واکنش‌های بین‌المللی به انحلال پ‌ک‌ک

در پی اعلام رسمی انحلال تشکیلات پ‌ک‌ک و پایان دادن به مبارزه مسلحانه با دولت ترکیه، چندین رسانه مطرح بین‌المللی با تیترهایی پررنگ و زبانی محتاط، این تحول تاریخی را پوشش دادند. این گزارش نگاهی مقایسه‌ای به رویکرد رسانه‌های غربی به این خبر و ابعاد امنیتی و سیاسی آن دارد.

رسانه‌های جهانی، انحلال پ.ک.ک و پایان مبارزه مسلحانه این گروه را فرصتی کم‌نظیر برای پایان‌دادن به دهه‌ها خشونت در جنوب‌شرقی ترکیه و آغاز فصلی تازه در روابط دولت آنکارا با کردها ارزیابی کردند.

نیویورک تایمز: تأکید بر تأثیر منطقه‌ای و نقش اوجالان

نیویورک تایمز در گزارشی با تیتر «گروه شورشی کرد می‌گوید به درگیری با دولت ترکیه پایان می‌دهد» نوشت که تصمیم پ.ک.ک برای خلع سلاح، پیامدهایی فراتر از مرزهای ترکیه خواهد داشت. این روزنامه با برجسته کردن نقش عبدالله اوجالان، به نقل از بیانیه پ.ک.ک نوشت که «مبارزه مسلحانه مأموریت خود را به پایان رسانده است» و مرحله جدید، باید با سیاست دموکراتیک پیش رود.

تأکید نیویورک تایمز بر این بود که این تصمیم می‌تواند بر نیروهای کرد در سوریه و تعادل امنیتی منطقه تأثیر بگذارد و در عین حال نشانه‌ای از یک پیروزی سیاسی برای دولت اردوغان باشد.

رویترز: مأموریت تاریخی پ.ک.ک به پایان رسید

رویترز با زبانی صریح‌تر، تیتر زد: «پ.ک.ک می‌گوید مأموریت تاریخی‌اش به پایان رسیده است». این خبرگزاری به نقل از آژانس خبری فرات، بیانیه پایانی کنگره پ.ک.ک در شمال عراق را منتشر کرد که بر انحلال ساختار سازمانی و سپردن روند اجرایی به عبدالله اوجالان تأکید داشت.

رویترز همچنین به واکنش‌های رسمی مانند سخنان عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم ترکیه، اشاره کرد که این اقدام را گامی مهم به سوی “ترکیه‌ای عاری از ترور” توصیف کرد. این رسانه همچنین به اثرات اقتصادی احتمالی این تحول، نظیر افزایش شاخص بورس و ثبات لیر ترکیه نیز پرداخت.

فایننشال تایمز: پیامدهای ژئوپلیتیکی و روابط ترکیه–آمریکا

فایننشال تایمز نیز این تحول را “تاریخی” خواند و نوشت که پایان مبارزه مسلحانه پ.ک.ک می‌تواند پیامدهایی مهم در روابط ترکیه و آمریکا داشته باشد، به‌ویژه با توجه به همکاری‌های آمریکا با شاخه‌های پ.ک.ک در سوریه.

در این گزارش آمده بود که تصمیم پ.ک.ک برای خلع سلاح، پس از اعلام آتش‌بس در اول مارس، در جریان کنگره‌ای در عراق اتخاذ شد و می‌تواند از شدت تنش در شمال سوریه نیز بکاهد.

اسکای نیوز: انحلال پ.ک.ک و بازتاب آن در سوریه

اسکای نیوز با اشاره به نقش پ.ک.ک در درگیری‌های چهار دهه گذشته و کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر، نوشت که انحلال این گروه می‌تواند نقطه عطفی برای حل‌وفصل سیاسی مسئله کردها باشد. این رسانه همچنین به ارتباط تصمیم پ.ک.ک با فراخوان اوجالان و پیامدهای آن برای گروه‌های کردی متحد آمریکا در سوریه پرداخت.

اسکای نیوز نیز مانند دیگر رسانه‌ها، به اظهارات مقامات حزب عدالت و توسعه اشاره کرد که این اقدام را گامی مثبت اما مشروط بر پیگیری روند خلع سلاح می‌دانند.

بلومبرگ: تقویت موقعیت ترکیه به‌عنوان قدرت منطقه‌ای

بلومبرگ از منظر ژئوپلیتیکی به موضوع نگاه کرد و با تیتر «پ.ک.ک جنگ ۴۰ ساله با ترکیه را پایان داد» نوشت که این تحول می‌تواند موقعیت ترکیه را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای در حال صعود، تقویت کند. این رسانه تأکید کرد که تصمیم انحلال پس از آتش‌بس رسمی در مارس و در کنگره‌ای در عراق گرفته شد.

بلومبرگ همچنین به افزایش امیدها برای کاهش تنش در روابط ترکیه با آمریکا و متحدان کرد آن در سوریه اشاره کرد.

به گزارش آسوشیتدپرس، این تصمیم چند روز پس از برگزاری کنگره‌ای در شمال عراق اتخاذ شده و نقطه عطفی در روند صلحی است که با اعلام آتش‌بس یک‌جانبه در اول مارس آغاز شد. با این حال، پ‌ک‌ک برای ادامه این روند، خواهان ایجاد چارچوبی قانونی برای مذاکرات صلح شده بود.

