iran-emrooz.net | Fri, 07.11.2025, 13:49

حامد پاک طینت

“اگر باران نبارد آب از آذر ماه در تهران جیره بندی می شود و اگر باز هم نبارد باید تهران را خالی کنید”

این جملات رئیس جمهور محبوبمان دیروز در سخنرانی سنندج بوده است!

چه شد که به این روز افتادیم؟

۹۰ درصد آب ایران در کشاورزی مصرف می‌شود که ۶۰% آن هدر می‌رود. دولت‌ها در تمام این ادوار از خودکفایی کشاورزی گفتند بدون آنکه به ظرفیت‌های ایران خشک کمترین توجهی کنند، بیش از ۶۰۰ سد ساختند که رودخانه‌ها را قطع و تالاب‌ها را خشک کرد و در همین شهر تهران ۲۲% آب شرب در لوله‌های فرسوده هدر می‌رود؛ شهری که از یک جمعیت ۵ میلیون نفری بدون برنامه ریزی برای آب، برای ترافیک و زیرساخت به بیش از ۱۵ میلیون نفر رسید.

حداقل ده دولت قبل و تمام مسئولان مرتبط باید پاسخگوی این بحران باشند. کدامیک را بیاد دارید که سیستم آبیاری نوین را برای کشاورزی اجبار کرده باشند که می‌توانست مصرف آب را نصف کند؟ کدامیک کشت محصولات پرآب بر در مناطق مرکزی را ممنوع و ترویج کشت محصولات کم‌آب‌بر را در دستور کار قرار داد؟

چرا نکردند؟ چون خودکفایی در دستور کار بود؛ چون ذینفعانی در بردن آب بود که قدرت داشتند - مافیای آب.

همه دولتها باید پاسخگو باشند که چرا در طول این چند دهه و با علم به اینکه روزی به این نقطه خواهیم رسید، ظرفیت شیرین سازی آب خلیج فارس یا دریای عمان را نتوانستند به ۵ میلیون متر مکعب برسانند. امروز فقط ۱% از آب شرب از این روش تامین میشود در حالیکه عربستان ۷۰% از آب مصرفی خود را از این طریق تامین می کند و چرا تصفیه و بازیافت فاضلاب شهری برای مصارف صنعتی و کشاورزی هرگز به عنوان یک پروژه ملی در دستور کار قرار نگرفت.

باید پاسخگو باشند که چرا در طول این چند دهه حداقل ۳۰% از بودجه آب به نوسازی لوله‌های فرسوده اختصاص نیافت که امروز عامل هدررفت یک چهارم آب تهران شود و جای آن مردم، بعنوان مقصر مصرف بیش از حد آب جلوه داده شود. باید پاسخ داده شود چرا هیچ دولتی صنایع آب بر در مناطق خشک را ممنوع نکرد و سیاست مرکززدایی از تهران را از حرف به عمل تبدیل نکرد.

دولتها حتی اگر به ناتوانی و ناکارآمدی خود عالم و واقف بودند باید به کنوانسیونهای جهانی آب می‌پیوستند تا برای فناوری‌های جدید و کاهش مصرف و با توجه با اقلیم معلوم ایران در خشکسالی کمک و یاری می‌طلبیدند اما بپذیریم که هیچیک از اینها اولویتهای ما نبود. اصلا رابطه با دنیا اولویت ما نبود.

بحران آب در تهران و ایران حالا به اوج خود رسیده تا حدی که سدهای تهران بیشتر از ۵% آب ندارد و معلوم نیست جواب تامین آب ۱۵ میلیون نفر را چه کسی باید بدهد!

از دو سه هفته آینده محله‌هایی بخصوص حوالی ازگل، یوسف آباد، نیاوران، جردن و گیشا در وضعیت نیمه بحرانی قرار خواهد گرفت. جیره بندی آب قطعی است. برای برخی مناطق ممکن است بین ۲ الی ۳ ساعت در روز در صورت استمرار وضعیت بیشتر آب نباشد. کمبود آب شرب تمیز، خطر بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد بخصوص برای کودکان و سالمندان و دولت فخیمه حداقل باید برای این موضوع پیش بینی های لازم را انجام دهد!

صرفه جویی ۲۰% آب توسط مردم که تنها راه حل دولت شده است مشخص نیست چقدر عملی است و روشن نیست صنایع، رستورانها، بیمارستانها و البته محصولات کشاورزی و مواد غذایی که باید به این شهر برسد چگونه مدیریت خواهد شد؛ تنها چیزی که روشن است تاثیر این وضعیت بر قیمتهاست!

دولت پزشکیان می‌تواند مدعی باشد این وضعیت حاصل چند دهه ندانم کاری و سو مدیریت است اما نمی‌تواند از امکان ناپذیری تخلیه تهران که به زبان رانده شانه خالی کند.

۱۵ میلیون نفر به کجا بروند آقای پزشکیان؟ تهران بزرگترین کلان شهر خاورمیانه است. تخلیه حتی موقت این شهر یعنی تامین مسکن این ۱۵ میلیون نفر در نقاط دیگری از ایران! شغل این افراد چه خواهد شد؟ مدارس فرزاندانشان کجاست؟ چگونه می‌خواهی حمل و نقل این افراد را تا شهرهای دیگر و در داخل همان شهر مدیریت کنی؟ چگونه می‌خواهی مایحتاج روزانه آنها و لجستیک این موضوع را مدیریت کنی؟ و از همه مهمتر از کجا می‌خواهی آب مصرفی این ۱۵ میلیون نفر را در شهر دیگری تامین کنی؟!!

جابجایی ۱۵ میلیون نفر انسان یا حتی جابجایی پایتخت یک پروژه ۲۵ ساله است حداقل با ۲۵ میلیارد دلار بودجه تهیه زیرساخت و تا جایی که بیاد داریم جنابعالی گیر ۱ میلیارد دلار هستید!

جای جلسات بی‌خاصیت با سازمان هواشناسی و امید به باران یا هشدار به مردم تهران، جای شما بودم ۲۰۰ میلیون دلار از زیر سنگ پیدا می‌کردم، از بودجه یکی از همین مراکز فرهنگی بی‌خاصیت، و خرج بازسازی لوله های فرسوده تهران می‌کردم.

تمام راه حلهای دیگر میان مدت و بلند مدت است. این وضعیت بغرنج راه حل کوتاه مدت دیگری ندارد.

بحران از آنچه می‌بینید به شما نزدیکتر است!

منبع: مجمع فعالان اقتصادی
@Iran_economy_online