اسرائیل در پی نابودی سایت غنی‌سازی فردو است

باراک راوید / اکسیوس / ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵ 

یکی از عوامل تعیین‌کننده در اینکه آیا حمله جسورانه اسرائیل به ایران موفقیتی شگفت‌انگیز یا اشتباهی خطرناک خواهد بود، سرنوشت سایت غنی‌سازی اورانیوم فردو در ایران است.

تصویر کلی: اسرائیل برای نابودی سایت فردو، که در دل کوه و در عمق زمین ساخته شده است، به خلاقیت تاکتیکی غیرمنتظره یا کمک ایالات متحده نیاز دارد. اما اگر این تاسیسات دست‌نخورده و قابل استفاده باقی بماند، برنامه هسته‌ای که اسرائیل مصمم به “نابودی” آن است، ممکن است در واقع شتاب بیشتری بگیرد.

یخیئل لِیتِر، سفیر اسرائیل در ایالات متحده، روز جمعه به شبکه فاکس نیوز گفت: «کل عملیات... واقعاً باید با نابودی فردو تکمیل شود.» 
به همین دلیل است که دولت اسرائیل امیدوار است دولت ترامپ در نهایت تصمیم به مشارکت در این عملیات بگیرد.

جزئیات موضوع: اسرائیل فاقد بمب‌های سنگرشکن عظیم مورد نیاز برای نابودی این تاسیسات و بمب‌افکن‌های استراتژیک برای حمل آنهاست. ایالات متحده هر دو را در فاصله پروازی از ایران در اختیار دارد. 

یک مقام اسرائیلی در گفت‌وگو با اکسیوس ادعا کرد که ایالات متحده هنوز ممکن است به این عملیات بپیوندد و رئیس‌جمهور ترامپ حتی در گفت‌وگویی با نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو در روزهای منتهی به آغاز عملیات، گفته است که در صورت لزوم این کار را انجام خواهد داد.

اما یک مقام کاخ سفید این موضوع را رد کرد و به اکسیوس گفت که ترامپ دقیقاً برعکس این را بیان کرده است. این مقام افزود که ایالات متحده در حال حاضر هیچ قصدی برای مشارکت مستقیم ندارد. 

اما برخی کارشناسان معتقدند اسرائیل می‌تواند با بمباران مکرر یک مکان، اثری مشابه یک بمب سنگرشکن عظیم ایجاد کند. 

رویکردی بسیار پرخطرتر، اعزام نیروهای ویژه برای حمله به این تاسیسات است.

نیروهای ویژه اسرائیل در سپتامبر گذشته عملیاتی در مقیاس کوچکتر انجام دادند، زمانی که یک کارخانه تولید موشک زیرزمینی در سوریه را با کار گذاشتن و منفجر کردن مواد منفجره نابود کردند. کل این عملیات دو ساعت طول کشید.

اخبار پیش‌رو: نتانیاهو استدلال کرد که اسرائیل به دلیل افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران و اطلاعاتی که نشان‌دهنده ازسرگیری تحقیقات و توسعه تسلیحات هسته‌ای توسط ایران بود، مجبور به اقدام شد. 

اسرائیل تاکنون تاسیسات غنی‌سازی هسته‌ای، خطوط تولید سانتریفیوژ و دانشمندان هسته‌ای را هدف قرار داد تا این برنامه را نابود کند.

ایران مدت‌هاست که هرگونه قصد برای ساخت بمب هسته‌ای را رد کرده، اما اورانیوم را بسیار فراتر از آنچه برای مصارف غیرنظامی لازم است، غنی‌سازی کرده است. 

وضعیت کنونی: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز جمعه به شورای امنیت سازمان ملل گفت که تاسیسات غنی‌سازی بالای زمینی ایران در نطنز در اثر حملات اسرائیل نابود شده است. 

هر چند ایران تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم دیگری نیز دارد، اما این یک ضربه بزرگ به برنامه هسته‌ای آنهاست.

بخش زیرزمینی تاسیسات نطنز مورد حمله فیزیکی قرار نگرفته، اما گروسی گفت که قطع برق در این مجتمع در نتیجه حملات ممکن است به سانتریفیوژها آسیب رسانده باشد.

اسرائیل روز جمعه سایر سایت‌های هسته‌ای ایران در اصفهان را نیز نابود کرد. 

نگاه دقیق‌تر: گروسی همچنین گفت که دولت ایران به او اطلاع داده که اسرائیل به سایت فردو حمله کرده است، اگرچه او شخصاً نتوانسته این موضوع را تأیید کند. 

ارتش اسرائیل (IDF) انجام حملات به فردو را اعلام نکرده و تاکنون هیچ نشانه‌ای از آسیب قابل‌توجه به این سایت وجود ندارد. 

در حالی که طرف آمریکایی همچنان می‌گوید اسرائیل به تنهایی عمل می‌کند، نتانیاهو احتمال تغییر این وضعیت را باز گذاشته است. 

او روز جمعه گفت: «من موضع ایالات متحده را به خودشان واگذار می‌کنم. آنها حالا چه خواهند کرد؟ این را به رئیس‌جمهور ترامپ می‌سپارم. او به صراحت گفته که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد.»