خبرگزاری UPI آمریکا  نیز نوشت که پ‌ک‌ک در بیانیه خود اظهار داشته که «مبارزه این حزب سیاست انکار و حذف اعمال‌شده بر مردم کرد را در هم شکسته و مسئله کرد را به نقطه‌ای رسانده که می‌توان آن را از راه سیاست دموکراتیک حل‌وفصل کرد. بدین ترتیب، پ‌ک‌ک مأموریت تاریخی خود را به انجام رسانده است.»

وب‌سایت Middle East Eye گزارش داد که این تصمیم تاریخی پس از چهار دهه جنگ چریکی که از سال ۱۹۸۴ آغاز شده بود، اتخاذ شده است. پ‌ک‌ک ابتدا با هدف استقلال کردستان فعالیت می‌کرد، اما در سال‌های اخیر این هدف را به خودمختاری و کسب حقوق بیشتر برای کردها در چارچوب ترکیه تغییر داده بود.

در بیانیه این گروه همچنین آمده است: «در این مرحله، مهم است که مجلس ملی کبیر ترکیه نقش خود را با مسئولیت تاریخی ایفا کند. ما از تمام احزاب سیاسی حاضر در پارلمان، به‌ویژه دولت و حزب اصلی اپوزیسیون، و نیز سازمان‌های جامعه مدنی دعوت می‌کنیم تا در روند صلح و جامعه دموکراتیک مشارکت کنند.»

به نوشته میدل ایست آی، در پی این اعلام، تمرکزها اکنون به سمت دولت ترکیه و اقدامات احتمالی آن در پاسخ به این تحول تاریخی معطوف شده است. حزب دموکراتیک خلق‌ها (DEM) خواستار آزادی هزاران عضو غیرمسلح زندانی خود و همچنین پایان دادن به روند برکناری شهرداران منتخبش شده است. این حزب همچنین خواهان آزادی صلاح‌الدین دمیرتاش، سیاستمدار کرد و رهبر سابق خود، است که از سال ۲۰۱۶ در بازداشت به‌سر می‌برد.

منابع نزدیک به دولت ترکیه به Middle East Eye گفته‌اند که امکان دارد رهبری پ‌ک‌ک در شمال عراق باقی بماند یا به اروپا تبعید شود. از سوی دیگر، برخی مقام‌های رسمی ترکیه گفته‌اند مطالعات حقوقی در جریان است تا اعضای پ‌ک‌ک که در حملات مسلحانه شرکت نداشته‌اند، بتوانند به کشور بازگردند.

این تحولات در حالی روی می‌دهد که دولت ترکیه از سال ۲۰۱۶ با استفاده از فناوری‌های پیشرفته همچون پهپادها و اطلاعات سیگنالی، و همچنین تأسیس پایگاه‌های نظامی متعدد، حضور پ‌ک‌ک را در شمال عراق به‌شدت محدود کرده بود.

جمع‌بندی: احتیاط غرب، سکوت آنکارا

در مجموع، رسانه‌های غربی تلاش کردند تا روایتی متعادل از این تحول ارائه دهند؛ هم‌زمان از واژه‌هایی چون «تاریخی»، «پایان یک جنگ» و «مرحله جدید» بهره گرفتند، اما با لحنی محتاط در مورد سرنوشت آتی کردها، سکوت ترکیه، و نقش اوجالان نوشتند. نقطه اشتراک تمام این رسانه‌ها، تأکید بر نقش رهبری عبدالله اوجالان در پایان دادن به نزاعی چهار دهه‌ای بود. در مقابل، دولت ترکیه هنوز موضع‌گیری رسمی گسترده‌ای درباره این تحول نداشته و تنها به اظهارات سخنگوی حزب عدالت و توسعه اکتفا کرده است.

نچیروان بارزانی: انحلال پ.ک.ک گامی سرنوشت‌ساز برای آینده منطقه است

به گزارش کردپرس، نچیروان بارزانی روز دوشنبه ۲۰۲۵/۵/۱۲ در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما از تصمیم پ.ک.ک برای خودانحلالی و کنار گذاشتن سلاح و پاسخ به  فراخوان اوجالان استقبال می‌کنیم و این را گامی سرنوشت‌ساز می‌دانیم که فصلی تازه در منطقه می‌گشاید. این اقدام نشانه‌ای از بلوغ سیاسی است و مسیر را برای گفت‌وگویی واقعی هموار می‌سازد؛ گفت‌وگویی که به همزیستی و ثبات در ترکیه و سراسر منطقه، قدرت می‌بخشد».

او همچنین تأکید کرد: «اکنون زمان آن فرارسیده که این گام مهم، به‌عنوان حرکتی منطقی، با پاسخ مثبت و سازنده از سوی همه طرف‌های ذی‌ربط مواجه شود. این مسئله، زمینه‌ای مناسب برای دستیابی به صلحی پایدار و همه‌جانبه فراهم می‌آورد؛ صلحی که به ده‌ها سال خشونت، درد و رنج پایان می‌دهد و منطقه را به‌سوی افق نوینی از پیشرفت سوق می‌دهد».

نچیروان بارزانی با اشاره به نقش ترکیه گفت: «با قدردانی و احترام از نقش رئیس‌جمهور اردوغان در حمایت و تلاش‌هایش برای پیشبرد این روند، بار دیگر تأکید می‌کنیم که اقلیم کردستان همواره از هر تلاشی برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات پشتیبانی می‌کند و امیدواریم این ابتکار، نقطه‌ی عطفی برای اتحاد و همکاری واقعی باشد».

در پایان این بیانیه آمده است: «ما آمادگی کامل خود را برای تداوم ارائه هرگونه کمک و همکاری لازم برای موفقیت این فرصت تاریخی اعلام می‌داریم».

منبع: کردپرس