ایران تسلیح نیابتی‌های خود را از سر گرفته است

وال استریت ژورنال  / ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۵ 

ایران پس از کشته شدن فرماندهان ارشد نظامی‌اش توسط اسرائیل و حملات ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای‌اش متحمل ضربه بزرگی شد، اما الگوی توقیف تسلیحات با ارزش بالا نشان می‌دهد که تهران تلاش‌های جدیدی برای تسلیح متحدان شبه‌نظامی خود در سراسر خاورمیانه آغاز کرده است.

«نیروهای مقاومت ملی یمن» که متحد دولت به‌رسمیت‌شناخته‌شده یمن است، این هفته یک محموله بزرگ از موشک‌ها، قطعات پهپاد و سایر تجهیزات نظامی ارسالی برای شورشیان حوثی در ساحل دریای سرخ را رهگیری کردند. دولت جدید سوریه اعلام کرده است که چندین محموله تسلیحاتی، از جمله موشک‌های گراد – که در سیستم‌های پرتاب چندگانه نصب‌شده روی کامیون‌ها استفاده می‌شوند – را در مرزهای خود با عراق و لبنان توقیف کرده است.

ارتش لبنان نیز محموله‌هایی را که از مرز سوریه وارد شده بودند، شامل موشک‌های ضدتانک ساخت روسیه که مورد علاقه حزب‌الله هستند، ضبط کرده است.

مایکل نایتس، پژوهشگر ارشد مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک در ایالات متحده که تخصصش در زمینه متحدان شبه‌نظامی ایران است، می‌گوید: «ایران با ارسال موشک به حزب‌الله و تسلیحات از عراق به سوریه در حال بازسازی حضور خود در منطقه شامات است.»

نیروهای یمنی روز چهارشنبه اعلام کردند که تعداد بی‌سابقه‌ای از موشک‌های ایرانی ارسال‌شده برای حوثی‌ها را توقیف کرده‌اند. این محموله توسط نیروی مقاومت ملی، ائتلاف نظامی هم‌سو با دولت قانونی یمن، رهگیری شد. فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، که مسئول عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه است، اعلام کرد این بزرگ‌ترین توقیف تسلیحات پیشرفته متعارف ایرانی توسط نیروی مقاومت ملی بوده است – ۷۵۰ تن موشک کروز، موشک‌های ضدکشتی و ضدهوایی، کلاهک‌ها، اجزای هدف‌گیری و موتورهای پهپاد.

این محموله‌ها در یک کشتی سنتی به نام دَوْ (dhow) و زیر محموله‌های اعلام‌شده‌ای از کولرهای گازی پنهان شده بودند. این محموله شامل موشک‌های ضدکشتی «قدر» ساخت ایران و اجزای سیستم دفاع هوایی «صقر» بود که حوثی‌ها از آن برای سرنگون کردن پهپادهای MQ-9 Reaper آمریکایی استفاده کرده‌اند.

توقیف‌های قبلی توسط دولت‌های یمن و ایالات متحده معمولاً شامل سلاح‌های سبک یا قطعات یدکی بود، نه موشک‌های کاملاً مونتاژشده.

این توقیف چند هفته پس از آتش‌بسی رخ داد که به حملات هوایی ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران پایان داد – مجموعه‌ای از حملات که آسیب‌پذیری ایران را با وجود زرادخانه موشکی و متحدان شبه‌نظامی‌اش که برای محافظت از خود ساخته بود، نشان داد.

ایالات متحده نیز با بمباران تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران به این حملات پیوست. در بهار گذشته، ایالات متحده به مدت نزدیک به دو ماه مواضع حوثی‌ها را هدف قرار داد، تلاشی که با آتش‌بس پایان یافت و حوثی‌ها را به دنبال تجهیزات پیشرفته‌تر گذاشت.

