلماتیک اضافه کنیم: «ترامپ شدن» — یعنی فروخته شدن توسط رئیس‌جمهور آمریکا، به دلایلی که هیچ‌یک از شهروندانش نمی‌دانند (هرچند بی‌گمان دلایلی وجود دارد). و تاریخ، مردانی را که این کار را کردند — دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، مارکو روبیو و دن دریسرل — هرگز فراموش نخواهد کرد؛ زیرا ننگ آنان ابدی خواهد بود.

همان‌گونه که یک سرمقالهٔ وال‌استریت ژورنال در روز جمعه نوشت: «آقای ترامپ ممکن است تصور کند اگر اروپا و اوکراین پیشنهاد او را رد کنند، بالاخره می‌تواند دست خود را از اوکراین بشوید. او آشکارا از سر و کار داشتن با این جنگ به ستوه آمده است. اما مماشات با آقای پوتین، باقی دورهٔ ریاست‌جمهوری او را تسخیر خواهد کرد. اگر آقای ترامپ فکر می‌کند رأی‌دهندگان آمریکایی از جنگ متنفرند، صبر کند تا بفهمد چقدر از ننگ بیزارند. … یک توافق بد در اوکراین به دشمنان آمریکا نشان خواهد داد که می‌توانند آنچه را می‌خواهند با زور، باج‌گیری هسته‌ای یا صرفاً ادامهٔ فشار تا زمانی که آمریکا علاقه‌اش را از دست بدهد، تصاحب کنند.»

توجه داشته باشید که من به‌هیچ‌وجه با یک راه‌حل مذاکره‌شده مخالفتی ندارم. در واقع، از همان آغاز این جنگ بارها گفته‌ام که پایان آن تنها با یک «توافق کثیف» ممکن است. اما این توافق نمی‌تواند «توافقی چرکین» باشد؛ و طرح ترامپ همان چیزی است که تاریخ آن را یک توافق چرکین خواهد نامید.

حتی پیش از رسیدن به جزئیات کلیدی، کافی است در نظر بگیرید که تا چه اندازه مضحک است ترامپ با پوتین توافقی انجام دهد و اوکراین و متحدان اروپایی ما را تنها زمانی وارد مذاکرات کند که توافق تقریباً نهایی شده باشد. سپس ترامپ اعلام کرد این طرح باید تا پنج‌شنبه پذیرفته شود؛ گویی ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین ــ که باید پذیرش پارلمان کشورش را نیز جلب کند ــ می‌تواند حتی اگر بخواهد، تا آن زمان چنین کاری انجام دهد.

دیوید سنجر، همکارم در نیویورک‌تایمز، در تحلیل محتوای این طرح نوشت: «بسیاری از ۲۸ بندِ طرح پیشنهادی کاخ سفید برای صلح روسیه–اوکراین، گویی در کرملین نوشته شده‌اند. این بندها تقریباً همهٔ مطالبات حداکثری پوتین را منعکس می‌کنند.»

طبق این طرح، اوکراین باید رسماً تمام قلمرویی را که روسیه در مناطق دونتسک و لوهانسک برای خود اعلام کرده، به آن واگذار کند. ایالات متحده نیز آن را به‌عنوان قلمرو روسیه به‌رسمیت خواهد شناخت. هیچ نیروی ناتو اجازهٔ استقرار در داخل اوکراین را نخواهد داشت تا تضمین شود روسیه هرگز دوباره حمله نکند. شمار نیروهای ارتش اوکراین باید به ۶۰۰ هزار نفر محدود شود — یعنی ۲۵ درصد کمتر از سطح فعلی — و این کشور از داشتن سلاح‌های دوربردی که بتواند به روسیه برسد منع خواهد شد. کی‌یف نیز «تضمین‌های امنیتی» مبهمی از آمریکا در برابر احتمال حملهٔ دوبارهٔ روسیه دریافت خواهد کرد (اما چه کسی در اوکراین یا مسکو به چنین تضمین‌هایی از سوی ترامپ اعتماد خواهد کرد؟).

طبق طرح ترامپ، ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشدهٔ روسیه به تلاش‌های تحت رهبری آمریکا برای بازسازی و سرمایه‌گذاری در اوکراین اختصاص می‌یابد، و ایالات متحده سپس ۵۰ درصد از سود این سرمایه‌گذاری را دریافت می‌کند. (بله، ما نیمی از سود صندوقی را مطالبه می‌کنیم که قرار است کشوری ویران‌شده را بازسازی کند.)

ترامپ، که با واکنش شدید متحدان، کنگره و اوکراین روبه‌رو شد، روز شنبه گفت این «پیشنهاد نهایی» او نیست؛ اما افزود اگر زلنسکی این شروط را نپذیرد، «می‌تواند تا جایی که دل کوچکش می‌خواهد به جنگ ادامه دهد.» ترامپ، همچون همیشه، مواضعی پراکنده دارد — و همچون همیشه آماده است ضربه را به زلنسکی بزند، مردی که برای آزادی کشورش می‌جنگد، و نه به پوتین، مردی که آزادی اوکراین را می‌خواهد بگیرد.

یک «توافق کثیفِ قابل‌قبول» چه ویژگی‌هایی دارد؟

چنین توافقی خطوط نبرد را در وضعیت فعلی منجمد می‌کرد، اما هیچ بخش اشغال‌شده‌ای از خاک اوکراین را رسماً واگذار نمی‌کرد. همچنین مستلزم استقرار نیروهای امنیتی اروپا ــ با پشتیبانی لجستیکی آمریکا ــ در امتداد خط آتش‌بس بود، به‌عنوان ماشه‌ای نمادین در برابر هرگونه حملهٔ دوبارهٔ روسیه. این توافق، روسیه را مجبور به پرداخت مبلغی قابل‌توجه برای جبران همهٔ ویرانی‌هایی می‌کرد که به اوکراین وارد کرده — و تا زمان انجام این تعهد، مسکو را منزوی و تحت تحریم نگه می‌داشت — و شامل تعهد اتحادیهٔ اروپا برای پذیرش اوکراین به‌عنوان عضو، به‌محض آمادگی این کشور و بدون دخالت روسیه، می‌شد.

این نکتهٔ آخر بسیار حیاتی است. چرا که در این صورت مردم روسیه ناچار خواهند بود همواره ببینند برادران و خواهران اسلاو اوکراینی‌شان در اتحادیهٔ اروپا ــ اتحادیه‌ای شکوفا ــ زندگی می‌کنند، در حالی که خودشان در دیکتاتوری غارت‌گرِ پوتین گرفتار مانده‌اند. این تضاد، بهترین مجازات پوتین برای این جنگ است و چیزی است که پس از پایان جنگ، بیشترین دردسر را برای او ایجاد خواهد کرد.

چنین توافق کثیفی، توافقی بود که تاریخ ترامپ را بابت آن تحسین می‌کرد — به‌دست آوردن بهترین نتیجه از یک دست نه‌چندان خوب، با استفاده از اهرم فشار آمریکا بر هر دو طرف، همان‌طور که او در غزه انجام داد.

اما استفاده از اهرم فشار آمریکا فقط بر اوکراین، یک توافق چرکین است — یعنی تا کردن یک دست ضعیف در برابر رهبری روسیه که خودش نیز دست فاجعه‌باری دارد.

در پوکر برای چنین چیزی یک اصطلاح وجود دارد: «ساده‌لوح».