رجب طیب اردوغان کابینه جدید خود را معرفی کرد

رجب طیب اردوغان پس از مراسم تحلیف خود و آغاز دوره جدید ریاست‌جمهوری، کابینه خود را معرفی کرد. انتخاب محمت شیمشک به عنوان وزیر دارایی و خزانه‌داری و هاکان فیدان، رئیس سابق میت به عنوان وزیر امور خارجه توجه ویژه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است.

دولت جدید اردوغان شامل ١٧ وزیر و یک معاون اول است:

- جودت ییلماز معاون رئیس‌جمهور
- هاکان فیدان وزیر امور خارجه
- محمت شیمشک وزیر دارایی و خزانه‌داری
- یاشار گولر وزیر دفاع ملی
- ییلماز تونچ وزیر دادگستری
- ماهی‌نور اوزدمیر گوکتاش وزیر خانواده و خدمات اجتماعی
- ودات ایشیک‌حان وزیر کار و تامین اجتماعی
- علی یرلی‌کایا وزیر کشور
- محمد اوزهاسکی، وزیر محیط زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی
- آلپ ارسلان بایراکتار وزیر انرژی و منابع طبیعی
- عثمان آشکین باک وزیر جوانان و ورزش
- محمد فاتح کاجیر، وزیر صنایع و فن‌آوری
- ابراهیم یوماکلی وزیر کشاورزی و جنگلداری
- عمر بولات، وزیر بازرگانی
- عبدالقادر اورال‌اوغلو، وزیر حمل و نقل و زیرساخت‌
- یوسف تکین وزیر آموزش ملی
- فخرالدین کوجا وزیر بهداشت
- محمت نوری ارسوی وزیر فرهنگ و گردشگری

از میان وزرای معرفی شده، محمد نوری ارسوی وزیر فرهنگ و گردشگری و فخرالدین کوجا وزیر بهداشت در دوره قبل دولت اردوغان نیز حضور داشتند.

جودت ییلماز معاون اول رییس جمهور و محمد شیمشک وزیر خزانه‌داری و امور مالی هر دو از شهروندان کرد ترکیه هستند. هم‌چنین علی یرلیکایا، وزیر کشور و یاشار گولر وزیر دفاع کابینه جدید اردوغان نیز کرد هستند.

جودت ییلماز قبلا به عنوان وزیر توسعه، معاون رئیس حزب عدالت و توسعه و همچنین معاون نخست‌وزیر فعالیت کرده است. ییلماز ۵۶ ساله از نوامبر ۲۰۲۰ رئیس کمیسیون برنامه‌ریزی و بودجه پارلمان ترکیه بوده است.

انتخاب محمت شیمشک به عنوان وزیر دارایی و خزانه‌داری و هاکان فیدان، رئیس سابق میت به عنوان وزیر امور خارجه توجه ویژه رسانه‌ها را جلب کرده است.

رسانه‌های اقتصادی و محافل داخلی ترکیه معرفی مهمت شیمشک، اقتصاددان سرشناس، به عنوان وزیر دارایی را نشان‌دهنده احتمال تغییر جهت دولت به سمت قاعده‌مند کردن سیاست‌های اقتصادی و فاصله گرفتن از رویکردهای نامعمول اقتصادی خواندند.

محمت شیمشک بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ به عنوان وزیر دارایی و معاون نخست وزیر، مسئول اقتصاد ترکیه بود. انتصاب او می‌تواند نشانه‌ای از کنار گذاشتن سیاست‌های نامتعارف اقتصادی اردوغان باشد که تورم و کاهش ارزش پول ملی قابل توجهی به ترکیه تحمیل کرده است.

شیشمک به مخالفت با سیاست‌های غیرمتعارف اردوغان در اقتصاد معروف است و انتخاب او از سوی رئيس جمهوری می‌تواند نشانه مهمی از تغییر رویکردهای اردوغان به شمار رود. ارز ملی ترکیه هم از ابتدای سال میلادی تاکنون بیش از ۱۰ درصد ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است و تمامی این موارد چالش‌هایی هستند که شیمشک با آن رو به رو خواهد بود.

محمد شیمشک وزیر خزانه داری و دارایی ترکیه پس از تحویل گرفتن  پست خود از نورالدین نباتی وزیر سابق، گفت: «ترکیه چاره‌ای جز بازگشت به مبنای عقلانی در اقتصاد که مطابق با قوانین اقتصادی بین‌المللی است ندارد. شفافیت، سازگاری، پیش‌بینی پذیری و انطباق با استانداردهای بین‌المللی از اصول اساسی ما برای دستیابی به هدف ارتقای سطح رفاه اجتماعی خواهد بود. کاهش نرخ تورم به ارقام تک رقمی، رشد، اصل قابل پیش‌بینی بودن و تسریع اقدامات لازم به منظور کاهش کسری حساب جاری دارای اهمیت حیاتی برای ترکیه هستند. کار سنگینی به من محول شد و همه با موفقیت از این مرحله بیرون خواهیم آمد.»

در سیاست خارجی هم اردوغان دست به تغییری بزرگ زد و به جای چاوش اوغلو، تصمیم گرفت هاکان فیدان، رئيس پیشین سازمان اطلاعات این کشور (میت) را به جانشین او کند. چاووش اوغلو از سال ۲۰۱۴ وزارت خارجه دولت اردوغان بود.

فیدان که یکی از نزدیک‌ترین دستیاران اردوغان است، از سال ۲۰۱۰ ریاست سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) را بر عهده داشته و پیش از آن هم مشاور اردوغان در دفتر نخست‌‌وزیری بوده است.