کشتی حامل سلاح و مهمات به حوثی‌ها که توسط «نیروهای مقاومت ملی یمن» توقیف شد

محمد البشا، بنیانگذار شرکت مشاوره امنیتی خاورمیانه مستقر در ایالات متحده، بشا ریپورت، گفت: «زمان و مقیاس این محموله قویاً نشان می‌دهد که ایران به سرعت در حال پر کردن ذخایر حوثی‌ها است که توسط حملات هوایی ایالات متحده تخلیه شده است.» او گفت که این نشان می‌دهد که تهران می‌خواهد «سرعت عملیاتی بالای خود را در هدف قرار دادن اسرائیل و ترافیک دریایی تجاری حفظ کند».

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز پنجشنبه گفت هرگونه ادعایی مبنی بر ارسال سلاح از سوی تهران به یمن بی‌اساس است.

تلاش برای تأمین مجدد سلاح ممکن است از قبل نتیجه داده باشد.

هفته گذشته، جنگجویان حوثی با استفاده از نارنجک‌های راکتی، موشک‌ها و پهپادها دو کشتی تجاری را در دریای سرخ غرق کردند که منجر به کشته شدن دست‌کم سه خدمه و گروگان‌گیری دیگران شد. این گروه شبه‌نظامی همچنین هفته‌هاست که موشک‌های بالستیک به سمت اسرائیل شلیک می‌کند، هرچند اکثر آن‌ها رهگیری می‌شوند.

در حالی که محموله‌های توقیف شده از طریق کشور جیبوتی در شرق آفریقا، که در دهانه دریای سرخ از یمن قرار دارد، عبور می‌کردند، نیروی مقاومت ملی اسناد متعددی به زبان فارسی پیدا کرد که نشان می‌داد مبدا آنها ایران بوده است. این اسناد شامل یک دفترچه راهنما برای دوربین‌های مورد استفاده برای هدایت موشک‌های ضدهوایی و یک گواهی کیفیت متصل به یک باله موشک تولید شده توسط یک شرکت ایرانی بود.

تلاش‌های ایران برای انتقال تسلیحات به حزب‌الله نیز گسترده بوده است. این گروه شبه‌نظامی پاییز گذشته پس از عملیات مخفیانه اسرائیل، حملات هوایی و تهاجم زمینی که اکثر زرادخانه و رهبری آن را نابود کرد، مجبور به آتش‌بس شد.

مایکل کارداش، معاون سابق بخش خنثی‌سازی بمب در پلیس ملی اسرائیل، می‌گوید: «در ماه‌های اخیر روند فزاینده‌ای از تلاش‌های قاچاق از طریق یا از مبدأ سوریه به حزب‌الله لبنان مشاهده شده است.»

کارداش، که اکنون مسئول تحقیقات مواد منفجره در شرکت مشاوره امنیتی اسرائیلی Terrogence است، گفت که مسیر تامین تسلیحات با سقوط رژیم بشار اسد، که با ایران همسو بود، و جایگزینی آن با یک دولت متخاصم، مختل شده است. قاچاقچیان اکنون باید پس از ارسال محموله‌های کامیونی، سلاح‌ها را در محموله‌های کوچک وارد کنند.

در یک نمونه در ماه ژوئن، وزارت کشور دولت جدید سوریه اعلام کرد که موشک‌های ضد تانک کورنت ساخت روسیه را در مسیر لبنان در یک کامیون حامل خیار توقیف کرده است. در ماه مه، به گفته رسانه‌های وابسته به دولت جدید سوریه، شاخه امنیت عمومی موشک‌های دفاع هوایی ساخت ایران را در نزدیکی مرز لبنان رهگیری کرد.

با وجود تلاش‌های گسترده برای جلوگیری از بازسازی زرادخانه تخریب‌شده حزب‌الله، این گروه شبه‌نظامی، مانند حوثی‌ها، موفقیت‌هایی کسب کرده است. یک فرد آگاه از عملیات این گروه گفت که حزب‌الله پهپادها و موشک‌های میان‌برد خود را تولید می‌کند و توانسته است شبکه‌های قاچاق خود را تا حدی بازسازی کند و برخی تسلیحات پیشرفته مانند کورنت‌ها را قاچاق کند.