***

درباره کم و کیف کابینه جدید رجب طیب اردوغان
(کانال تلگرام دکتر افشار سلیمانی)

رئیس جمهور ترکیه امروز کابینه جدید خود را معرفی کرد. انتصابات اصلی در کابینه عبارتند از انتصاب ابراهیم کالین به رهبری MIT، هاکان فیدان رئیس سابق MIT در وزارت امور خارجه و محمت شیمشک، یک شهروند بریتانیایی و آمریکایی با اصالت کُردی که ارتباطات عمیقی با محافل مالی غربی دارد، به عنوان وزیر دارایی و خزانه‌داری.

ابراهیم کالین را در سیاست ترکیه مغز اردوغان می‌نامند. این سیاستمدار علوی یکی از متفکران اصلی سیاست خارجی مدرن ترکیه است.

هاکان فیدان پیشتر به عنوان رئیس MIT درگیر حل تعدادی از مسائل در سیاست خارجی بود. در واقع فعالیت دیپلماتیک افسران اطلاعاتی در سیاست مدرن مشاهده می‌شود. رئیس سیا، ویلیام برنز، از طرف ریاست جمهوری ایالات متحده در حل تعدادی از مسائل مخفی شرکت می کند و نماینده ایالات متحده است.

انتصاب ابراهیم کالین به ریاست MIT و هاکان فیدان در وزارت امور خارجه نشان می‌دهد که اردوغان در کابینه جدید سیاست خارجی را به این دو نفر واگذار خواهد کرد. از سوی دیگر، انتصاب فیدان به عنوان وزیر خارجه نشان می دهد که ترکیه در عادی‌سازی روابط خود با اسد جاه‌طلب است. لازم به ذکر است که این هاکان فیدان بود که روند عادی‌سازی با سوریه را مدیریت کرد.

از سوی دیگر انتصاب هاکان فیدان به برخی ادعاها و پیش‌بینی‌ها در رابطه با جانشینی احتمالی اردوغان از سوی وی را تقویت می‌کند. این پیش‌بینی نزد اغلب تحلیلگران ترک نزدیک به حزب حاکم ترکیه وجود دارد که هاکان فیدان، ابراهیم کالین و سلجوک بایراکتار نامزدهای اصلی جانشینی اردوغان هستند.

همچنین انتصاب هاکان فیدان‌ به عنوان وزیر امور خارجه ترکیه برای معرفی او به جهانیان صورت گرفته است. هاکان فیدان یکی از معدود چهره‌های دولت ترکیه است که در جامعه چپ ترکیه دارای شهرت و وجهه دولتمردی موثری است.

اگر هاکان فیدان در آینده رئیس جمهور ترکیه شود، برای سیاست ترکیه اولین اتفاق در نوع خود خواهد بود. زیرا تا کنون، تشکیلات سیاسی ترکیه یا از طریق ارتش یا حوزه کنوانسیون ملی رهبری می‌شده است. انتخاب فیدان به عنوان رئیس جمهور آینده به این معنی خواهد بود که یکی از نخبگان امنیتی برای اولین‌بار در تاریخ ترکیه رئیس این کشور خواهد شد. این یک تغییر کیفی مهم برای شخصیت سیاسی ترکیه است.

گفته می‌شود که دولت باهچلی در انتصاب محمت شیمشک نقش ویژه‌ای داشت. طبق گزارش رسانه‌ها، شیمشک انتصابش به عنوان وزیر دارایی را مشروط به داشتن‌ ۲ سال اختیارات کامل (مستقل از اردوغان) و تشکیل تیم جدید نموده است. اگر این خواسته‌ها پذیرفته شود، این یک عامل مثبت برای لیر ترکیه خواهد بود. احتمالاً بازارها به این انتصاب واکنش مثبت نشان خواهند داد، زیرا انتظارات بازار از شیمشک بالاست. بنابراین می‌توان گفت که این انتصابات به معنای آغاز آماده سازی اردوغان برای عرصه خود است. رهبر ترکیه برای این کار ۵ سال فرصت دارد.

اردوغان اولویت را به اقتصاد می‌دهد

فایننشال تایمز درباره کابینه جدید اردوغان نوشت:

تصمیم اردوغان برای بازگرداندن مهمت شیمشک به عنوان وزیر دارایی و خزانه‌داری، یکی از واضح‌ترین نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد اردوغان ممکن است در سیاست های اقتصادی غیرمتعارفی که بسیاری آن را عامل افزایش لیر  و بحران تورمی حاد می دانند، مسیر خود را تغییر دهد

انتخاب جودت ییلماز که در دولت و پارلمان ترکیه سمت‌های بلندپایه اقتصادی داشت برای معاونت رئیس جمهور نشان از اولویت اردوغان اقتصاد است.

تغییر مهم دیگر، جایگزینی سلیمان سویلو است که به لفاظی‌های تندرو علیه غرب مشهور بود نشان از تمایل اردوغان برای نرمی بیشتر به سوی غرب است.

از نظر سیاست خارجی، اردوغان وزیر امور خارجه خود چاووش اوغلو که در پایتخت‌های غربی به خوبی شناخته شده است با هاکان فیدان، رئیس اطلاعات ترکیه، جایگزین کرد که این سمت را برای مقابله مستقیم با چالش‌های خارجی ترکیه، به‌ویژه ناتو، در بحبوحه یک روند کلی برای حل بحران‌ها به عهده خواهد گرفت.

به نظر می‌رسد تغییرات وزیران نشانه ای از اتخاذ موضع «معتدل‌تر» اردوغان با دولتی متشکل از متخصصان بیشتر از دولت قبلی باشد.